3,7 трлн теңге бөлінеді: Үкімет не үшін батыстағы 4 облысты шұғыл дамытпақ
Үкімет Ақтөбе, Атырау, Маңғыстау және Батыс Қазақстан облыстарын әлеуметтік-экономикалық дамытудың 2025-2027 жылдарға арналған жоспарын бекітті.
Бұл құжаттың қабылдануы – аталған өңірлердегі инфрақұрылым мәселелерін шешу, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы секторларын қолдау, сондай-ақ халықтың өмір сүру деңгейін арттырумен тікелей байланысты.
Жоспарды жүзеге асыру үшін республикалық және жергілікті бюджеттерден, сондай-ақ жеке инвестициялар есебінен 3,7 трлн теңгеден астам қаражат бөлу көзделіп отыр.
Батыс аймақтарының әлеуеті мен өзекті мәселелері
Республиканың батыс өңірлері – елдің негізгі мұнай-газ өндіру орталықтары, сонымен қатар көлік және коммуналдық инфрақұрылымның жеткіліксіздігі, әлеуметтік нысандар тапшылығы, экологиялық сын-қатерлер және экономиканы әртараптандыру қажеттілігі сияқты бірқатар проблемаларға тап болып отыр.
Бекітілген жоспар осы мәселелерді шешуге бағытталған, әсіресе, көлік-логистикалық жүйені жаңарту маңызды рөл атқарады.
Транзиттік инфрақұрылымды дамыту
Батыс облыстар – Орталық Азия, Еуропа және Ресей арасындағы маңызды транзиттік дәліз. Алайда қолданыстағы көлік желілерінің жоғары жүктемесі жаңарту жұмыстарын қажет етеді. Осыған байланысты:
«Самара-Шымкент» автожолын «Ақтөбе-Мәртөк» учаскесі арқылы жалғайтын айналма жолдың құрылысы жоспарланған. Бұл транзиттік ағынды азайтып, көлік қатынасының қолжетімділігін арттырады.
Орал мен Бөрлі ауданындағы теміржол вокзалдары күрделі жөндеуден өтеді. Бұл халықтың көлік қызметтеріне қолжетімділігін жақсартады және логистикалық мүмкіндіктерді кеңейтеді.
Өнеркәсіпті дамыту және экономиканы әртараптандыру
Батыс Қазақстан мұнай-газ өндіру орталығы болғанымен, шикізаттық бағытқа тәуелділік сақталып отыр. Жаңа жоспар бұл мәселені шешуге бағытталған:
Қашаған кен орнында жылына 1 млрд текше метр газ өңдейтін зауыт салу көзделген. Бұл ілеспе газды тиімді өңдеуге және экологиялық жүктемені азайтуға мүмкіндік береді.
Ақтөбе облысында 70 млрд теңге инвестициямен цемент зауыты ашылып, жаңа жұмыс орындары құрылады.
Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуді дамыту аясында көкөніс қоймалары, ет сақтау орындары, құс фабрикалары және АӨК өнімдерін терең өңдеу кәсіпорындары салынбақ. Бұл импортқа тәуелділікті азайтып, экспортты арттыруға септігін тигізеді.
Халықтың өмір сүру сапасын жақсарту
Батыс өңірлерінде тұрғын үй тапшылығы, мектептер мен ауруханалардың жетіспеушілігі өзекті мәселелердің бірі болып отыр. Бұл бағытта:
Әлеуметтік тұрғын үй құрылысы дамытылады, бұл халықтың осал топтарын баспанамен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Жаңа мектептер мен медициналық мекемелердің құрылысы білім беру мен денсаулық сақтау сапасын арттыруға бағытталған.
Шағын және орта бизнесті қолдау
Шағын және орта бизнесті қолдау мақсатында мұнай-газ өңірлерінде шағын және орта бизнес экономиканың маңызды қозғаушы күшіне айналуы тиіс. Осыған байланысты мұнай сервистік компанияларды дамыту, мұнай-газ саласына арналған жабдықтар өндірісін жолға қою, Каспий теңізінде балық шаруашылығын дамыту үшін кемелерді лизингке беру, фермерлерге форвардтық қаржыландыру жүйесін енгізу жоспарланған. Бұл бастамалар өңірдің инвестициялық тартымдылығын арттырып, жаңа жұмыс орындарын ашады.
Батыс өңірлердегі өнеркәсіптік жүктеменің жоғары болуы, сондай-ақ ауыз су тапшылығы экологиялық жағдайды күрделендіреді. Осыған байланысты Кендерліде тұщыландыру зауытын салу арқылы жағалау аймақтарының су тапшылығын азайтуға, қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу жүйелерін жаңғыртып, жаңа қалдық полигондарын салу арқылы қоршаған ортаға түсетін жүктемені азайтуға, сондай-ақ Жайық өзені жағалауын бекіту арқылы су тасқыны қаупін төмендетіп, су ресурстарын сақтауға мүмкіндік береді.
Неге Үкімет батыс өңірге көңіл бөліп отыр?
Үкіметтің 2025-2027 жылдарға арналған шұғыл даму жоспарының дәл Батыс Қазақстан облыстарына бағытталуы бірнеше маңызды себептерге байланысты. Біріншіден, бұл өңірлер Қазақстанның негізгі мұнай-газ өндіру орталықтары, яғни ел экономикасының маңызды қозғаушы күші. Алайда мұнай-газ секторының басым болуы экономиканы тұрақсыз етеді, сондықтан өндірісті әртараптандыру, жаңа кәсіпорындар ашу және жергілікті бизнесті қолдау қажеттілігі туындайды.
Екіншіден, өңірде инфрақұрылымдық мәселелер өзекті, көлік желілеріне жоғары жүктеме түсіп, жолдар мен теміржолдар тозып жатыр. Сонымен қатар әлеуметтік нысандардың, оның ішінде мектептер мен ауруханалардың тапшылығы байқалады.
Үшіншіден, Батыс Қазақстан аймағы Орталық Азия, Еуропа және Ресей арасындағы маңызды транзиттік дәліз рөлін атқарады, сондықтан көлік-логистикалық инфрақұрылымды жетілдіру басты міндеттердің бірі болып отыр.
Төртіншіден, өңірдегі экологиялық проблемалар да үлкен алаңдаушылық тудырады, соның ішінде ілеспе газдың жағылуы, ауызсу тапшылығы, өндірістік қалдықтардың көптігі және Жайық өзенінің тартылуы бар. Сондықтан Үкімет газ өңдеу зауыттарын салу, суды тұщыландыру жобаларын іске асыру және қоршаған ортаға түсетін жүктемені азайту шараларын қабылдауда.
Бесіншіден, бұл өңірлерде халықтың өмір сүру сапасын жақсарту мақсатында тұрғын үй құрылысы, жаңа мектептер мен ауруханалар салу, шағын және орта бизнесті қолдау сияқты шаралар қарастырылған.
Алтыншыдан, инвестициялық мүмкіндіктерді кеңейту үшін ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу, мұнай-газ саласына қажетті жабдықтар өндірісін жолға қою, жаңа кәсіпорындар ашу жоспарланып отыр. Осы шаралардың барлығы өңірдің ғана емес, жалпы елдің экономикалық тұрақтылығына оң әсерін тигізеді.
