Қазақстандағы базалық мөлшерлемені өзгерту бойынша шешім Ресейдегі инфляцияға байланысты қабылданады. Бұл туралы Ұлттық банк басшысы Тимур Сүлейменов Bloomberg агенттігіне берген сұхбатында айтты.
Ресейден инфляция импорты
Реттеуші базалық мөлшерлемені сақтау немесе өзгерту туралы шешім қабылдағанда қандай факторды басшылыққа алатынын түсіндірді. Бас банк басшысының айтуынша, негізгі факторлардың бірі Ресей экономикасындағы өзгерістер.
«Әрине, біз Ресейдегі инфляцияны бақылап отырмыз. Егер біз бір жерден көп нәрсені импорттасақ, инфляцияны импорттамас үшін ол жерде не болып жатқанын баға бойынша қадағалауымыз керек», – деді Сүлейменов.
Сонымен қатар әзірге жағдай қолайлы. Өйткені рубльдің теңгеге шаққандағы салыстырмалы төмен бағамы Ресейден әкелінетін тауарлар бағасының өсуіне әкелмейді. Соған қарамастан көрші елдегі инфляция жоғары болып отыр, деп атап өтті Ұлттық банк басшысы.
Ол сондай-ақ реттеушінің Қазақстандағы инфляциялық процестер туралы толық түсінік қалыптастыруға ұмтылатынын айтты. Ұлттық банк экономистері елдегі инфляциялық процестер туралы мүмкіндігінше көбірек деректер жинау туралы шешім қабылдады.
Рубльдің қазіргі бағамы тиімді
Қазақстандағы бағаның өсуіне әсер ететін факторлардың қатарында Ұлттық банк басшысы рубль бағамы мен жалпы Ресей экономикасының ықпалынан басқа, бизнеске берілген көптеген салық жеңілдіктерін атады. Қазір билік бұл мәселеге қатысты саясатын қайта қарап жатыр. Нәтижесі преференциялар саны айтарлықтай төмендейді деп күтілуде. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев барлық жеңілдіктің 20 пайызын алып тастауды жоспарлап отырғанын мәлімдеді, үкімет жақында 25 пайыздан бас тартуды ұсынды.
«Салықтық жеңілдіктер бизнесті дамуға инвестиция салуға ынталандыратыны және сол арқылы экономикалық өсуге ықпал ететіні белгілі. Алайда инвестициялар сөзсіз сұраныстың, демек бағаның өсуін тудырады. Ал бюджетке және жалпы мемлекетке негізгі капиталға инвестициядан түсетін пайда анық емес. Бұл фактор да Ұлттық банктің жіті назарында», – деп жазады Bloomberg.
Мөлшерлеме бойынша келесі шешім 12 сәуірде қабылданады
Сүлейменовтің айтуынша, базалық мөлшерлемені төмендетуде байланысты болашақта қабылданатын шешім инфляцияны мұқият зерделеуге байланысты. Бұл туралы реттеуші өткен отырыстан кейінгі ескертті. Бұл ретте мөлшерлеме 0,5 пайыздық тармаққа – 14,75%-ға дейін төмендеді.
Төмендеу өткен тамыз айынан бері жалғасып келе жатқан бесінші цикл болды. Ол басталғанға дейін бұл мөлшерлеме бірнеше ай бойы 16,75% тарихи ең жоғары деңгейде болды. Мөлшерлеме бойынша келесі шешім 12 сәуірде қабылданады.
Қазақстанда бағаның өсуіне қандай факторлар әсер етеді?
Ұлттық банктің жыл басынан бастап базалық мөлшерлемені мерзімінен бұрын төмендетуі наурыз айының соңына қарай жылдық инфляцияның өсуіне әкелуі мүмкін. Бұл туралы Қолданбалы экономиканы зерттеу орталығының (AERC) сарапшылары хабарлады.
Сарапшылардың пайымынша, бұл Қазақстан экономикасы үшін инфляцияны төмендететін фактор болып табылады. Осы орайда елдегі инфляцияға импорттық тауарлар әсер етеді.
«Қазақстандағы бағаға Ресейдегі инфляция да әсер етеді. Ақпан айында ол өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 7,69% (қаңтарда 7,44%) және бір айда 0,68% (0,86%) деңгейінде болды. Ресейдегі бағаның өсуіне номиналды жалақының өсуі және жұмыссыздық пен кедейлік деңгейінің рекордтық төменгі деңгейге дейін төмендеуі әсер етті», – деп жазылған Орталық шолуында.
Еске сала кетсек, ақпан айында Қазақстанда жылдық инфляция 13 өңірде бәсеңдеп, 4 облыста өсті.
