Интернет-дүкен ашып, оны дамытуды ойлаған кезде енді бастаған кәсіпкерлердің жиі жіберетін қателіктері болады. Олардың ішінде сайт құрылымын тым күрделі қылып қоюдан бастап, өзін қолданушының орнына қойып, қате түсініктер қалыптастыру да бар. Бүгінгі материалда қандай қателерді жібермеу керегін және оның орнына нендей қадам жасаған жөн екеніне тоқталамыз.
№ 1 қателік
Кәсіпкерлердің көбі жаңадан бастаған кезде ішінде түрлі функциясы бар, ірі бәсекелестеріндегі фичалары қосылған ауқымды жоба жасауға ұмтылады. Алдыңғы арба ретінде келе жатқан бизнес иелерінің тәжірибесін қарағаны құптарлық болғанымен, соны қайталауға тырысқаны кейде басы артық жұмысқа әкеліп тірейді. Айталық, Flip.kz сынды платформалардың жобасын үлкен команда атқарады. Әрі оларда арнайы мамандар тұрақты жұмыс істейді. Нарықта біраздан бері бар ойыншы болғандықтан, олар сайт не платформа қаңқасын жасағаннан кейін түрлі функцияны біртіндеп қоса береді. Қолданушылар базасы да қалыптасып қалғандықтан, ондай жаңартулар жасауға мүмкіндік те мол. Олардың басты көздегені — табысты арттыру. Ал енді бастаған адамда белгісіз көп. Өйткені клиентке не керегін, ол жоба қанша табыс әкелетінін білмейді. Соған қарамастан, супер дүние жасағысы келіп, тырмысады. Сонша еңбегі ақталмай, ақыры келген клиент саны көңілінен шықпаса, өкінішті емес пе? Сондықтан амбициясы «ұрып» тұрса да, кішігірім қадамдардан бастаған абзал.
Дүкеннің базалық нұсқасын іске қосып, қолданушылардың сұранысына қарай біртіндеп қосымша функциялар қосып отыру керек. Сонда көп шығынның алдын аласыз. Басында кез келген интернет-дүкенге қажет болатын бөлімдерді атап өтейік: сөреде бар тауарлардан тұратын басты бет, тауарлар туралы толық сипаттамасы мен бағасы жазылған каталог, негізгі бөлімдері бар және іздеуге арналған функциядан тұратын каталог, клиенттің алатын тауарларын жинайтын жәшігі, клиентке ыңғайлы төлем тәсілі, СRM-мен интеграция, жеткізу қызметі, ауыстыру не қайтару туралы ақпараттар жазылған бөлім. Бастапқыда осы айдарлар жеткілікті. Бюджет шектеулі болса, тіпті дайын үлгілерді қолдануға болады. Кейін дүкеннен табыс түсе бастағанда дамыта бересіз. Айталық, клиенттің жеке кабинетін қосып, сол арқылы аудиторияңыз жайлы молырақ ақпарат алып отыра аласыз. Сатып аламын деп жәшікке салып қоятын тауарларды қарап, сұранысты бақылауға болады. Осылай біртіндеп дамыту арқылы конверсияға шынында не әсер ететінін білесіз. Жаңарту жасағаннан кейін көпшілікке ұнамай қалса, қайтадан бұрынғысы оралу да қиын емес.
№ 2 қателік
Қазір фишиң сайт көбейді. Сондықтан дижитал сауаты бар адамдар жаңа сайттарға үрке қарайды, сене бермейді. Жеке деректерін сұраса, бермеуі мүмкін. Мұндай үрейдің болуы қалыпты. Сондықтан клиенттің осы қорқынышты жеңуіне көмектеспесеңіз, онда мұныңыз қате. Сатушы туралы деректер болмаса, қоңырау шалған кезде телефонды ешкім алмаса да қауіптенеді. Осылайша клиенттен айырылып қаласыз. Мұндай болмас үшін қолданушылармен байланыс орнатудың жолын көбейту керек. Телефоныңызды көрсетіп қойыңыз, мессенжерлер мен әлеуметтік желідегі парақшаларға сілтеме қалдырыңыз, поштаңызды көрсетіңіз. Мұның барлығын сайттағы онлайн-чатқа кіргізіп қоюға болады. Егер халықаралық нарыққа бағыт алсаңыз, онда уақыт белдеуі сізбен сәйкес келмейтін қолданушылардың жағдайын да ескеру керек. Ол үшін жұмыс кестесі мен уақыт белдеуін анық көрсетіңіз. Сонда Америкада тұратын адам Қазақстанда түн болып жатқанын, ол уақытта жұмыс істемейтіндеріңізді біліп отырады. Сайтыңызда чат болса, онда оның жылдам жұмыс істеуі керек. Әйтпесе, демде жауап алмаса, ашуланады. Егер чатта тез жауап бермейтін болсаңыздар, онда мессенжерге өтетін сілтеме беріңіз. Сонда тапсырыстар мен сұрақтарға қатысты мәселелерді қадағалау оңай болады. Бұл клиентке де қолайлы. Чаттан шықпай, экранға телміріп отырмайды. Бір жағы телефон нөмірін алу арқылы маркетиң жоспар жасағанда сізде база толыға түседі. Одан соң, пікір жаздыруға шақырыңыз. Көпшілігі әлдебір тауар алғанда пікірлерді шолып шыққанды жақсы көреді. Пікір жазып, келесі тапсырысқа жеңілдік беретіңізді білдіру дегендей қадам жасап отырыңыз.
