IT-маманға керек ағылшын тілі: тез үйрену жолдары

IT-мамандарға ағылшын тілі қазір ауадай керек. Нағыз must have. Халықаралық жобаларға емін-еркін қатысып, жаңа дүниелерді уақытылы үйреніп отыру маманға аса маңызды. Одан қала берді гайдтар, туториалдар да бірінші ағылшынша шығып, содан кейін аударылады. «Курсив» тілшісі осы бағытта бірнеше кеңес ұсынады.

Қазақшаға тіпті аударылмауы да мүмкін екенін ескерсек, отандық бағдарламалаушыларға тіл деңгейін көтерудің қаншалықты қажет екенін бағамдай беріңіз. Тағы бір айта кететін жайт — ауызекі, орташа деңгейде ағылшын тілін білу жеткіліксіз. Бұдан бөлек, сізге техникалық ағылшын тілін дамыту қажет.

Неден бастаймыз — лексикадан

Бағдарламалау немесе аналитика саласындағы мамандар арнайы лексиканы өте жақсы білуге тиіс. Мейлі сіз Python немесе C++, болмаса өзге де тілдермен жұмыс істейтін болсаңыз да, термин деген толып жатыр. Оларды меңгеріп, оқу керек. Жалпы бағдарламалау тілдерінің өзі ағылшын лексиканы негізделіп жазылған. Компьютер және бағдарламалау тақырыбындағы сөздіктерде шамамен 1000-1500 сөз бар. Ал ауызекі тілдесе білу үшін сіз орта есеппен 4000-5000 сөз білуіңіз қажет. Енді қанша сөз үйренуіңіз керегін есептей беріңіз. Функциялар мен айнымалаларға қатысты лексика оқу барысында тез жатталады. Ал шетелдік әріптестеріңізбен тең дәрежеде әңгімелесіп, гайдтарды толық түсіну үшін сізге математикалық жағын да дамыту қажет болады. Ол үшін арнайы қолданбалар мен платформалар арқылы шыныққан жақсы. Пайдалы болсын деп мыналарды ұсынамыз:    

• ED Words
• Anki
• Mem­rise
• Hello Talk
• Easy Ten

Тақырып бойынша өзіңізге керегін таңдайсыз да, сөздікке қосып қоясыз. Net­work­ing, IT slang, Eng­lish for de­vel­op­ers, Eng­lish for dig­i­tal, Hack­ing сынды топтағы сөздерді қосып алған дұрыс болады. Өйткені осы бағыт сізге өте пайдалы болады. Сонымен бірге өз мамандығыңызға қатысты сөздер коллекциясын таңдауды ұмытпаңыз. Айталық, сіз жүйелік аналитик болсаңыз, онда Eng­lish for sys­tems analyst деп белгілеңіз. Жоғарыдағы қолданбалар арқылы күніне бар болғаны 30 минут уақыт бөліп отырсаңыз жеткілікті. Сонда 3 ай ішінде сізде 800 сөзден тұратын қор жиналады. Ал бұл дегеніміз техникалық мәтіндерді түсінуге, әріптестермен күрделі тақырыптарды талқылауға мүмкіндік береді.

Техникалық тапсырмаларға арналған күрделі конструкцияларды үйреніңіз

Техникалық ағылшынның қиын тұсы сол — сөйлеу құрауды үйрену. Тәжірибесіз адам түсіне бермейтін қиын конструкция жиі кездеседі. Мысал үшін Mi­crosoft-тың бір құралының сипаттамасын келтірейік: Cloud se­cu­rity an­a­lyt­ics: Lever­ag­ing big-data, ma­chine-learn­ing, and unique Mi­crosoft op­tics across the Win­dows ecosys­tem, en­ter­prise cloud prod­ucts (such as Of­fice 365), and on­line as­sets, be­hav­ioral sig­nals are trans­lated into in­sights, de­tec­tions, and rec­om­mended re­sponses to ad­vanced threats.   

Бірден түсіне алмайсыз. Бірақ техникалық тапсырманы басқаша тағы бере алмайсыз. IT-де ағылшынша тапсырма осылай беріледі. Сондықтан үйренуден басқа амал қалмайды. Қазір техникалық ағылшынды оқытатын курс көп. Грамматикадағы біршама ньюанс айтылатындықтан, уақыт болса, қатысқан артық болмайды.  

Көп тыңдаңыз, көп сөйлесіңіз

 Ағылшын тілін үйрену үшін үнемі жаттықтырып отыру қажет. Сол үшін подкастар тыңдап, өзіңізге қызық тақырыптағы форумдарға қатысып, кәсіби блогтарды көп оқыған дұрыс. Неғұрлым жаңа ақпарат алсаңыз, соғұрлым жақсы. Өйткені тіл үнемі өзгеріп тұрады. Кәсіби сленгтер де қосылады. Кей сөздер ескіріп, орнына жаңасы шығады. Сондықтан ілесіп отыру керек. Подкаст тыңдап, гайд оқығанның тағы бір пайдасы — ағылшыныңызды дамытып қана қоймай, кәсіби машықтарды да арттыруға болады. Мына топтаманы қарап шығыңыз:

Под­ка­стар:

• Herd­ing Code
• Soft­ware En­gi­neer­ing Ra­dio
• Pro­gram­ming Throw­down
• Floss Weekly
• This De­vel­op­ers Life

Фо­ру­мдар:

