2024 жылғы АҚШ сайлауындағы ірі донорлар үлкен қаржы құйып, саяси процестерге айтарлықтай әсер етіп жатыр. АҚШ президенттік сайлауындағы ірі донорлар саясатқа және сайлау нәтижелеріне елеулі ықпал етеді. Олар кандидаттар мен партияларға қаржылай қолдау көрсету арқылы үміткерлердің танымалдылығын арттырып, науқанның масштабын ұлғайтуға көмектеседі. Бұл донорлар көбінесе бай кәсіпкерлер, ірі корпорациялар, немесе саяси ықпал етуші топтар (PAC және Super PAC) арқылы қаржыландыру жасайды.
Сайлауға ықпал етушілер
АҚШ президент сайлауында бәсекелестік қашанда жоғары тартыста өтіп келеді. Президенттік жарысқа түсетін кандидаттар өз сайлауалды бағдараламасына, жеке PR дамыту арқылы ұпай жинауға тырысады. Сондай-ақ бұл сайлауға жеке сектордағы ірі компаниялардан бастап ауқатты жеке тұлғалар да сайлау үрдісіне қаржы бөлу арқылы сайлауға ықпал ете алады. Осының барлығы АҚШ заңында рұқсат етілген және ол үрдістер де заң аясында белгіленген.
Мысалы PAC дегеніміз – Political Action Committee, яғни «Саяси Іс-әрекет Комитеті». Бұл ұйымдардың негізгі мақсаты – сайлауға қатысатын кандидаттарға немесе саяси мәселелерге қаржылай қолдау көрсету. PAC-тер әртүрлі топтардың, кәсіпорындардың немесе жеке тұлғалардың саяси мақсатта қаражат жинап, оны сайлау науқандарына жұмсауына мүмкіндік береді.
Ірі Донорлар және Олардың Мақсаттары
Ірі донорлар көбінесе өз мүдделерін қорғау үшін қаржылай қолдау көрсетеді. Мысалы, кейбір корпорациялар немесе кәсіпкерлер экономикалық саясатқа, салықтық жеңілдіктерге, немесе салаға қатысты ережелерге ықпал ету мақсатында науқандарға қаражат салады. Мысалы, денсаулық сақтау саласындағы немесе қаржылық саладағы корпорациялар өздерінің бизнесіне тиімді саясатты алға тарту үшін белгілі бір кандидаттарды қолдауы мүмкін
Тимоти Меллон-саяси қаржыландыруда ірі тұлға, ол әсіресе консервативті бағыттағы үміткерлерді, әсіресе Трампты қолдауға қаражат бөлген. OpenSecrets пен RepresentUs мәліметтері бойынша, оның қаржысы Трамптың алға ілгерілеуіне және Роберт Кеннеди, кіші сияқты кандидаттарды қолдауға жұмсалды. Оның әрекеттері «MAGA» қозғалысымен байланысты PAC-терге де әсер етті
Джефф және Жанин Ясс: Бұл миллиардер жұп сайлау циклінде 70 миллион доллар көлемінде қаржы беріп, негізгі донорлар арасында бірінші орында тұр. Олардың қаражаты көбінесе консервативті және республикалық партияларды қолдауға бағытталған. Олар білім беру реформалары мен экономикалық еркіндікке қызығушылық танытып, қаржыларын осы мақсаттарға бағыттайды
Кен Гриффин: Citadel инвестициялық компаниясының негізін қалаушы Кен Гриффин осы жылы 59 миллион доллардан астам қаражатты негізінен консервативті супер PAC-терге бағыттаған. Оның айтуынша, ол ұлттық қауіпсіздік пен экономикалық тұрақтылықты қолдайтын үміткерлерді қаржыландыруға басымдық береді. Griffin сонымен бірге республикалық кандидаттарды қолдауға назар аударады, бұл сайлауда оның консервативті ұстанымын нығайтады
Рид Хоффман: LinkedIn-нің негізін қалаушы Хоффман – дәстүрлі демократиялық донор, бірақ биыл ол консервативті бағыттағы кейбір ұйымдарға да қаржылай көмек көрсеткен. Бұл ерекше қадам оның демократиялық құндылықтарды қорғауға деген кең көзқарасын көрсетеді, өйткені Хоффман Трамптың ықпалын шектеуге бағытталған PAC-терді қолдаған
Ричард және Элизабет Юхлайн: Юхлайндар жұбы 2024 жылғы сайлауда Республикалық партияға ірі қолдау көрсетіп келеді, олардың қаражаты көбіне әлеуметтік консерватизм мен бизнес саласындағы еркіндікті қолдауға бағытталған. Бұлар Uline компаниясының иелері және олар консервативті бағыттағы үміткерлерге қаржылай көмек беруді басты мақсат етіп қойған.
