ҚР Энергетика министрлігі өнеркәсіптік тұтынушылардан электр қуатына өтінімдерді өңдеудің және қуат резервтерін құрудың жаңа тәртібін әзірледі. Бұйрықтың жобасы тиісті түзетулермен Ашық НҚА порталында орналастырылған.
Энергетика министрлігі резерв нормативін 17% – ға дейін арттыруды ұсынады. Ведомство мұндай қуат қорының болуы электр станцияларын авариялық және жоспардан тыс жөндеуден өткізуді, тұтынудың күрт өсуімен күресуді және электр энергиясының тапшылығын болдырмауды жеңілдетеді деп санайды.
Бірыңғай энергетикалық жүйенің (БЭЖ) жүйелік операторы ретінде әрекет ететін KEGOC келесі айда өнеркәсіптік кәсіпорындардан қуатты тұтынуға өтінімдер қабылдайды. Бұл электр станцияларына шамадан тыс жүктемені болдырмауға және жоспарлы жөндеу жұмыстарын ұйымдастыруға көмектеседі.
Соңғы үш жылда электр станциясын жөндеуге байланысты уақытша жұмыс істемейтіндерге тиесілі қуаттың орташа үлесі ең жоғары жүктеменің 17% -ды.(16 мыңнан 2,7 мың МВт), 2022 жылы — 19% -ды құрады.
Сондай-ақ, Министрлік тұтынушылардың бастапқыда «экономикалық себептерге сүйене отырып» қажеттіліктерді төмендетуге бейімділігін және кейіннен бір жыл ішінде өтінімдерді ұлғайту бағытында түзетуге бейімділігін көрсетеді. Өткен жылға арналған жалпы болжамды өтінім генерациялаушы қуаттарға түсетін ең жоғары жүктеменің 60% -. ғана құрады.
Бөлек, тұтынушылар өтінімдерде белгілі бір уақытта қажет болуы мүмкін максималды қуатты көрсетеді. Алынған барлық деректердің негізінде БЭЖ-нің Оңтүстік, Солтүстік және батыс аймақтары үшін болжамдар жасалады (батыс аймақта Батыс Қазақстан, Атырау және Маңғыстау облыстары бөлек ескеріледі).
Қолданыстағы қағидалар бойынша жүйелік оператор өтінімдерде көрсетілген көрсеткіштердің 10% мөлшерінде БЭЖ-нің әрбір аймағы үшін резервтік қуаттарды құрады.
Соңғы жылдары Қазақстанда электр энергиясының тапшылығы тұрақты түрде тіркеліп келеді. Энергетика министрлігі қазіргі жағдайды тез салынып және дамып келе жатқан қалалардың құрылысымен түсіндіреді. Олардың қажеттіліктері елде жұмыс істейтін 207 электр станциясының қуатымен толық қамтылмайды. Биылғы жылдың қорытындысы бойынша ведомство 6 млрд КВт-сағ тапшылықты болжап отыр.
