Соңғы жылдары Қазақстан азаматтарының шетелге, әсіресе, Ұлыбританияға маусымдық жұмысқа шығуы жаңа әлеуметтік-экономикалық құбылысқа айналып отыр. Бұл үрдіс тек еңбек көші-қонын ғана емес, сонымен қатар қаржылық ағымдарды да айтарлықтай өзгертті.
2025 жылдың мамыр айына арналған деректерге сүйенсек, Ұлыбританиядан Қазақстанға келіп түскен ақша аударымдары көлемі 3,58 млрд теңгеге жетіп, жалпы халықаралық аударымдардың 18,8%-ын құрады. Ұлыбританиядан бір айда аударым саны 10 мыңға жеткен. Бұл — елдер арасындағы ақша аударымдары бойынша екінші орында тұрған мемлекет.
Бұрын Ұлыбританиядан келген ақша көлемі анағұрлым төмен болған. Алайда, 2021 жылдан бастап жағдай түбегейлі өзгерді. Оған негізгі себеп — Британ үкіметінің маусымдық жұмысшылар бағдарламасын кеңейтуі.
Егер 2021 жылы бар болғаны 391 қазақстандық Ұлыбританияда жұмыс істесе, 2023 жылы бұл көрсеткіш 5 000 адамға дейін өскен. Бұл өсім өз кезегінде қаржылық аударымдардың күрт артуына әкелді.
Ұлыбританияда ауыл шаруашылығы саласындағы жұмысшылар сағатына кемінде 11,40 фунт (шамамен 7 000 теңге) алады. Аптасына 32 сағат жұмыс істеу міндетті болса, ай сайынғы табыс 1 млн теңгеге жуықтайды. Бұл елдегі табыс деңгейі Қазақстанмен салыстырғанда әлдеқайда жоғары, сондықтан еңбек мигранттары өз отбасыларына ай сайын тұрақты түрде ақша аударып отырады.
Ұлттық банктің мәліметінше 2025 жылдың мамыр айында шетелден жөнелтілген ақша аударымдары 19 млрд теңгеден асқан.
Көшбасшылар:
- Ресей — ең үлкен ақша аударымының көзі (4,6 млрд теңге, жалпы көлемнің төрттен біріне жуығы). Бұл елде қазақстандық еңбек мигранттарының көп екендігін көрсетеді.
- Ұлыбритания екінші орында (3,57 млрд тг), бұл елдегі қазақстандық диаспораның белсенді екенін, әсіресе жоғары жалақы табатын мамандар болуы мүмкін екенін білдіреді.
Орталық Азия елдері:
- Өзбекстан (10,4%) мен Қырғызстан (3,8%) — көршілес елдерден де елеулі қаржы ағыны байқалады, бұл еңбек миграциясы мен туыстық байланыстармен түсіндіріледі.
Батыс елдері:
- АҚШ (9,6%), Германия (5,2%) және Корея (5,7%) — жоғарыда тұрған үштік. Бұл елдерден келетін ақша жиі студенттер, жұмыс істейтін мамандар немесе отбасылар тарапынан болуы мүмкін.
«Басқалар» категориясы (1,9 млрд тг, 10%) — көптеген өзге елдерден түскен қаржыларды біріктіреді.
Қорытынды
- Шетелден аударымдардың басым бөлігі (70%+) Ресей, Ұлыбритания, Өзбекстан, АҚШ және Түркиядан келеді.
- Бұл аударымдар көбіне еңбек мигранттарының, шетелде тұратын қазақстандықтардың және туыстық байланыстардың нәтижесі болуы мүмкін.
- Экономикалық және әлеуметтік саясат үшін мұндай деректер — маңызды индикатор: олар көші-қон ағындарын, сыртқы байланыстардың сипатын және халықтың табыс құрылымын көрсетеді
Ұлыбританиядан Қазақстанға ақша аударымдарының күрт артуы – жай ғана статистика емес, ол Қазақстан азаматтарының шетелде жаңа еңбек нарығына бейімделіп, табыс табудың жаңа жолдарын іздегенін көрсетеді. Бұл құбылыс алдағы уақытта да сақталып, одан әрі өсім көрсетуі мүмкін.
