Қазақстандықтардың қандай деректері ғаламторға еркін тарап жатыр және одан қанша ақша табады
ҚР ЦДИАӨМ Ақпараттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Руслан Әбдіқалықов «Курсивке» берген сұхбатында Қазақстандағы ең ауқамды деректердің таралуы және оқиғалардың себептері мен салдары туралы айтты.
Қазақстанда қандай деректер тарады. Руслан Әбдіқалықовтың айтуынша, дербес деректердің алғашқы және ең ауқымды ақпараттарының бірі 2019 жылы орын алған. Ол кезде Қазақстанның 12 млн-ға жуық сайлаушылары, яғни елдің белсенді тұрғындарының деректері пайда болған.
«Адамдардың тегі, аты, әкесінің аты, сайлау учаскесі және тұрғылықты мекен — жайы жарияланды», – деді Әбдіқалықов.
Ол сондай-ақ Ресейге қарасты «Яндекс.Тамақ » – сервисі арқылы қазақстандықтар туралы да ақпарат тарағанын атап өтті.
«Содан кейін бізге Chocofamily+ден бір шағым түсті. Ол арқылы ақпараттар қол жетімді болғанын анықтадық. Барлық басқа жағдайларда деректердің жаппай бұзылуы орын алды, қызу талқылаулар болды, бірақ пайдаланушылардан шағымдар түскен жоқ», — деп нақтылады комитет басшысы.
Неге ақпараттар еркін тарады. Әбдіқалықов жеке деректердің таралуы көбінесе байқаусызда болады деп санайды. Мысалы, ОСК деректері ғаламтордан кездейсоқ табылды. Алайда қазір әртүрлі Telegram-боттар Қазақстандықтардың мекен-жайлары мен басқа да деректерді біледі.
Деректер базасын сатудан қанша ақша табады. Ол Дерекқордың бағасы оның көлемі мен сапасына байланысты екенін атап өтті. Орташа есеппен екі жүзден бірнеше мың долларға дейін, бірақ негізгі табыс ұрланған ақпарат жекелендірілген кезде пайда болады.
«Бағдарламаларда ұрланған дерекқорларды сатып алып, оларды өздеріне имплементациялайтын және сататын арнайы талдаушылар тобы бар. Неліктен Telegram боттарымен күресу орынсыз, өйткені олар тек үлкен жүйенің провайдерлері. Олар осы базаға кіру үшін ақша төлейді, содан кейін бұл ақпаратты пайдаланушыларға қайта арзан бағада сатады. Әзірлеушілердің бірінің айтуынша, осындай бір Telegram-бот күніне шамамен 2-3 млн теңге тауып отыр, яғни бұл кәсіп және біреудің табыс көзі. Әдетте базаның бағасы жазбалар санына байланысты. Олардың құны екі жүзден бірнеше мың долларға дейін бағаланады. Бірақ бұл тек қайта сату құны», — деді Ақпараттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы.
