Қазақстанда азаматтық құқық пен саяси бостандық бар ма

Freedom House халықаралық ұйымы әлем елдеріндегі саяси құқықтар мен азаматтық бостандық деңгейін бағалайтын жыл сайынғы «Әлемдегі еркіндік» есебін жариялады. Бұл есепте Қазақстанның еркіндік деңгейі төмендеп, «еркін емес» елдер қатарында қалды.

Қазақстанның көрсеткіштері

Есепке сәйкес, Қазақстан 100 мүмкін ұпайдан 23 ұпай жинап, «еркін емес» елдер санатына енгізілді. Бұл көрсеткіш өткен жылдармен салыстырғанда өзгеріссіз қалды.

Көрші елдердегі жағдай қандай?

Орталық Азиядағы басқа мемлекеттер де «еркін емес» елдер қатарында. Мысалы, Қырғызстан 27 ұпай жинаса, Өзбекстан 12 ұпайға ие болды. Бұл көрсеткіштер осы елдердегі саяси және азаматтық еркіндіктердің шектеулі екенін көрсетеді.

Ресей мен Украина да төмен көрсеткіштерге ие болды. Ресей 13 ұпаймен «еркін емес» елдер қатарында болса, Украина 49 ұпай жинап, «жартылай еркін» елдер санатына кірді. Украинадағы жағдай Ресеймен салыстырғанда біршама жақсырақ болғанымен, әлі де толық еркіндікке жетпегені байқалады.

Freedom House есебінде әлем бойынша еркіндік деңгейінің қатарынан 19 жыл бойы төмендеп келе жатқаны атап өтілді. Сарапшылардың айтуынша, бұл үрдіс авторитарлық режимдердің күшеюі, азаматтық қоғамға қысым көрсету және сөз бостандығын шектеу сияқты факторлармен байланысты.