Kcell: телеком-алпауыттың трансформация кезеңі

Қазақстандағы жетекші ұялы байланыс операторларының бірі –Kcell компаниясы соңғы жылдары цифрлық трансформация мен инфрақұрылымдық жаңғыртуға ден қойып келеді. Алайда, сырттай өсім көрінгенімен, таза табыс пен маржиналдық тиімділіктің төмендеуі компанияның жаңа сын-тегеуріндермен бетпе-бет келіп отырғанын аңғартады. Осы материалда Kcell қызметінің негізгі көрсеткіштеріне терең талдау жасап, негізгі себептер мен ықтимал бағыттарды қарастырамыз.

Абоненттік база және деректер трафигі: нарық кеңеюде

• 7,9 млн абонент – бұл Kcell-дің мобильді байланыс нарығындағы тұрақты орнының дәлелі.
• Қолданушылардың орташа айлық трафигі – 16,4 ГБ, бұл өткен жылдармен салыстырғанда жоғары көрсеткіш.
• Бір қолданушыға шаққандағы орташа кіріс (ARPU) – 1 775 теңге.

Түйін: Клиенттік база өсіп, деректерді тұтыну көлемі ұлғайғанымен, ARPU көрсеткіші тұрақты, бұл тарифтік қысым немесе нарықтағы бәсекелестіктің жоғары екенін білдіреді.

Сервистік әртараптандыру: цифрлық өнімдер мен B2B өсімі

• OGO card қолданушыларының саны бір жылда +37% өсті. Бұл – компанияның телекомнан тыс қосымша цифрлық өнімдерге бет бұрғанының айғағы.
• B2B сегментіндегі қызмет көрсету көлемі +11%-ға ұлғайған. Kcell ірі бизнес-клиенттермен жұмысты жүйелеу арқылы табыстың жаңа көздерін ашуда.

Түйін: Цифрлық банкинг пен корпоративтік шешімдерге бет бұру – компанияның дұрыс стратегиялық бағыты. Бірақ бұл өсімдер әзірге жалпы табысқа айтарлықтай әсер етіп отырған жоқ.

Инвестициялық белсенділік: болашақ үшін шығындар

• 2024 жылы салынған инвестициялар көлемі – 79,5 млрд теңге. Бұл телекоммуникациялық инфрақұрылымды кеңейтуге, желіні жаңғыртуға және жаңа технологияларды енгізуге бағытталған.

Түйін: Инвестиция көлемі аса жоғары, алайда оның қайтарымы әлі нақты көрініс берген жоқ. Бұл алдағы 2–3 жылда ғана пайда әкеле бастайтын ұзақ мерзімді салымдар санатына жатады.

Kcell байланыс қуаты: қай желі мықтырақ?

Kcell компаниясының желі сапасына көз жүгіртсек, бірден байқалатыны – 3G мен LTE әлі де көш бастап тұр. Ал 5G технологиясы енді ғана қарқын алып келеді.

 Байланыс қуаты бойынша:

• 3G – 92,12%: Ең жоғары қуат осы технологияда. Ескі болса да, әлі де тұрақты.
• LTE – 79,01%: Жылдам әрі сенімді, бұл да кең таралған.
• 4G – 75,97%: Біршама төмен көрсеткіш, бірақ әлі де кең қолданылуда.
• 5G – 45,78%: Болашақтың желісі, бірақ қазіргі таңда әлі әлсіздеу. Демек, толыққанды инфрақұрылым орнату жолында.

Kcell дивиденд тарихы: «Алтын дәуірден – үнемдеу кезеңіне»

Қазақстанның телеком алыбы — Kcell акционерлері үшін бір кезде табыстың көзі болса, соңғы жылдары бұл картина өзгеріп кеткендей.

Бұл кесте Kcell компаниясының нақты дивиденд төлем тарихын көрсетеді. Бұған дейінгі слайдтағы ақпаратта 2016 жылға дейінгі мәліметтер жоқ еді. Енді толық тарихи шолу жасайық:

 Kcell дивидент төлем тарихы (толық):

·  Kcell бастапқы кезеңде (2012–2015) акционерлерге жоғары табыс берген.

