ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінде (бұдан әрі – Еңбекмині) ең төменгі жалақыны (бұдан әрі – ЕТЖ) айқындаудың жаңа әдістемесін әзірлейтін арнайы жұмыс тобы құрылды. Бұл әдістеме ЕТЖ мөлшерін кезең-кезеңімен ұлғайтуға мүмкіндік беретін болады. Бұл туралы ҚР Еңбекмин баспасөз қызметі хабарлады.
Бүгінгі таңда ЕТЖ мөлшері тиісті жылға арналған республикалық бюджет туралы ҚР Заңымен белгіленеді.
2022 жылы ЕТЖ 60 мың теңгені құрайды, ал 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 70 мың теңгеге дейін ұлғайтылады. Осылайша, екі жыл ішінде ЕТЖ мөлшері 65% – ға көтеріледі (2022 жылы 41% және 2023 жылы 17%). Бұл шара жалақысы ең төменгі деңгейде 1,6 млн жалдамалы қызметкердің ақшалай табысының өсуіне әкеледі.
ЕТЖ анықтау әдістемесін әзірлеу оның мөлшерін кезең-кезеңімен ұлғайтуға мүмкіндік береді.
Жұмыс тобының құрамына орталық мемлекеттік органдардың, әлеуметтік әріптестердің өкілдері, сондай-ақ еңбекақы төлеу саласындағы сарапшылар кіреді. Әдістемені әзірлеу кезінде олар әлемдік тәжірибеде қолданылатын ЕТЖ мөлшерін анықтаудың әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері мен тәсілдеріне сүйенеді.
Халықаралық тәжірибені ескере отырып, Қазақстан үшін тиімді болатын бірнеше нұсқаны қарастыруға болады. Біріншісі – өмір сүру құнын талдау, тұтыну себетінің құны, ең төменгі күнкөріс деңгейі, инфляция деңгейі, экономиканың өсу деңгейі, орташа және орташа жалақы деңгейі сияқты көптеген факторларды қолданатын кешенді тәсіл. Бұл тәсіл Еуропалық Одақтың көптеген елдерінде қолданылады.
Екіншісі – орташа табысқа негізделген ЕТЖ анықтау. Халықаралық еңбек ұйымы ЕТЖ орташа жалақының кем дегенде 50% -ын құрауы керек деп санайды. Осыған ұқсас тәсіл Франция, Бразилия, Коста-Рика, Нидерланды және Малайзия сияқты елдерде қолданылады.
Мұндай тәсілді қолдану кезінде дәстүр бойынша ЕТЖ деңгейі жыл сайын белгіленеді, төмендетілмейді және күнкөріс деңгейінен төмен бола алмайды.
Қазіргі уақытта жұмыс тобының мүшелері барлық мүмкін нұсқаларды зерттеп, пысықтауда. ЕТЖ анықтау әдістемесін әзірлеуді 2023 жылы аяқтау жоспарлануда.
