Қазақстанның ірі қалаларында су тапшылығын болдырмау мақсатында арнайы төлқұжат енгізу ұсынылды

Фото: kursiv.media

Қазақстандықтарды сумен қамтамасыз ету жөніндегі ресми статистика елді мекен тұрғындарына жүргізген сауалнамасымен сәйкес келмейді. Бұл жайлы ҚР Парламенті палаталарының бірлескен отырысында Сенат депутаты Ернұр Әйткенов айтты.

Сейсенбі күні Мәжіліс пен Сенаттың бірлескен отырысында қаралған үкімет есебіне сәйкес, 2022 жылы ауыз сумен қамтамасыз ету үшін бюджеттен 231 миллиард теңге бөлінген. ҚР Индустрия министрлігінің мәліметінше, қазіргі уақытта Қазақстан халқын сумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейі қалаларда 98,4%, ауылдық жерлерде 94,5% құрайды.

«Сонымен бірге БАҚ пен әлеуметтік желілерде ауылдық елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз ету деңгейінің төмендігі және елорда мен Алматы, Шымкент сияқты ірі қалаларда оның тапшылығы туралы ақпарат көп», деді Ернұр Әйткенов.

Оның айтуынша, қазақ ауылдарында шаруашылықтардың 57,9 пайызы ғана орталықтандырылған сумен қамтылған, отбасылардың 29,1 пайызы су сорғыларға баруға мәжбүр, ал 4,2 пайызы ғана импорттық суды пайдаланады.

Депутат Индустрия министрлігі мен Экология министрлігіне ауыз су тапшылығы мәселесін шешу үшін қандай шаралар қабылданып жатқаны және облыста рұқсат етілген шекті халық санын анықтау үшін ірі қалалар үшін су паспорттарын жасау жоспарланған ба деген сауал жолдады.

Экология және табиғи ресурстар министрі Зүлфия Сүлейменова депутаттың ұсынысына оң баға берді.

«Су төлқұжаттарын әзірлеуге қатысты айтарым, жақсы ұсыныс, біз оны міндетті түрде қарастырамыз және оны практикалық қолдану тұрғысынан қарастырамыз. Яғни, табиғатты қорғау заңнамасында бізде елді мекендердегі шекті рұқсат етілген антропогендік жүктеме тұжырымдамасы бар. Яғни, ол тұжырымдамада экожүйелердің қалпына келу мүмкіндігін ескере отырып, рұқсат етілген шығарындылардың немесе төгінділердің максималды мөлшері бекітіледі», деп жауап берді Сүлейменова.

Қазақстанда су мәселесі бірнеше жылдан бері айтылып келеді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев үкіметке 2025 жылға дейін барлық елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз етуді тапсырды. ИИДМ мәліметінше, бүгінде бұл тапсырманы орындау үшін «барлық қажетті шаралар» қабылданып жатыр.

Жақында өткен халықаралық Астана форумында Тоқаев Орталық Азия елдері өкілдерінің назарын болашақта ауыз судың тапшылығы болуы мүмкін екеніне аударды. Оған себеп – ауа температурасының екі градусқа көтерілуі.

«Бізді су ресурстарының тапшылығы қатты алаңдатады. Орталық Азиядағы құрғақшылық пен су тасқыны жылына ЖІӨ-ге 1,3%-ға дейін зиян келтіреді және егін шығымдылығы 30% төмендейді, 2050 жылға қарай климат салдарынан бес миллион ішкі мигранттардың қоныс аударуына себеп болады», деді президент.

Бұған дейін Астана әкімі Жеңіс Қасымбек Мемлекет басшысына елорданы сумен қамту мәселесін айтқан болатын. Тоқаев әкімге сумен қамтамасыз етуде ғана емес, сонымен қатар қаланың басқа да тіршілік жүйелерінде дағдарыстық жағдайлардың туындауын толығымен жою үшін «жүйелі және жедел шараларды мүмкіндігінше тезірек қабылдауды» тапсырды. Астанадағы су тапшылығы мәселесі Президент Әкімшілігінің бақылауында.

10 маусым күні қала әкімі Жеңіс Қасымбек Елордада ауыз су қысымының көтеріліп, жағдай тұрақтала бастағанын мәлімдеді.