S&P 500 индексі – АҚШ қор нарығының негізгі көрсеткіші. Бұл елдің көпшілікке сатылатын 500 жетекші компанияларының нарықтық капитализациясы бойынша өлшенген индексі. Индексті Standard & Poor’s Dow Jones индекстері ретінде белгілі S&P Global бөлімшесі басқарады. 500 акцияның қазіргі заманғы индекс пішімі 1957 жылы қабылданғанымен, оның тарихы 1926 жылы 90 акцияның өнімділігін бақылайтын композиттік индекс құрылған 1920 жылдардан басталады.
S&P 500 индексінің тарихи кірістілігі
S&P 500-дің жылдық орташа кірістілігі ұзақмерзімде шамамен 7-10% деңгейінде болған, бұл инфляцияны есептегеннен кейінгі нақты кіріс көрсеткіші. Кейбір жылдары индекс едәуір өсу көрсетсе, басқа жылдары төмендеуі мүмкін.
Мысалы, 2021 жылы S&P 500 кірістілігі шамамен 26,9% болды, өйткені экономикалық қалпына келтіру және технология секторындағы табыстар нарықтың күшті өсуіне ықпал етті. 2020 жылы COVID-19 пандемиясына қарамастан, жыл соңына қарай кірістілік 16,3%-ды құрады. 2018 жылы индекс 6,2%-ға төмендеді. Бұл сауда соғыстары мен басқа да экономикалық қысымдарға байланысты болды.
S&P 500 индексінің орташа жылдық табысы
1928 жылы құрылған сәттен бастап 2023 жылдың 31 желтоқсанына дейін S&P 500 индексінің орташа жылдық кірістілігі 9,90%-ды құрады. Индекске 500 акция енгізілгеннен бергі кезеңге қарасақ, 1957 жылдан бастап орташа жылдық табыс 10,26%-ды құрады. Бұл көрсеткіш ұзақмерзімді инвестициялық стратегияларды бағалайтын инвесторлар үшін маңызды нұсқаулық және АҚШ қор нарығының ұзақмерзімді көрсеткіштері туралы түсінік береді.
Орташа жылдық табыстылық (AAR) инвестициялық қордың белгілі бір кезеңде алатын пайыздық кірісін білдіреді. Басқаша айтқанда, қордың ұзақмерзімді тиімділігін өлшейді және инвестициялық пай қорларына инвестициялауды қарастыратын инвесторлар үшін негізгі құрал болады.
Индекстің 10 жылдық кірістер топтамасы
S&P 500 индексінің 10 жылдық кезеңдердегі кірістілігі ұзақмерзімді трендтерді түсіну үшін маңызды. Осы кезеңдерді талдай отырып, әр онжылдықтағы кірістіліктің әртүрлі болатынын байқаймыз. Кейбір кезеңдерде кірістілік өте жоғары болса, басқа кезеңдерде экономикалық дағдарыстарға байланысты кірістілік төмендеген.
Кейбір онжылдықтар өте жоғары кірістілікпен (1950-1960, 1980-1990, 1990-2000) ерекшеленді.
Басқа кезеңдерде экономикалық дағдарыстар (1970-1980, 2000-2010) төмен немесе теріс кірістілікке әкелді.
Орташа алғанда, ұзақмерзімді перспективада S&P 500 индексі шамамен 10% номиналды жылдық кірістілік көрсетеді, бірақ нарықтық циклдер және экономикалық дағдарыстар қысқамерзімді нәтижелерді айтарлықтай өзгерте алады.
Индекстегі 500 компания
S&P 500 индексінің құрамдас бөліктері – АҚШ қор нарығындағы ең ірі 500 компанияның акциялары. Бұл компаниялар әртүрлі салаларда жұмыс істейді және нарықтық капитализациясына байланысты индекс құрамына енеді. Индекс АҚШ экономикасының жалпы жағдайын көрсету үшін әртараптандырылған және бірнеше негізгі секторларға бөлінеді.
S&P 500 индексінің негізгі секторлары:
Ақпараттық технологиялар (Information Technology)
Бұл сектор S&P 500-дің ең үлкен бөлігін құрайды және жалпы индекстің шамамен 31,7% үлесіне ие. Мұнда Apple, Microsoft, NVIDIA, Meta (Facebook) және Alphabet (Google) секілді ірі технологиялық компаниялар кіреді. Технология секторының өсімі нарықтың жалпы өнімділігіне айтарлықтай әсер етеді.