Илон Маск және Трамп тандемі
Илон Маск 2024 жылғы АҚШ президенттік сайлауында Дональд Трампты қолдап, оның науқанына ірі көлемде қаржы аударды. Ол негізін қалаған «America PAC» супер PAC-ке тек өзінің қаражатын салып, шамамен $75 миллион аударды. Бұл оны Трамптың ең ірі жеке донорларының біріне айналдырды. Масктың осы ұйымға көмегі негізінен Трампты қолдау үшін дауыс беру шараларын қаржыландыруға бағытталған.
Маск 2024 жылдың шілде айынан бастап ай сайын $40-тан $45 миллионға дейін ақша құйып отыр, бұл қолдау Трамптың науқанын өте маңызды етіп көрсетуде. Оның бұл қаржылай көмегі қазіргі кезде қарқынды жүріп жатқан дауыс беру кезеңінде маңызды болып отыр, өйткені демократиялық қарсыластардан, соның ішінде Камала Харрис командасынан айтарлықтай қаржылық қолдау көріп отыр.
Президенттік сайлау құны
АҚШ президенттік сайлауларының шығындары 2000 жылдан бастап үнемі өсіп келеді. Сайлаулардың өсу динамикасы әртүрлі факторларға байланысты, соның ішінде жарнама құнының артуы, Super PAC-тердің әсері және технологияның дамуымен байланысты шығындардың көбеюі.
2000 жыл: Жалпы шығын $2,6 миллиард шамасында болды. Сайлауда республикашылдар мен демократтардың жалпы жинаған қаражаттары үлкен айырмашылықпен ерекшеленді, бұл қаражаттың көп бөлігі жарнама мен ұйымдастыру шараларына жұмсалды.
2004 жыл: Шығындар шамамен $3,2 миллиард болды, ал екі жақтың да шығындары күрт артты. Джордж Буш пен Джон Керри арасындағы тартысты сайлау науқаны теледидар жарнамаларына және науқан құрылымын дамытуға үлкен қаражат жұмсауды қажет етті.
2008 жыл: Барак Обаманың сайлау науқанына қатысуымен бұл сайлау $4,0 миллиард-тан аса шығындалды, бұл көрсеткіш сол уақытқа дейінгі рекорд болды. Обаманың «Hope and Change» ұраны аясында жаңа медиа құралдарын пайдалану шығынды едәуір өсірді.
2012 жыл: Сайлау науқанының жалпы шығыны шамамен $2,4 миллиард-ты құрады. Барак Обама мен Митт Ромнидің науқандары ауқымды теледидар және цифрлық жарнамаға көп қаражат жұмсады.
2016 жыл: Бұл жылы сайлау шығындары $3,6 миллиард-қа жетті, Хиллари Клинтон мен Дональд Трамп арасында жоғары қаржыландырылған тартыс өтті.
2020 жыл: Пандемия жағдайындағы ерекше сайлау болды, шығындар $7,7 миллиард-ты құрап, рекордтық деңгейге жетті. Бұл жылы цифрлық платформадағы науқан, пошталық дауыс беру және басқа да шығындар артты
2024 жыл: Шығындардың шамамен $15,9 миллиард-қа жететіні болжануда, бұл барлық уақыттағы ең жоғары көрсеткіш болуы мүмкін.
Бүгінгі күнге дейін жалпы (конгресс және президент) 2024 сайлауына жұмсалған қаражат 15,9 миллиард доллардан асқан, бұл барлық алдыңғы рекордтардан асып түсті. Нәтижесінде, сайлау процесіндегі қаржының өсуі халық арасында сайлау әділдігі мен саясатқа байлардың ықпалы туралы алаңдаушылық тудыруда.
Бұл тенденциялар АҚШ-тағы саясатта үлкен донорлардың ықпалын көрсетеді және олардың сайлау нәтижелеріне айтарлықтай әсер ету мүмкіндігіне әкеледі. Донорлар, әсіресе супер PAC-тер арқылы қаржылай қолдауды бағыттай отырып, саяси бағыттар мен кандидаттардың үгіт-насихаттарын күшейту үшін маңызды рөл атқарады.