·  Соңғы жылдары (2021–2023) дивиденд саясаты өзгеріп, төлем тоқтатылған.

·  Бұл компанияның қаржылық стратегиясына, қайта инвестициялау жоспарына немесе таза табыс динамикасына байланысты болуы мүмкін.

Kcell акционерлері: байланыс империясының қожайындары кімдер?

Жағдай 01.04.2025 ж. бойынша

1. Қазақтелеком – басты ойыншы (51%)

Kcell-дің нақты билік тұтқасы — еліміздің ұлттық телеком алыбы Қазақтелекомның қолында.
Олар 51% үлеспен олар кез келген шешімді қабылдай алады — дивиденд бола ма, директор ауыса ма, стратегия өзгере ме — бәрі осы акционердің қолында.

 2. KC Holding LTD – 14,87%

Бұл құрылым көбіне жекеменшік немесе халықаралық инвестициялық қор ретінде жұмыс істейді. Олардың мақсаты – ұзақ мерзімді табыс пен актив құнының өсуі. Әдетте, мұндай инвесторлар – пассивті, бірақ үлкен ойыншылар.

 3. Jusan – 9,08%

Қазақстанның қаржы секторындағы ірі ойыншы — Jusan да Kcell-ге қызығушылық танытып отыр.
Бұл – телеком мен қаржының синергиясы болуы мүмкін дегенді білдіреді: клиенттік база, деректер, цифрлық қызметтер.

4. БЖЗҚ – 7,06%

Иә, біздің зейнетақы қорымыз да қарап жатқан жоқ.
Kcell акцияларына инвестиция жасап, халықтың зейнетақы активтерін әртараптандыруда.

5. Өзге ұсақ акционерлер – 17,95%

Бұл қатарда жеке инвесторлар, қарапайым халық, брокерлік клиенттер бар.
Олар – дауыс құқығы аз болса да, биржалық белсенділіктің тірегі.

Қаржылық көрсеткіштер: кіріс өсіп, табыс қысқарды

Негізгі динамика:

• Кіріс 2022 жылдан 2024 жылға дейін 9% өсті.
• EBITDA бір жыл ішінде 95 млрд-қа жетіп, кейін 92,1 млрд-қа төмендеді.
• Таза табыс 2022 жылдан бері 4 есе азайып, небәрі 10,1 млрд теңгені құрады.

Маржиналдық талдау: табыстылық күрт төмендеді

Түйін:
Таза табыс маржасының 2022 жылғы 18,3%-дан 2024 жылы 4,2%-ға дейін төмендеуі – компания шығындарының бақылаудан шыға бастағанын көрсетеді. Бұл жағдай Kcell-дің дивидендтік тартымдылығына кері әсер етуі мүмкін.

Неліктен таза табыс қысқарды?

1. Капиталдық шығындардың күрт өсуі – жаңа базалық станциялар, 5G инфрақұрылымы және IT жаңғырту жобалары.
2. Қаржылық шығындардың артуы – ұлттық валютадағы құнсыздану, несиелік жүктеменің ұлғаюы.
3. Амортизация мен салықтар – активтердің құны өскен сайын, салық пен амортизациялық аударымдар да артып келеді.

Kcell болашағы: не істеу керек?

1. Шығындарды оңтайландыру

• Ішкі операциялық процестерді цифрландыру;
• Жеткізушілермен келісімшарттарды қайта қарау;

2. Жоғары маржалы өнімдерге көшу

• Қаржылық қызметтер (OGO card), eSIM, Cloud қызметтер;
• B2B нарығына арналған деректер орталығы және VPN шешімдер;

3. ARPU-ды арттыру

• Смарт тарифтер;
• Видео, ойын және білім беру платформаларымен әріптестік орнату.

Қорытынды

Kcell компаниясы телеком нарығында жетекші ойыншы бола отырып, цифрлық трансформацияға бет бұрған. Компанияның кірісі біртіндеп өсіп келеді, алайда таза табыстың айтарлықтай қысқаруы стратегиялық қауіп сигналын білдіреді. Инвестициялар мен әртараптандыру болашақта өз жемісін беруі мүмкін, бірақ қысқа мерзімді перспективада компанияның тиімділігін арттыру үшін құрылымдық және операциялық шаралар қажет.