Денсаулық сақтау (Health Care)
Денсаулық сақтау секторы индекстің шамамен 11,9% бөлігін қамтиды. Бұл секторға Johnson & Johnson, Pfizer, Merck, UnitedHealth Group секілді фармацевтикалық және медициналық қызмет көрсету компаниялары кіреді. Денсаулық сақтау тұрақты және ұзақмерзімді өсуімен ерекшеленеді.
Қаржы (Financials)
Қаржы секторы S&P 500-дің шамамен 12,9% бөлігін құрайды. Мұнда JPMorgan Chase, Bank of America, Wells Fargo, Goldman Sachs секілді банктер мен қаржылық қызметтер көрсететін компаниялар бар. Бұл сектордың өнімділігі көбінесе пайыздық мөлшерлемелерге және экономикалық өсімге байланысты.
Тұтыну тауарлары мен қызметтері (Consumer Discretionary)
Бұл сектор жалпы индекстің шамамен 10,1% бөлігін қамтиды. Оған Amazon, Tesla, Home Depot, Nike сияқты компаниялар кіреді. Тұтыну тауарлары мен қызметтер секторы экономикадағы тұтынушылық сұраныстың өзгерістеріне байланысты өседі немесе төмендейді.
Тұтыну қажеттіліктері, негізгі тауарлар (Consumer Staples)
Бұл сектор шамамен 5,9% үлесін алады және күнделікті қажетті тауарларды өндіретін компанияларды қамтиды, мысалы, Procter & Gamble, Coca-Cola, PepsiCo, Walmart. Бұл сектор экономикалық жағдайға қарамастан тұрақты болып саналады, себебі халық күнделікті тауарларды әрқашан тұтынады.
Коммуникация (байланыс) қызметтері (Communication Services)
Шамамен 8,9% үлесін қамтитын бұл секторға Meta (Facebook), Alphabet (Google), Walt Disney, және Comcast сияқты компаниялар кіреді. Бұл сектор медиа және телекоммуникация қызметтері арқылы нарықта маңызды рөл атқарады.
Өндіріс (Industrials)
Өндірістік сектор S&P 500 индексінің шамамен 8,5% бөлігін қамтиды. Бұл секторға Boeing, Caterpillar, 3M, Honeywell секілді өнеркәсіптік жабдықтар мен көлік құралдарын өндіретін компаниялар кіреді.
Энергетика (Energy)
Энергетика секторы шамамен 3,3% үлесіне ие. Мұнда ExxonMobil, Chevron, ConocoPhillips сияқты мұнай және газ өндіретін компаниялар кіреді. Мұнай мен газдың бағасы және энергия сұранысы бұл секторға тікелей әсер етеді.
Жылжымайтын мүлік (Real Estate)
Бұл сектор шамамен 2-3% бөлігін құрайды және American Tower, Simon Property Group, Equinix секілді жылжымайтын мүлікке байланысты компаниялар мен қорлардан тұрады.
Коммуналдық қызметтер (Utilities)
Коммуналдық қызметтер шамамен 2,3% үлеске ие. Мұнда NextEra Energy, Duke Energy, Southern Company сияқты электр энергиясы, су және газ қызметтерін көрсететін компаниялар кіреді. Бұл сектор экономикалық дағдарыс жағдайында тұрақты болып келеді, өйткені халық әрдайым коммуналдық қызметтерді тұтынады.
Материалдар (Materials)
Материалдар секторы индекстің шамамен 2,2% бөлігін құрайды және Dow Inc., DuPont, Vulcan Materials сияқты химия өнеркәсібі, құрылыс материалдары мен металлургия компанияларын қамтиды.
S&P 500 индексінің компанияларды іріктеу критерийлері:
S&P 500 индексіне кіретін компаниялар нарықтық капитализациясы бойынша таңдалады. Негізгі критерийлер:
S&P 500 индексі АҚШ экономикасының әртараптандырылған кескінін көрсететін 500 ірі компанияның акцияларынан тұрады. Бұл индекс әлемдегі ең маңызды көрсеткіштердің бірі және оған кіру үшін компаниялар жоғары нарықтық капитализацияға, қаржылық тұрақтылыққа және сұйықтыққа ие болуы керек. Индекс технология, денсаулық сақтау, қаржы және басқа да салаларды қамтиды, бұл оның ұзақмерзімді инвестициялық құндылығын арттырады.
