«Қазақстан халқына» қорынан қалай көмек алуға болады?

Президент тапсырмасымен «Қазақстан халқына» қоры ашылғаны белгілі. Қор мақсаты – мемлекет қамтамасыз етпейтін бағыттар бойынша әлеуметтік саладағы проблемаларды шешу. Президент бизнесті осындай міндеттерді шешу үшін арнайы құрылған қорға тұрақты түрде ақша аудару арқылы көмектесуге шақырды. 

Қор төрағасы қаржыгер Болат Жәмішев кейбір адамдардың бұл бизнеске салынған қосымша салық деп қабылдайтыны туралы хабарламаларды көрдім, Бұл салық емес, бұл – кәсіпорындардың ерікті тізімі деп айтқым келеді дейді. 

«Қазір негізінен ірі бизнес кәсіпорындары мен осы кәсіпорындардың акционерлері ақша аударуда. Салық заңнамасына сәйкес салық салынатын табыстың 3%-на дейін салық шегерімдері көзделген және бұл ақшаның барлығы қайырымдылыққа жіберіледі. Менің ойымша, осы салықтық жеңілдіктер аясында аударымдар жүзеге асырылады. Сондықтан, бұл аударымдар бағаның өсуіне әсер етпейді. Көптеген кәсіпкерлер қайырымдылықпен айналысады. Жаңа қор құра отырып, олардың барлық іске асыратын жобалары қаржыландырылады деп ойлаймын. Бизнесмендер қайырымдылыққа аударылған қаражаттың жұмсалуына немқұрайды қарамайды. Қордың жауапты және тиімді жұмысы ғана қаражаттың тұрақты түсуіне мүмкіндік береді. Біз демеушілер арасынан кеңес құруды жоспарлап отырмыз. Осы кеңеспен бірлесіп қор донорларымен жұмыс істеу стратегиясын әзірлейміз. Ерікті қайырымдылықтардан басқа, қорға лотерея қызметі операторынан және мөлшерлемелерді есептеу орталығынан, сондай-ақ Үкімет айқындаған басқа да көздерден қаражат түседі» дейді ол. 

Жәмішевтің айтуынша, қор жұмысына қатысу ешқандай мәжбүрлеусіз жүргізіліп жатыр. Сондықтан оған жеке тұлғалардың қатысуынан астар іздеудің керегі жоқ. 

«Қор халықтың қандай да бір топтары мемлекет пен жеке бизнес ұсынбайтын қызметтерге мұқтаж болған жағдайларда денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қорғау, мәдениет және спорт саласында қайырымдылық көмек береді. Сондай-ақ, қор еліміздің тұтастығы мен тәуелсіздігін қорғау кезінде қаза тапқан әскери қызметшілер мен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің отбасыларына қолдау көрсетеді. Табиғи және техногендік сипаттағы апаттар кезінде халыққа мемлекетпен бірге көмектеседі. Қор сондай-ақ балалар үшін спорт нысандарының және өзге де әлеуметтік маңызы бар көрсетілетін қызметтердің қолжетімділігін қамтамасыз етуге қатысады. Қор кедейшілікке байланысты денсаулығы мен болашағына қатер төнген отбасылардан шыққан балаларға көмек көрсетуге тиіс деп ойлаймын» дейді. 

Төрағаның айтуынша, қор көмек алушылармен тікелей өзара іс-қимыл жасамайды. Ол үшін үлкен штат пен филиалдық желі қажет. Бұл орайда көптеген қоғамдық ұйымдар қор серіктесі ретінде жұмыс істемек. Бұл ретте қордың ақшасын осы ұйымдардың аппараттарын ұстауға пайдалануға жол берілмейді. Ақша тікелей көмек алушыларға жұмсалады. 

«Қазірдің өзінде 140 қоғамдық ұйым халықтан өтінімдерді бірыңғай электрондық портал арқылы ғана қабылдайды. Бұл портал халық, қайырымдылық ұйымдары мен қор арасындағы байланыс арнасына айналады» деді спикер.

