Proportunity платформасы арқылы жылжымайтын мүлікке инвестиция салған 33 инвестор өз қаражатынан айырылып, енді сот арқылы әділдікке жетуге ниетті. Енді олар Астана халықаралық қаржы орталығының (АХҚО) Қаржы қызметтерін реттеу комитетін ешқандай іс-әрекет жасамағаны үшін сотқа бермек.
Инвесторлардың айтуынша, комитет Proportunity қызметін қатаң бақылауға алып, алаяқтықтың алдын алуы тиіс болған. Бірақ реттеушінің салғырттығы салдарынан көптеген адам қаржылай шығынға ұшырады деп тұжырымдайды. Инвесторлар шағымын Finance.kz жариялаған.
Дау қалай басталды?
Proportunity Management Company Limited краудфандинг платформасы 2019 жылы құрылып, АХҚО лицензиясын алған. Компания инвесторларға жылжымайтын мүлікке қаражат салу және пайда табу мүмкіндігін ұсынды. Инвесторлар өз ақшасын белгілі бір жобаға салса, компания нысанды сатып алып, жалға беру немесе сатуды жоспарлаған. Ал табыстан түскен қаражат инвесторларға дивиденд ретінде таратылуы тиіс болған.
Алайда, 2024 жылдың жазында инвесторлар Proportunity-ден уәде етілген төлемдерді ала алмай жатқанын айтып, дабыл қақты. Олар Алматыдағы Lake Villa жобасына қаржы салған, бірақ мамыр айында алғашқы дивидендін алмады. Кейін компания басшылығы байланысқа шығуын тоқтатқан.
Белгілі венчурлық инвестор Бах Ниязовтың айтуынша, Proportunity Lake Villa-дағы үйлерді сатып алу үшін инвесторлардың қаражатын пайдаланбақ болған. Бірақ келісімшарт жасалғанымен, төлем жүргізілмеген, сондықтан келісім бұзылған.
2024 жылдың тамызында Proportunity негізін қалаушы Арман Баев бұл жағдайға қатысты түсініктеме беріп, компания дефолтқа ұшырамағанын, инвесторлардың ақшасын қайтаруға тырысып жатқанын мәлімдеді. Оның айтуынша, жобаға деген сұраныстың төмен болуына байланысты қажетті қаражат жиналмаған, ал көптеген инвесторлар салым жасаудан бас тартқан.
Компанияның АХҚО лицензиясы 2024 жылдың 1 шілдесінде аяқталды. Баев оны ұзартуға әрекеттенгенімен, компания қызметі тоқтап қалды.
Инвесторлар шағымы қандай?
Proportunity-ге салым салған азаматтар компанияға қарсы шағымын сегіз ай бұрын тапсырғанымен, АХҚО тарапынан ешқандай нақты шаралар қабылданбағанын айтады.
Олардың мәліметінше, АХҚО 2020 жылы Proportunity-ге лицензия берген, бірақ компания басшысына 2022 жылы қаржы қарыздары үшін шектеулер қойылғанына қарамастан, лицензия екі рет ұзартылған. Инвесторлар бұл реттеушінің қателігі деп есептейді.
Сонымен қатар, 2022 жылы АХҚО Арман Баевқа жаңа компания – ACLB Management Company Limited-ті тіркеуге рұқсат берген. Инвесторлар бұл шешім Proportunity шоттары бұғатталғаннан кейін Баевқа жаңа схемамен жұмысын жалғастыруға мүмкіндік бергенін айтады. Олардың пікірінше, реттеуші МФЦА тиісті қадағалау жүргізбегендіктен, көптеген жаңа инвесторлар алаяқтық құрбанына айналған. Баев лицензиясы аяқталғаннан кейін де платформаны жарнамалауды жалғастырған, бірақ бұған қарсы ешқандай шара қолданылмаған.
Қаржы орталығы не дейді?
АХҚО қаржылық қызметтерді реттеу жөніндегі Комитеті Кursiv.Media-ға бұл мәселеге байланысты ішкі тергеу жұмысы жүргізіліп жатқанын хабарлады.
«Қазіргі уақытта барлық фактілерді анықтау және кінәлілерді жауапқа тарту бойынша мұқият тергеу жүргізіліп жатыр Комитет АХҚО заңнамасына сәйкес қатаң әрекет етеді және инвесторлардың құқықтарын қорғау үшін барлық қажетті шараларды қабылдайды. Тергеудің негізгі кезеңдері аяқталған кезде, заң аясында қосымша ақпарат беріледі», – делінген комитеттің ресми жауабында.
Инвесторлар не талап етіп отыр?
Зардап шеккен қазақстандықтар АХҚО-дан жағдайды жеке бақылауға алуды және Арман Баевқа қатысты қылмыстық іс қозғауды талап етуде. Егер реттеуші ешқандай шара қабылдамаса, олар наурыз айының соңына дейін сотқа жүгінетінін мәлімдеді.
