Көктемнің келуімен денеміз иммундық жүйені әлсірететін көптеген өзгеріске тап болады. Қыста дененің қорғанысын әлсірететін төмен температура жағдайында өмір сүреміз. Ал көктем келе ауа райы да өзгереді, күн сәулесінің әсері де артады. Бұл өтпелі кезең дене үшін қиынға соғады. Сол себептен де осы кезеңде ағза вирустар мен инфекцияларға қарсы күресте осал болады.
Осы маңызды кезеңде иммундық жүйемізді көктемге дайындап, денсаулығымызды қалай сақтауға болады? Бүгінгі мақалада қыстан ауырмай шығып, көктемнің алғашқы жайма-шуақ күндерін сырқамай күтіп алуыңызға көмектесетін бірнеше кеңес бар. Ол үшін, әрине, иммунитетімізді күшейту қажет.
Тамақтану: дұрыс тамақтану арқылы иммундық жүйеңізді күшейтіңіз
Иммундық жүйеміз қалыпты жұмыс істеу үшін жеткілікті тамақтануды қажет етеді. Көктемде витаминдердің, минералдардың және басқа да пайдалы заттардың теңгерімін сақтау маңызды. Иммундық жүйені тиімді нығайту үшін сіз бірнеше негізгі қоректік компоненттерге назар аударуыңыз керек.
Оның ішінде бірінші кезекте С дәрумені – ең танымал «қорғаушылардың» бірі. Ол қан тамырларының саулығына жауап береді. Коллаген синтезіне қатысады, сонымен қатар иммундық жүйенің жұмысын жақсартуға көмектеседі. С дәрумені ағзаға инфекциялармен күресуге көмектеседі.
Оны мынай өнімдерден алуға болады: цитрус жемістері (апельсин, лимон, грейпфрут), киви, жидектер (әсіресе көкжидек және теңіз шырғанағы), болгар бұрышы, шпинат және брокколи
D дәрумені иммундық жүйені қолдауда, ағзаның инфекциялармен күресу қабілетін жақсартуда маңызды рөл атқарады. Бұл дәрумен иммундық жүйе жасушаларына бактериялар мен вирустар сияқты қауіптен сақтау функциясына жауап береді. D дәрумені денеде күн сәулесінің әсерінен түзілетінін есте ұстаған жөн. Сондықтан көктемде күн сәулесіне шомылып, ашық ауада көбірек уақыт өткізген дұрыс.
В дәрумендері иммундық жүйені қолдау үшін де өте маңызды. Өйткені олар қалыпты метаболизмді сақтауға, жасушаларды энергиямен қамтамасыз етуге және антиденелердің синтезіне ықпал етеді.
Иммунитетті нығайтуға арналған минералдар
Дәрумендерден бөлек, иммунитетті нығайтуға арналған минералдардың да маңызын ұмытпаған жөн. Оның ішінде мырыш – иммундық жүйеге вирустар мен бактериялармен тиімді күресуге көмектесетін маңызды минерал. Мырыш иммундық жүйенің қорғаныс жасушаларын белсендіруге көмектеседі.
Жаңғақтар мен дәнектер, теңіз өнімдері, қарақұмық пен сұлы жармасы, сиыр және тауық еті мырышқа өте бай.
Сонымен қатар бауыр мен жұмыртқаны да күнделікті рационға қосқан абзал. Себебі бұл селенге – иммундық жүйені қалыпқа келтіруге көмектесетін және ағзаға инфекциялармен күресуге көмектесетін минералға бай.
Дене белсенділігі: қозғалыс арқылы денені шыңдау
Орташа физикалық белсенділік иммундық жүйеге оң әсер етеді. Физикалық белсенділік кезінде денеде қан айналымы артады. Бұл иммундық жүйе жасушаларына қауіптерге тезірек жауап беруге көмектеседі. Сонымен қатар тұрақты жаттығулар жүректі, қан тамырларын нығайтады және жалпы әл-ауқатты жақсартады.
Дене белсенділігінің иммунитетке пайдасы зор, күнделікті жаттығу жасау арқылы жүрек-тамыр жүйесін нығайтуға, төзімділік пен дененің жалпы тонусын арттыруға, тыныс алу жүйесінің жұмысын жақсартуға болады. Сондай-ақ физикалық белсенділік күйзелістен арылып, көңіл-күйді жақсартуға да көмектеседі. Бұған қоса, жаттығу жасайтын болса, бірте-бірте ұйқыңыз да жақсара бастағанын байқай бастайсыз.
