Екінші деңгейлі банктердің қандай ипотекалық бағдарламалары бар?

Биыл тамыз айына қарай екінші деңгейлі банктердің ипотекалық несие портфелі бір айда 3,3% артып, 4 трлн теңгеге жеткен. Жылдық өсім 47,9%-ды құрады. Несие нарығында ипотеканың үлесі қарқынды өсіп келеді: бес жыл бұрын небәрі 8% шамасында болса, қазір шамамен 20%-ға жетті, деп жазады ranking.kz.

Ипотекалық несиелендіру нарығында үй сатып алудың бірнеше жолы бар. Ең серпінді дамып келе жатқан бағыттардың бірі — Отбасы банкінің тұрғын үй құрылыс жинақ (ТҚЖ) жүйесі. Банктің ең танымал өнімі — аралық несие. Осы уақытқа дейін аралық несие жылына 7%-дан 8,5%-ға дейін (ЖТСМ — 7,4%-дан бастап) кейіннен 5%-ға дейін төмендеген мөлшерлемемен берілді. Дегенмен, 2022 жылдың 1 қазанынан бастап өнімге бағалау көрсеткіштің (БК) мөлшеріне байланысты сараланған сыйақы мөлшерлемелері қолданылады, бұл өз кезегінде, басқалармен қатар, жинақтау кезеңіне де байланысты. Мөлшерлемелер диапазоны жылдық 7%-дан 11,5%-ға дейін болады (ЖТСМ — 7,4%-дан басталады).

Бүгінгі күні кез келген мемлекеттік бағдарламалардан тыс коммерциялық ипотека бойынша сыйақы мөлшерлемесі 13%-дан 23%-ға дейін (ЖТСМ — 14,1%-дан басталады). Бір қызығы, тарифі көтеріле де, Отбасы банкі өнімі сектордағы ең үздік болып тұр.

Отбасы банкі ұсынысынан бөлек , нарықтағы ең жақсы мөлшерлеме ЦентрКредит Банкі: 13%-дан басталады (ЖТСМ — 14,1%-дан басталады). Одан кейін 16% мөлшерлемемен Фридом Финанс Қазақстан Банкі (ЖТСМ — 17%-дан басталады) және 16% мөлшерлемесімен Halyk Bank (жалақы жобасына қатысушыларға арналған өнім) (бірақ ЖТСМ — 17,4%) келеді. 16% мөлшерлемесі KZI Bank және Altyn Bank-те де бар. Алайда бұл қаржы институттарының өнімдерінде ЖТСМ сәйкесінше 17,6% және 18,3%.

Коммерциялық ипотеканың негізгі проблемасы жоғары мөлшерлемемен қатар, банктердің өз өнімдеріне көптеген шектеулер қоюында. Оның үстіне, бұл шолуда, мысалы, белгілі бір банктің ипотекалық тұрғын үйі немесе нақты тұрғын үй кешендеріне ғана арналған ипотека сияқты өте тар бағытталған өнімдерді қарастырмадық. Бірақ бұл скринингтің өзінде әлі де көптеген шектеулер бар. Мысалы, Шинхан Банк Қазақстан негізінен Алматыда ғана жұмыс істейді, Al Hilal Ислам банкі тек үш негізгі мегаполисте және Түркістанда және тек пайдалануға берілген тұрғын үйлермен жұмыс істейді және т. б.

Төменде ҚР ЕДБ мөлшерлемелері туралы толығырақ шарттар келтірілген.

Осылайша, Отбасы банкінің аралық несиелері бойынша жаңа мөлшерлемелерге қарамастан, тіпті өзгертілген шарттар да ҚР ЕДБ стандартты ипотекалық өнімдеріне қарағанда жақсырақ.

Іс жүзінде, кем дегенде, қазіргі уақытта тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі ҚР ипотека нарығында ең тартымды болып қалып отыр. Айтпақшы, бұрынғы мөлшерлемелер бойынша аралық несие алу үшін баспана құнының 50%-ын депозитке салған соң 6 ай күту жеткілікті. Ескерту: депозитке салынған қаражат кепіл саналады және бұл сома Отбасы банкінің кез келген басқа салымы сияқты банктік сыйақы мен жыл сайынғы мемлекеттік сыйлықақымен есептеледі.

Төменде несиелерді біріктірудің жаңартылған шарттарын толығырақ сипаттаймыз.

Бүгінгі таңда 2,4 млн қазақстандық немесе еліміздің экономикалық белсенді халқының 26%-ы ТҚЖ жүйесіне қатысады.