Freedom Holding Corp. басшысы Тимур Турлов ITS Ideas конференциясында сөйлеген сөзінде инвесторларға шағын компаниялар акцияларын сатып алу мүмкіндігін қарастыруға кеңес берді. Оның пікірінше, табысты қаржылық нәтиже көрсеткен ірі бизнес мемлекеттік реттеуге тап болуы мүмкін. Мұндай компаниялар ақша табуды жалғастыра береді, бірақ олардың пайдасы миноритарлық акционерлерге емес, мемлекетке түседі.
«Қазір біз үкіметтер ақша тапшылығына байланысты нарық көшбасшыларына қысымды күшейтетін дәуірге көшіп жатырмыз десем қателеспеймін. Шығындар айтарлықтай өсуде, салықтарды біз қалағандай тез жинау мүмкін емес, бюджет тапшылығы айтарлықтай үлкен – оның үстіне бұл экономикалық тұрақтылыққа қауіп төндіре бастады және инфляцияға қысым жасайды. Көптеген экономистер бюджет тапшылығын инфляцияның негізгі көзі деп атайды, біз оны соңғы кездері анық байқаймыз. Бұл мемлекеттер нарықтың жалпы пікірі бойынша қолында барлардан, шынымен көп табыс табатындардан ақшаны қандай да бір жолмен тартып алуға тырысады дегенді білдіреді», – деді Турлов.
Ол бір күн бұрын БАҚ АҚШ-тың AI чиптерін шығаратын ең ірі Nvidia өндірушісіне қатысты монополияға қарсы тергеудің басталғаны туралы хабарлағанын еске салды. Салдарынан компания сейсенбіде нарықтық құнының 9,5%-ын немесе 278,9 миллиард долларды жоғалтты. Бұл АҚШ компаниялары арасындағы тәуліктік ең үлкен төмендеу болды. Nvidia бас директоры Дженсен Хуанның байлығы бірден 10 миллиард долларға азайып, 94,9 миллиард долларды құрады. Бұл да антирекорд.
«Сөзсіз мұндай нәрселер болып тұрады, сондықтан ірі компанияларға (Alphabet, Amazon, Apple, Meta Platforms, Microsoft, Nvidia және Tesla) қаржы саларда сақ болыңыз. Тіпті бұл компаниялар нарықтан кететіндіктен емес. Олар көшбасшы болып қала береді. Бұл инвестиция саларда олардан аулақ болу керек дегенді білдірмейді. Олар өз инвесторлары үшін ақша табуды жақсы меңгерген тамаша компаниялар, бірақ мемлекеттік реттеудің күшеюіне байланысты тәуекелдерге тап болады. Алдағы 10 жылда акционерлеріне 4 триллион долларды оңай қайтарады деген батыл болжамдар жасау да дұрыс емес. Себебі мемлекеттер кем дегенде жартысын өздеріне алуға тырысады», – деп есептейді Турлов.
Freedom Holding Corp. басшысы инвесторларға ешкім ескермейтін компанияларға назар аударуды ұсынды. Оның пікірінше, шағын және орта бизнес бүгінде ірі бизнеске қарағанда салықтық және монополияға қарсы қысымға, сондай-ақ мемлекеттік реттеуге әлдеқайда аз ұшырайды. Бұл Қазақстанға да қатысты екенін айтқан Турлов, Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2 қыркүйектегі жолдауын атап өтті.
«Өте табысты ірі бизнеске тек негізгі трендтер мен ойын ережелері тұрғысынан ғана қарамаңыз. Шын мәнінде, мемлекет бұл процеске араласатыны анық, ойын ережелерін қайта жазады және әлі де өз акционерлеріне қандай да бір жолмен көп ақша табуға мүмкіндік бермейді. Сондықтан осындай компанияларға қомақты қаржы салмас бұрын сақ болыңыз. Өйткені олардың нақты сізге пайда әкелуі шектелуі мүмкін. Олар мемлекет қамқорлық жасағысы келетін көптеген адамдар үшін пайда табуы керек», – деді Турлов.
Мысал ретінде Турлов ірі ойыншылардың экожүйесінде жұмыс істейтін, оларға қызмет көрсететін компанияларға назар аударуға кеңес берді. Ол шағын компанияларға инвестиция салу оңай емес екенін айтты: олардың барлығы ашық емес, жақсы жұмыс істейді немесе акционерлерінің мүддесіне сай әрекет етеді, бірақ олардың арасында көптеген жақсы «әңгімелер» бар. Турлов жоғары табысты дамушы елдердің және кейбір орта және шағын компаниялардың облигацияларын қамтитын портфель құруға кеңес береді.
Қорытындылай келе, Турлов компаниялардың әлеуметтік жауапкершілігі бүгінде жаһандық трендке айналып отырғанын, соның ішінде мемлекеттердің әлеуметтік міндеттемелері өсіп келе жатқандықтан және оларды орындау қиындап бара жатқанын атап өтті. Оның пайымдауынша, егер компания мемлекеттің серіктесі ретінде беделді болса, ESG қағидаттарын ұстанса және тұрақты дамуды ойласа, бұл оған неғұрлым қолайлы жағдайларды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, ESG күн тәртібін елемеу тек Америка құрама штаттарында ғана емес, компаниялар үшін үлкен тәуекелдер тудырады.
