Арал теңізінің құрғап қалған аймағына көшет отырғызу үшін 6 млрд астам теңге жұмсалды
Соңғы үш жылда Қазақстан Арал теңізінің құрғап қалған аймағына көшет отырғызу үшін 6 млрд астам теңге жұмсалды. Бұл туралы экология вице-министрі Мансур Ошурбаев хабарлады.
2021 жылы Қазақстан президенті Арал теңізінің кепкен аймақтарында ауқымды көшет отырғызу жұмыстарын жүргізуді тапсырды. 2025 жылға дейін 1,1 миллион гектар жерге саксаул отырғызу жоспарланды. Бұл шара экожүйені тұрақтандыру және шаңды дауылдардың деңгейін төмендетуге бағытталған.
Отырғызылған жерлер
Қазіргі уақытта 413 мың гектар жерге саксаул отырғызылды, оның 64 мыңы тек 2024 жылы жүзеге асырылды. Вице-министр Мансур Ошурбаев айтуынша отырғызу жұмыстарына КазМунайГаз компаниясы да үлесін қосты.
«2021-2024 жылдары біз 413 мың гектар аумаққа саксаул отырғыздық. 2024 жылы 64 мың гектар отырғызылды, оның 15 мың гектары «КазМунайГаз» компаниясының қолдауымен жүзеге асырылды,» — деді Ошурбаев.
Қаржыландыру мәселелері
2021-2023 жылдары саксаул отырғызу шараларына 6 миллиард 138 миллион теңге жұмсалды, оның 3 миллиард 265 миллионы республикалық бюджеттен бөлінді. Алайда вице-министрдің айтуынша 2024-2025 жылдары республикалық бюджетте жобаны жалғастыру үшін қаражат қарастырылмаған.
«КазМунайГаз» биыл көктемде 420 миллион теңге бөлді. Қазіргі уақытта жобаның әрі қарай іске асырылуы үшін ұлттық және ірі компаниялардың қаржысын тарту мәселесі қарастырылып жатыр» деді вице-министр.
Жобаның негізгі қиындықтарының бірі — саксаулдың өмір сүру деңгейі небәрі 30% құрайды. Бұл агрономиялық нормалардың сақталмауы, отырғызылған көшеттердің жеткілікті ылғалданбауы және тұқымдардың сақтау кезінде жіберілген қателіктер секілді мәселелер туындайды.
Осы мәселелерді шешу үшін Қызылорда облысында жылына 3 миллион көшет шығара алатын тәлімбақ ашылды. Сонымен қатар, Қазалы ауданында Дүниежүзілік банк қолдауымен 33 гектар аумақта жаңа тәлімбақ құрылады, ол өсімдіктердің өмір сүру көрсеткіштерін жақсартуға көмектеседі.
2025 жылға 280 мың гектар саксаул отырғызу көзделуде. Жобаның экологияға қосатын маңыздылығын ескере отырып, қосымша ресурстар тарту және көшеттердің өмір сүру проблемаларын шешу алдағы жылдардағы негізгі міндеттер болады.
Естеріңізге сала кетейік, Арал теңізіне жыл басынан бері 2 млрд текше метр су жіберілген. Соның 977 млн текше метрі – вегетация кезеңінде жіберілген су. Бұл – кейінгі 5 жылдағы ең жоғары көрсеткіш. Мамандар биыл алғаш рет Аралға су жіберу жоспары 100%-ға жуық орындалғанын айтады.
