Жеке бюджетті қалай дұрыс басқаруға болады?
Қаржыны дұрыс басқару – қазіргі заманда ең керек дағды. Жеке бюджетті дұрыс басқару ақшаңызды тиімді пайдалану мен артық жұмсаудан аулақ болуға көмектеседі. Бұл мақалада өз бюджетіңізді қалай дұрыс басқару керегін айтамыз және бұған көмектесетін бірнеше кеңестер ұсынамыз.
Жеке бюджет дегеніміз не?
Жеке бюджет – бұл ағымдағы және болашақ кірістерді жұмсау мен жинақтау үшін бөлетін қаржылық жоспар.
Жеке бюджет не үшін қажет?
Жеке қаржылық есептің негізгі артықшылықтарын атап өтейік:
– жалақыдан жалақыға өмір сүруді тоқтатуға мүмкіндік береді;
– қаржыны дұрыс пайдалануға мүмкіндік береді;
– шығындарды кіріске сәйкес реттеуге үйретеді;
– қажетсіз шығындарды анықтайды;
—қарыз жүктемесін азайтуға мүмкіндік береді;
– қаржы жинақтауды талап ететін мақсаттарға жетуге көмек береді.
Бюджетті қалай басқаруға болады?
Бірінші қадам – ай сайынғы кірістер мен шығыстарды талдау, атап айтқанда оларды жинау және жіктеу.
Тұрақты табыс пен тұрақты шығын дегеніміз не?
Тұрақты табыс:
– Жалақы, шәкіртақы, жұмыссыздық бойынша жәрдемақы;
– Тұрғын үйге субсидиялар, балалар жәрдемақысы;
— Депозиттерден, акциялардан түскен кірістер;
– Басқа табыстар (тұрғын үйді жалға беру, алимент төлеуден және т.б.).
Шығынның да бірнеше түрі болуы мүмкін.
Тұрақты шығындарға мыналар жатады:
- азық-түлік;
- тұрғын үй;
- дәрі-дәрмек;
- теледидар, интернет, ұялы байланыс;
- көлік;
- несие және т.б.
Екінші қадам – жеке бюджетті құрудың үш негізгі қағидасын білу.
1.Шығындар кірістен аз болуы керек
Барлық бизнесмендер осыған ұмтылады. Осы мақсатқа жету үшін адамдар әртүрлі стратегияларды зерттеп, қаржылық сауат курстарына қатысады.
2.Жаңа табыс көздерін табыңыз
Табысты қалай арттыруға болатынын ойлаңыз. Мүмкін сіз демалыс күндері қосымша ақша табуға тырысуға болады. Онлайн жұмыстарды да қарастырып көруге болады.
3.Өзіңізге ақша бөліңіз
Жеке бюджеттің негізгі мақсатын есте сақтаңыз. Өзіңіз қалаған нәрсеге қол жеткізу үшін ай сайын қанша үнемдейтініңізді нақтылаңыз. Осыдан кейін ғана қалған ақшаны басқа шығындарға бөлуге болады.
Қаржылық мақсаттың үш түрі бар:
1.Қысқа мерзімді – бір жылдан үш жылға дейін.
Осы уақыт аралығында адамдар демалыс, пәтер жөндеу, көлік немесе басқа да мақсаттарға ақша жинайды. Мұндай мақсаттарға жету үшін әдетте қаржы нарығының құралдары (несие) пайдаланылмайды.
2.Орта мерзімді – үш жылдан бес жылға дейін.
Осы уақыт ішінде олар саяжай сатып алу, үлкен несиені жабу немесе жоғары білім алуға ақша жинайды. Мүмкін, мұндай жағдайларда облигациялар сияқты нарықтық құралдарды қарастырған дұрыс.
3.Ұзақ мерзімді – он жылдан жиырма жылға дейін.
Бұл мақсаттар отбасының алыс болашағына жауапты. Біреу зейнетке шыққанда қалай өмір сүретінін ойлайды, пассивті кірісті жоспарлайды, балалардың болашағы туралы алаңдайды және т.б.
Бюджетті жоспарлауға қатысты кеңестер
1.Жасалған бюджетті нақты шығындармен салыстыру үшін барлық түбіртектерді сақтаңыз.
2.Егер сіз тым көп жұмсаймын деп ойласаңыз, барлық шығындарыңызды қараңыз. Әрине, сіз қаша алмайтын шығындар бар, бірақ кем дегенде азайтуға тырысу қажет.
3.Егер сіз ақшаны үнемдей алсаңыз, олармен дұрыс жұмыс істеуді үйрене бастаған дұрыс.
4.Кез келген күтпеген шығындарды әрқашан бюджетке жазып алыңыз және мұндай жағдайлар орын алуы мүмкін екенін есте сақтаңыз. Осылайша сіз қарызға ақша алмайсыз, қажетсіз қарыздарға тап болмайсыз, бас ауыртпайсыз.