Жоғары балл жинап, грантқа ілінбеген түлектер министрлікті сотқа бермейтін болды: олар енді талап қойып отыр
16 тамыз күні Алматыда жоғары балл жинап, грант ала алмай қалған талапкерлер мен заң өкілдері баспасөз маслихатын өткізді.
Талапкерлердің құқығын қорғап жүрген заңгер Халида Әжіғұлованың айтуынша, жоғары балл жинаған түлектердің мемлекеттік грантқа ие болмауына шенеуніктерден бөлек заңдағы олқылықтар да әсер еткен болуы мүмкін.
«Осы жағдайға алып келген заң бұзушылықтарды анықтау үшін мемлекеттік білім беру гранттарын беруге байланысты министрліктің барлық бұйрығы мен заңнамасына сүйене отырып талапкерлердің құқығы бұзылғаны анық. Енді осы жағдайға не себеп болғанын анықтау маңызды. Шенеуніктердің істі жете білмейтіндігі ме әлде заңнамадағы олқылықтар ма?», – деді адвокат.
ҰБТ-да 119 балл жинаған Медина Майсар «құқық» мамандығына түсе алмады. Оның айтуынша, оның мамандығы бойынша орындардың 20%-ы су тасқынынан зардап шеккен аймақтардан төмен балл алған талапкерлерге бөлінді. Талапкер Ғылым министрлігінің жаңа тегін оқу квоталарын құруға құқығы жоқ екенін айтты. Сондай-ақ «төтенше жағдай квотасы» бойынша гранттар саны үнемі өзгеріп, талапкерлерді әбден шатастырғанын айтады.
15 шілдеде министрлік мемлекеттік гранттардың тізімін жариялады. Бірнеше аптадан кейін, 5 шілдеде Ұлттық тестілеу орталығы зардап шеккен аймақтардан келген талапкерлерге гранттардың 20%-ы бөлінетінін хабарлады. 3 тамызда мемлекеттік грант иегерлерінің тізімі жарияланған күні Ғылым және жоғары білім министрлігі зардап шеккен аймақтардан келген студенттер 15 382 грант алғанын хабарлады. Бұл сол өздері айтқан – 20%. Алайда 4 тамызда министр Саясат Нұрбек басқа да сандарды жариялады. Оның айтуынша, ТЖ аймағында қалған өңірлердің түлектеріне 5 112 грант бөлініп, осы квотаны 1 130 түлек қана пайдаланған, — деді Медина.
Заңгерлер не дейді?
Заңгер Айжан Шералиева ТЖ зардап шеккендерге квота белгілеу шынымен де заңсыз және күшін жоюға жататынын, ал жарияланған гранттар тізімін қайта қарау қажет екенін түсіндірді.
«Талапкерлерге қатысты бұл жерде адам құқығы бұзылып отыр. «Квотаны» енгізу және гранттарды бөлу ашық түрде болған жоқ, ал бұл «квотаның» тетіктері заңға сәйкес келмейді. Осы «төтенше жағдай квотасының» 2024 жылғы 27 мамырдағы «Ашық НҚА» сайтында жобасы бар. Ол талқылауға екі апта жұмсады, бірақ ол жоба болып қала берді: ол заңды күшіне енген жоқ. Негізгі бұйрық осы жылдың сәуір айында бекітілді, бірақ ТЖ зардап шеккендерге ол жерде квота көрсетілмеген», — деді заңгер.
Соңында заңгер Халида Әжіғұлова Жоғары білім министрлігіне қойылатын талаптарды мәлімдеді:
- жаңа гранттар тізімін 25 тамызға дейін шығаруды
- ТЖ квотасын жою, гранттарды заңды иелеріне қайтару
- Су тасқынынан зардап шеккен қазақстандықтар үшін білім беруді қаржыландырудың басқа көздерін табу
Еске сала кетейік, бұған дейін 7 тамызда Ұлттық бірыңғай тестілеу балы жоғары болса да, грант ала алмай қалған мектеп түлектері Ғылым және жоғары білім министрлігін сотқа беретіні белгілі болған.