• Stack Over­flow
• Stack Ex­change
• De­vShed Fo­rum
• Red­dit Pro­gram­ming

Бло­гтар:

DWB

Web­De­vBlog

Cats Who Code

Code Wall

Fu­ture Pro­cess­ing

Ray Wen­der­lich

Се­ри­а­лдар мен фильмдер:

• Sil­i­con val­ley
• Mr. Ro­bot
• The So­cial Net­work
• Чер­ное зер­ка­ло (Black Mir­ror)
• Per­son of In­ter­est

TED Talks:

• То­мас Су­а­рез: 12 жасар бағдарламалаушы
• Сер­гей Брин мен Лар­ри Пейдж: Google қалай дүниеге келді?
• Джейн Мак­Го­ни­гал: ойын индустриясы әлемді жақсартады
• Эрик То­пол: медицинаның сымсыз болашағы
• Ке­вин Кел­ли: технологиялар қалай дамиды?

Әзілге жақын болыңыз

Техникалық ағылшын тілін үйренуге мұның не қатысы бар деп отырған боларсыз. Неге екенін түсіндірейік. Жекелеген әзілдер туралы емес, олардың конструкциясы қалай құрылатынын осылай үйренген оңайырақ. Осылайша сіз тіл тереңірек біле түсесіз. Әзілдердің пайда болу төркініне қарап-ақ, бұрын ойламаған көп дүниені түсініп, тілдің біршама ньюансын ұғасыз. Әрі ағылшынша қабылдауыңыз да жақсарады. Одан қала берді, сөз тауып, орайын келтіріп әзілдей алатын адам қай кезде де — ортаның «гүлі». Шетелдік әріптестеріңізбен жақсырақ тіл табысудың бір жолы деп білгейсіз. Командалық жұмыста осындай софт скилз жоғары бағаланады. Сериал мен фильм қарағанда да олардың әзілдерін түсініп, өзіңізді сенімдірек сезіне бастайсыз. Бәріне бірдей міндетті демесек те, артық болмайтын машық. Күніне жарты сағатыңызды қисаңыз, аптасына бес сағат кітап ашып оқығаннан да тиімдірек болады. Бағдарламалаушының барлығына бірдей жоғары деңгей қажет емес десек те, кей салада онсыз болмайды. Соның бірі —  Data Sci­ence. Мұнда машинаны үйрету, биг дата туралы ақпараттың бәрі тек ағылшынша. Сондықтан осы салаға бет бұрғысы келетіндер бірінші кезекте ағылшын тілі деңгейін өсіруі керек.

Не де болса түпнұсқадан көріңіз, оқыңыз

Он жерден мықты аудармашы аударды десек те, түпнұсқаның аты — түпнұсқа. Аударма тілге интерпретацияланып, бейімделеді. Сондықтан кей ақпарат бұрмаланып кетуі де мүмкін. Сол үшін фильм қарасаңыз да, қай тілде түсірілсе, сол тілде қараған абзал. Субтитрді де қоспаңыз. Әйтпесе, астындағы аударма мәтінге көзіңіз түсіп кете береді. Соның кесірінен фильмге концентрация жасай алмай қаласыз. Көбіне айтылған контекске байланысты мағынасын түсініп аламыз. Өйткені фильм қарап отырғанда көз алдыңызда болып жатқандықтан, кейіпкерлердің эмоциясына қарап-ақ не дегенін біліп алуға болады. Алғашқыда өте қиын болуы мүмкін. Ештеңе түсінбей отырғандай боласыз. Бірақ бірнеше рет солай қараған соң, бойыңыз үйреніп, құлағыңыз «ашыла» бастайды.

Айналаңыз ағылшын тілінде болсын

Мұны психологиялық трюк деп те атауға болады. Бірақ расында көмектеседі. Адам немен айналысқысы келсе, айналасын сол дүниемен толтырғаны дұрыс. Айталық, күніне 2 литр су ішуі керек адам, сөмкесіне салып, жұмыс үстеліне қойып қояды. Көз алдында тұрған соң, есіне түсіп, ішеді. Мұнда да солай. Бірінші кезекте телефон, ноутбук, басқа да техникалардың тілін баптап, ағылшынға ауыстырып қойыңыз. Іздеу жүйесін де ағылшынша пайдаланыңыз. Жүрген жеріңіздің бәрін ағылшынға ауыстырыңыз. Дұрыс түсінбей қате басып жіберсеңіз, сабақ болады. Қатты қиын болса, көмекші құралдар пайдаланыңыз. Ол Google Trans­late бола ма, әлде браузердегі кеңейтім бе — бәрібір. Түсінбегенді сол жерден қарап алып, үйренесіз. Спикиң клабтар, курстар да пайдасын береді. Әсіресе, өзіңізге керек тақырыптағы клубтарға барсаңыз, әсері молырақ.

Өзіңізге не қызық болса, сол арқылы үйреніңіз

Мысалы сіз музыка тыңдағанды қатты жақсы көресіз делік. Doja Cat-тың кейінгі шығарған Paint The Town Red әнінде не айтылып жатыр? Ол қандай мағына беретін тіркес? Қызық па? Әлде Barbie фильміндегі Марго Робби мен Райан Гослиңнің диалогтарын оригинал тілде тыңдап көргіңіз келе ме? Осы сынды қызығушылықтарыңызды байқап, оны да кәдеге жаратып көріңіз.