Мессенджер мәдениетін сақтайсыз ба?

Ағайын арасында аман-саулық сұрасудан бастап, іскерлік келіссөздердің өзі мессенджерлер арқылы жүргізіліп жатады. Қолға қалам алып, хат жолдауды айтпағанда, электронды пошта арқылы жауап күтетіндер де аз. Біле білсеңіз, лезде байланыстыратын мессенджерлердің мәдениеті бар. Бүгін іскерлік мақсаттағы хат алмасу мәдениетіне қатысты айтар алты кеңесіміз бар. 

1. Сауатты жазуға тырысыңыз. Қазақша жазатын болсаңыз, міндетті түрде қазақша пернетақта орнатқан жөн. Қарапайым ғана мысал: «салем, калайсын» дегеннен гөрі «сәлем, қалайсың?» деген мәтін жақсырақ қабылданады. Тыныс белгілерінің дұрыс қойылуы, сөздердің орфографиясы маңызды. Мәтінді түгелдей бас әріппен жазуға әдеттенбеніңіз. Әлеуметтік желіде caps lock — айқайлап сөйлегеннің синонимі саналады. 

2. Сабыр сақтаңыз. Қызбалықпен қатты кетуіңіз мүмкін болса, бүкіл эмоцияңызды лық еткізуден сақ болған дұрыс. Әрине, қазір жолданған хатты екі жақтың чатынан да өшіріп тастау функциясы бар. Бірақ ұстамды болған жақсырақ. Хатты жіберерде де, ол жазғаныңызға жауап күткенде де сабыр керек. Кейбірі хаттың оқылғанын жасырып қояды. Ондайда оқыған-оқымағанын білмей дал боласыз. Сондай жағдайда бірнеше сағаттан соң сыпайы түрде есіне салсаңыз болады. Ал егер хатты оқыған болса, оның уақыты болмай жатқанын білдіруі мүмкін. Қайта-қайта мазалай берген ыңғайсыз. Айтпақшы, кейбірі мессенджерге жауап беруден гөрі қоңырау шалғанды жақсы көреді. Мұның керісінше типажы да барын ескеріңіз. Сонымен бірге, хат қабылдаушы тарап болсаңыз, жауап бергеніңіз жөн. Тіпті ұсынысын қабылдағыңыз келмесе де, хатты алғаныңызды және көзқарасыңызды ашық айтыңыз. Елемей, үнсіздікпен құтылып кету — әсте жақсы әдіс емес. 

3. Хат жазу уақыты. Ет-жақындармен тәуліктің қай кезінде болсын сөйлесе беру қалыпты. Ал шаруамен жазғанда, сағат қараған артық болмайды. Өйткені шырт ұйқыда жатқан адам интернетті өшірмеген болса, хабарламадан оянып кетуі мүмкін. Түнгі оннан кейін мазалауға әуес болмаңыз. Түнгі уақыттан бөлек, демалыс күнінде де жұмыс бойынша хабарласқан кей адамға ұнамауы мүмкін. Ақыры жазған болсаңыз, алдымен амандасып, артынша мазалағаныңыз үшін кешірім сұрауыңыз қажет. Барынша сыпайы болсаңыз, жағымды жауап алу мүмкіндігі арта түседі. 

4. Аудио, фото, видео жолдау. Бас салып дауыстық хабарлама жіберген жөн болмайды. Кей адамдардың аудионы мүлдем тыңдамайтын әдеті бар. Іскерлік мақсат болса, барынша мәтін дұрыс. Егер шаруаңыз ұзақ болса, web нұсқасын қолдану арқылы компьютерден теріңіз. Тексеруге, тез жазуға мүмкіндік көбірек. Мәтін жазу мүлдем мүмкін болмаса, алдымен рұқсат алыңыз. Содан соң ғана жолдайсыз. Тым ұзақ болмасын. Ойыңызды жинақтап, бірінші ойланып алыңыз. «Імм», «анау не ғой» сынды сөздер мен ұзақ паузалардан қашыңыз. Нақтылық керек. Бәрін бір аудиоға сыйғыңыз. 5-10 секундтық он аудиоға қарағанда екі минуттық біреуі абзал. Бірақ минуттан асыруға әдеттенбегеніңіз өзіңізге жақсы. Даусыңыз жаңғырмайтын, тыныш жерде жазыңыз. Ал фото мен видеоға келсек, спам және фейк ақпараттарды бөлісуге құмар болмаңыз. Интернет дамыған заманда сіздің «Айт құтты болсын» деген суретіңізді сұхбаттасушыңыз әлдеқашан әрі әлдекімнен көріп қойған болуы бек мүмкін.   

5. Неге мәтін түрінде жазған дұрысырақ? Есте сақтауға оңай. Хатты ашып оқу үшін құлаққап іздеп қажет емес. Керек кезде кілтсөз арқылы іздеп табуға болады.  

6. Сақ болыңыз. Басында сабырлы болуыңыз керегін ескерттік. Біреудің аудиосын қателесіп басқа чатқа жіберіп қоюыңыз мүмкін. Болмаса сізбен айтылған әңгіменің скриншоты жасалып, үшінші адам хабардар болуы да ғажап емес. Тек іскерлік мақсатта ғана емес, жалпы диджитал этикет бойынша мәдениет сақтап, барынша сақ болғаныңыз жөн.