Қор қаражаты барлық проблемаларды шешуге жетпейді, сондықтан басымдықтарды айқындау қажет. Жәмішев қамқоршылар кеңесінің мүшелері ешқандай жалақы алмайтынын, олар қоғамдық негізде жұмыс істейтінін атап өтті.

«Жұмыс тобы аясында қайырымдылық ұйымдарының өкілдерімен кездесулер, осы мәселелер талқыланды. Көптеген адамдар серіктестерді таңдауға өте мұқият қарау керек дейді, іс жүзінде тәжірибесі бар және беделі бар серіктестермен жұмыс істеу керек. Президент тікелей жүгінген жиналысқа қатысушылардың құрамына сүйене отырып, ірі және орта кәсіпорындарымыздың салық салынатын кіріс көлеміне қарай, қорда 100 миллиард теңге жиналады деп ойлаймыз. Егер шамамен 150 млрд қаражат түссе, осы 100 млрд-қа бірінші кезектегі міндеттерді және 50 млрд-қа екінші деңгейдегі қосымша міндеттерді құруымыз керек. Қор қайырымдылық көмекке мұқтаж жекелеген адамдарға атаулы, сондай-ақ жүйелі деңгейде көмек көрсетуге. Мұны да жолға қоюымыз керек» деді қор басшысы. 

Ол бірнеше мысал келтіріп өтті – шалғайдағы гемодиализ кабинеттерін немесе талдауларды жинау жөніндегі зертханалар ашу немесе шетелге барудың орнына мұқтаж адамдар үшін тәжірибелі мамандарды елге шақыру.

2020 жылы Қазақстанда «Еріктілер жылын» аяқтау салтанатында Президент қайырымдылық бағытта реестр құру бойынша ұсыныс жасаған еді. Осыдан кейін цифрлық платформа құрылды. Қазіргі кезде онда 100-ден астам қайырымдылық қоры тестілік режимде тіркелді. «Қазақстан халқына» ҚҚ қамқоршылық кеңесінің мүшесі Ләззат Шыңғысбаеваның айтуынша, платформа барлық қайырымдылық қорлардың бірыңғай қабылдау бөлмесі сияқты. Бүгінгі таңда кейбір мемлекеттік органдардың базаларымен интеграция да бар. Атқарылып жатқан жұмыстар туралы күнделікті есеп беріледі.  

«Цифрландыру платформасы қарапайым мұқтаж азаматтарға ыңғайлы болады. Бұған дейін көмекке мұқтаж азаматтар қай қорға өзінің өтінішін беру керек, ол қорды қалай табу керек деген сияқты сұрақтар көп туындаған еді. Ал енді интернет болса болды, смартфон, компьютер арқылы бәрін платформада жасауға болады. Ол «егов» электрондық үкімет жүйесі арқылы жүзеге асырылады. Қор өтінім берушіден түскен өтініш, оның жағдайы туралы біліп отырады. Қарапайым азаматтар қысылып тұрған кезде барлық қорларға жазып, өтінімдерін береді. Халық түсінуі керек. Бізде қорлар көп, олардың әрқайсысының көмек көрсету жолдары бөлек, жеке концепциясы бар, жарғымен немесе басқа да құжаттармен бекітілген бағыттары бар. Сондықтан қарбалас болмау үшін өзіндік ыңғайлы экожүйе болады. Қайырымдылық қорлар қандай өтініш келіп түскенін көріп отырады, бұл бағытта кім жұмыс істейді сол қор өтінімді қабылдайды. Қазақстанның қай өңірлерінен, ауылдардан, аудандардан қандай өтінімдер түсіп жатқанын, қандай қорлар белсенді жұмыс істеп жатқанын, өтінімді қай қор өз жұмысына алғанын біз де қарап отырамыз. Өтінім бойынша барлық құжатта дайын болғанда осы қор бізге хабарласып, қандай мәселелер туындағанын, көмекке қанша қаржы жиналғанын айтады, жетпесе көмектесуімізді сұрап, серіктес ретінде өтінім жасайды. Сонда жақсы жұмыс болады деп сенеміз. Бұдан басқа, өз көмектерін көрсетіп жатқан донорлар, яғни әртүрлі азаматтар, ірі компаниялар  да бар. Оларға да бұл платформа ыңғайлы болады» деді спикер.