Қазақстандық өмірді сақтандыру компанияларының кірісі бірінші тоқсанда резервтер бойынша шығындардың күрт өсуіне байланысты екі есеге жуық қысқарды. Бірақ жалпы сақтандыру компаниялары 60%-ға артық табыс тапты. «Курсив» 2024 жылдың басынан бері Қазақстанның сақтандыру нарығында тағы қандай өзгерістер болғанын зерттеді.
Активтер мен міндеттемелер
2024 жылдың бірінші тоқсанында ҚР сақтандыру компанияларының жиынтық активтері 6,1%-ға (2,65 трлн теңгеге дейін) өсті. Саланың екі секторы да (жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыру) бірдей қарқынмен дамыды. Активтер құрылымында негізгі үлесті бағалы қағаздар (1 сәуірдегі жағдай бойынша 68,2%) алады. Өтімділіктің бір бөлігі кері РЕПО операцияларына (9,5%) бағытталған немесе банктік депозиттерге орналастырылған (4,6%).
«Активтердің ұлғаюы негізінен сақтандыру қызметінен түсетін кірістердің ұлғаюына байланысты», – деп хабарлады реттеуші.
Ойыншылар бойынша нарықта барлығы 16 жалпы сақтандыру және 9 өмірді сақтандыру компаниясы жұмыс істейді. Төрт компанияның активтері жыл басынан бері қарқынды өсті: IC Eurasia (+46 млрд теңге), LIC Halyk -Life (+38 млрд теңге), IC Halyk (+30 млрд теңге) және LIC Freedom Finance Life (+21 млрд теңге). Көрсеткіш бойынша олардың барлығы нарыққа қарағанда жылдам өсуде және олардың арасындағы ең жоғары динамиканы IC Halyk (+17%) көрсетіп отыр. 12 компания бойынша ақшалай мәнде өсім 0,5 млрд теңгеден 9,7 млрд теңгеге дейін болды. Тоқсанның соңында тоғыз ұйымның активтері төмендеді.
Қарастырылып отырған кезеңде компаниялардың жиынтық міндеттемелері 6,6%-ға (1,7 трлн теңгеге дейін), оның ішінде сақтандыру резервтері – 9,0%-ға (1,5 трлн теңгеге дейін) өсті. Сақтандыру секторының меншікті капиталы 5,3%-ға (952 млрд теңгеге дейін) артты.
Сақтандыру саласына сұраныс артып келеді
Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, сақтандыру өнімдеріне сұраныс артып келеді. ҚНРД мәліметтері бойынша, 2024 жылдың бірінші тоқсанында 4,5 млн-ға жуық сақтандыру келісімшарты жасалды. Бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 36%-ға көп. Динамиканың негізгі драйверлері жазатайым оқиғалардан сақтандыру қызметтері (700 мың шартқа көп жасалған немесе 112%) және өмірді сақтандыру (416 мың келісімшартқа немесе 81%-ға өсу) болып табылады.
Ұлттық банк мәліметтері бойынша, жыл басынан бері компаниялар жинаған сыйлықақы көлемі 367 млрд теңгені құрады. Жылдық мәнде 27,6%-ға өсті.
ҚНРД мәліметтері бойынша, өмірді сақтандыру компаниялары сыйлықақылары бір жыл бұрынғымен салыстырғанда 115%-ға (63 млрд теңгеден 135 млрд теңгеге дейін) арттырды. 2023 жылдың бірінші тоқсанындағы 3 млрд теңгеден қазір 40 млрд теңгеге дейін өскен клиенттік сыйлықақылар бойынша аннуитеттік сақтандыру 13 есеге өсті. Оның ішінде зейнетақы аннуитеттері бойынша аударымдар 77%-ға немесе 23 млрд теңгеге артты. Үш жыл бұрын қазақстандықтарға тұрғын үй сатып алу және денсаулығын жақсарту үшін артық зейнетақы жинақтарын алуға рұқсат етілгенде, бұл өнімге сұраныс күрт төмендеді.
Жиналған сыйлықақылар бойынша жетекші бес компания (Ұлттық банктің мәліметі бойынша таза сома) көрсетілген. Сондай-ақ IC Nomad Insurance (16,5 млрд теңге) және Jusan Garant (10,4 млрд) компанияларын ерекше атап өтуге болады. Тек осы жеті ойыншы бірінші тоқсанда 10 миллиард теңгеден астам жарна жинай алды.
Сақтандырудың клиент үшін пайдалы тұсы неде?
Бірінші тоқсанда сақтандыру төлемдерінің жалпы көлемі өткен жылмен салыстырғанда 31%-ға (51 млрд теңгеден 67 млрд теңгеге дейін) артты. Оның ішінде өмірді сақтандыру бойынша – 78%-ға (23 млрд теңгеге дейін), жалпы сақтандыру – 15%-ға (44 млрд теігеге дейін) өскен. Өмірді сақтандыру сегментінде төлемдердің негізгі өсімі қызметкерлерді жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру полистерінен (+5,4 млрд теңге немесе +159%) және өмірді ерікті сақтандырудан (+3,4 млрд теңге немесе +90%) болды. Өмірлік емес сегментте төлемдер негізінен көлік құралдарын міндетті сақтандыру (+2,6 млрд теңге немесе +17%), ауырған кездегі ерікті жеке сақтандыру (+2,0 млрд теңге немесе +41%) және ерікті көлік құралдарын сақтандыру бойынша өсті.
ҚНРД мәліметтері бойынша, төлемдердің сыйлықақыларға қатынасы өзгеріссіз қалды. 2024 жылдың бірінші тоқсанында бұл көрсеткіш 2023 жылдың сәйкес кезеңіндегі 21%-ға қарсы 20%-ды құрады.
Резервтік қысым мен шығыстар
Саланың кірісі небәрі 1,3%-ға өсті. 2023 жылдың бірінші тоқсанындағы 46,0 млрд теңгеден бір жылдан кейін 46,6 млрд теңгеге дейін. Бұл ретте салалар қарама-қарсы динамика көрсетті. Жалпы сақтандыру компаниялары жалпы қаржылық нәтижелерін 61%-ға (31 млрд теңгеге дейін) динамика көрсетті. Ал өмірді сақтандыру бойынша таза пайда 43%-ға (15 млрд теңгеге дейін) төмендеді.
Шығыстардың қарқынды өсуіне байланысты өмірді сақтандыру саласының пайдасы төмендеді. Life сегментінің тоқсандық кірісі 74%-ға (181 млрд теңгеге дейін), салық салуға дейінгі шығындар 108%-ға (163 млрд теңгеге дейін) өсті.
Жалпы сақтандыру шығындарының өсуіне «Таза сақтандыру резервтерінің өзгеруі» бабы бойынша шығыстардың 12 есеге 2023 жылдың бірінші тоқсанындағы 4,3 млрд теңгеден қазір 52 млрд теңгеге дейін ұлғаюы себеп болды.