Иммундық жүйені нығайту үшін таза ауада серуендеу, йога, жүзу немесе велосипед тебу сияқты жеңіл жаттығулардан бастаған жөн. Көктемде, ауа райы жылынған кезде, таза ауада жүгіруді, саябақта фитнеспен айналысуды немесе күнге шомылуды бастауға болады. Бұл да D витаминінің синтезіне ықпал етеді. Ал қыстыгүні, өкінішке қарай, әсіресе, Алматы тұрғындарының көбі жүгіруден бас тартып жатады. Себебі қала кейінгі жылдары әлем бойынша ауасы лас қалалар қатарында көш бастап тұр. Сондықтан көктем жақындағанына, осы оңтүстік астана тұрғындары тіпті ерекше қуанатын болар.
Тағы да ұйқыға оралайық. Ұйқы дұрыс болса, деніңіз де сау болады. Денсаулығын уайымдайтын адам ең әуелі осы бір қарапайым қағиданы түсініп алғаны дұрыс.
Иммундық жүйені нығайту үшін жеткілікті ұйқының маңыздылығын анық айту мүмкін емес. Ұйқы кезінде дене қалпына келеді және иммундық жүйе инфекциялар мен вирустарды жою үшін жұмыс істейді. Ұйқысыздық немесе сапасыз ұйқы иммунитеттің әлсіреуіне және ағзаның аурумен күресу қабілетінің төмендеуіне әкеледі.
Ұйқы сапасын қалай жақсартуға болады?
- Тұрақты ұйқы кестесін сақтаңыз.
- Ұйықтар алдында бөлмені желдетіңіз.
- Ұйықтар алдында артық тамақтанудан және кофеиннен аулақ болыңыз.
- Ұйықтауға ыңғайлы жағдай жасаңыз (қараңғы, тыныш және салқын бөлме).
- Ұйықтар алдында релаксацияға назар аударыңыз, сіз тыныс алу әдістерін немесе медитацияны пайдалана аласыз.
Ұйқының маңызы жайлы толығырақ мына мақаладан оқи аласыз.
Иммунитетті қорғаудың тағы бір амалы – жаман әдеттерден бас тарту
Көктемнің алғашқы күндерінде ауырып қалғыңыз келмесе, жаман әдеттерден арылуды бүгіннен бастағаныңыз жөн. Әрине, бір күнде қойып кетіңіз демейміз, алайда темекі шегу мен алкогольді асыра пайдалану иммундық жүйені әлсіретіп, тыныс алу жүйесінің жұмысын нашарлатып, ағзаның ауруға бейімділігін арттыратынын да білгеніңіз абзал.
Ең дұрысы – бірте-бірте бас тарту. Оның орнына жақсы әдеттерді қалыптастырып көріңіз.
Иммунитет мықты болсын десеңіз, психо-эмоционалдық күйіңізге де көңіл бөле жүріңіз. Стресс иммундық жүйенің әлсіреуінің негізгі себептерінің бірі. Адам стрестік жағдайларды бастан өткергенде, дене иммундық жүйені әлсіретіп, ауруға бейімділігін арттыратын стресс гормондарын шығарады. Психо-эмоционалды жағдайды бақылау және стресті жеңу жолдарын табу өте маңызды. Ол үшін мамандар медитация жасап, терең тыныс алуды үйренуге кеңес береді. Таза ауада көп серуендегеннің де ментал саулыққа пайдасы зор.
Көктем – жаңару мен өзгеру уақыты, сонымен қатар иммундық жүйеге қосымша қолдау қажет кезең. Көктемді жақсы денсаулықпен қарсы алу үшін әуелден саулығымызды қолға алу қажет. Бірақ оның формуласы қарапайым-ақ: тамақтану, физикалық белсенділік, ұйқы және эмоционалды жағдайға қамқорлық жасау керек. Қарапайым ұсыныстарды орындай отырып, сіз денеңізді көктемге дайындап, маусым бойына қолдау көрсете аласыз. Осылайша жылдың ең жарқын мезгілін ауырып сырқамай, өнімді өткізе аласыз.