№ 3 қателік
Адамның бәрі бірдей емес, бірдей ойламайды. Осыны ұмытпаңыз. Көпшілігі интернет-дүкенді дамытқан кезде аналитика жасамай, қолданушылардың қажетіне мән бермей, өзінің ойына сүйенеді. Ақыры тиімсіз қадамдар жасап, шығынға ұшырайды. Мысалы өнім туралы көлдей ақпарат жазып, салыстыруға болатын жаңа функция қосады. Ал сол уақытта нағыз сатып алушылар жеткізу қызметінің өзіне ыңғайлысын таңдай алмай дал болып жатады. Ондай болмас үшін клиентпен жақын болыңыз. Не нәрсе ұнамай жатыр, не қалайды — пікірін біліңіз. Бәлкім, сайттың құрылымында кей тұстар түсініксіз болар. Болмаса, дизайн тұрғысынан сіз ескермей жүрген тұстарды клиенттер байқап қалар. Сайтқа «Гугл аналитикс» немесе «Яндекс метрика» қосқан дұрыс. Сонда қолданушылардың жасаған қадамдарын көріп, не нәрсеге мән беретінін, соңына дейін қарайтынын не қарамайтынын біліп отыруға болады. Кейде дескстоп нұсқа мен мобайл нұсқада мәселе туындайды.
№ 4 қателік
Интернет-дүкендегі маңызды нәрсе — жеткізу қызметі. Ол барынша қолайлы болуы керек. Көпшілігі сайтқа бір-екі сервисті қосады да, олардың жұмыс кестесін, тәртібін қарамайды. Сөйтіп нәтижесінде кейбірі демалыс күндері жұмыс істемейтін болып шықса, енді бірі тым ұзақ жеткізетін болады. Осы тұста мән беру дүние: курьерлердің жұмыс барысын тексеріп отыру. Ірі логистикалық сервистер мен жергілікті курьер қызметтерімен келісімшарттар жасасқан жөн. Бұл сізге сапалы жұмыс істеуге көмектеседі. Қолданушы болып өзіңіз де бірауық зат алып көріңіз. Қазір көпшілігіне жылдам жеткізетіндер ұнайды. Қазір тапсырыс берсе, 2-3 сағат ішінде тауардың қолында болғанын қалайды. Бірнеше күн, апта күтуге шыдамайды.
№ 5 қателік
Сайттың түсініксіз болғаны жаман. Басты бетте ассортиментті көрсетіп қоймайтындар болады. Сөйтіп басты бетке кірген адамдар каталогқа қалай өту керегін білмей, түсінбей отырады. Бұл конверсияға кері әсер етеді. Ақыры басқа бәсекелестерге ауысып кетуі мүмкін. Сайт логикалық тұрғыдан түсінікті болғаны дұрыс. Басты бетте бұл қандай дүкен екені, қандай тауарлар алуға болатыны, бағасы — бәрі көрініп тұрсын. Тауарлар категориясы көп болмаса, оны да бастыға шығарып қоюға болады.
№ 6 қателік
Тауарлар туралы ақпаратты толық айтпайтындар да көп қателік жібереді. Неге десеңіз, клиент интернет арқылы зат алғанда көзбен көріп тұрмағандықтан, ол туралы барынша көп мәлімет алғысы келеді. Сырт көрінісін, құнын, басқалардың пікірін салыстырып қарайды. Егер мұндай дерек болмаса, сайтты жаба салуы ғажап емес. Дайын суреттерді қолдана бермей, өзіңіз түсіріп салғаны ұтымдырақ. Дизайнды ойластырғанда да қолданушы артық шертіп отырмайтындай, бәрі көрініп тұратындай еткен жақсы. Фотосы, бағасы, жеңілдік болса соны шығарып қойып, карточканы басқан кезде сипаттамалар шығатындай етіп қоюға болады. Қандай түсі мен өлшемі қазір қалғанын да көрсетсеңіз, құба-құп. Осылайша тауар сипаттамасы бар бетте барынша толық мәлімет жинақы көрсетіледі.
№ 7 қателік
Күрделендірмеңіз. Ерекшелену үшін қиындатудың қажеті жоқ. Бәсекелестерден айрықша болу үшін басқаларға ұқсамайтын сайт жасауға ұмтылатындар болады. Авторлық дизайн жасаймын деп қолданушыларға түсінікті дизайннан алыстап кетуіңіз мүмкін. Жәшік оң жақ бұрышта тұрғанына үйреніп қалған қолданушыға оның сол жақ жоғарыда тұрғаны қалыпты болмайды. Осылайша шатасады. Сонымен қатар, төлем жасамас бұрын тіркелуді міндеттеп, жұмысты көбейтетіндер бар. Аты-жөнін ғана емес, басқа да қосымша көп дерек сұрап, мазаласа да бұл клиентке ұнамауы мүмкін. Дизайн түрлі болса да, ондағы қатаң сақталуы керек ережелерді жақсы білуіңіз керек. Түстермен де ойнағанда абай болыңыз. Яғни интернет-дүкеннің стандарттары қалыптасып үлгерді. Енді соны ұстану қажет.
