Қазақстанға инвестиция салудан Ресей көш бастап тұр

Былтыр елімізге шетелден 17,1 млрд доллар инвестиция келген. Бұл 2023 жылмен салыстырғанда 28%-ға аз, екі жыл бұрын 23,9 млрд доллар инвестиция тартылған еді. Ұлттық банк жариялаған статистика осылай жазылған.

Инвестиция тартылған негізгі салалар (2024 ж):

• Тау-кен өнеркәсібі – 6,4 млрд доллар (бір жыл бұрын – 8,6 млрд доллар)
• Көтерме және бөлшек сауда – 5,3 млрд доллар (4,9 млрд доллар)
• Өңдеу өнеркәсібі – 2,8 млрд доллар (5,3 млрд доллар)
• Ғылыми және техникалық қызмет – 916,5 млн доллар (368,8 млн доллар)
• Ауыл шаруашылығы – 26 млн доллар (49,5 млн доллар)

Инвестицияның барынша азаюы мұнай және газ өндірісі (-46%), металлургия (-71%), көлік және қоймалау (-85%) салаларында байқалды. Ұлттық банктің мәліметінше, таза инвестиция ағыны алғаш рет 2005 жылдан бері теріс мәнге (-2,6 млрд доллар) айналды.

Қазақстанға ең көп инвестиция салатын қай ел?

Соңғы бес жыл ішінде Қазақстанға ең көп инвестиция салған елдердің көшбасында Нидерланды тұрған еді. Ол елден келген инвестициялардың ең көп үлесі тау-кен өнеркәсібі мен карьерлерді игеру саласына бағытталған. Бірақ былтыр жағдай өзгерді. Нидерландының орнын Ресей басып озды.

Қазақстанға ең көп инвестиция салған елдер (2024 ж):

• Ресей – 4 млрд доллар (2023 ж – 3 млрд доллар)
• Нидерланды – 3,8 млрд доллар (2023 ж – 5,9 млрд)
• Оңтүстік Корея – 1,22 млрд доллар (2023 ж – 1,17 млрд доллар)
• Бельгия – 1,2 млрд доллар (2023 ж – 1 млрд доллар)
• Қытай – 1,19 млрд доллар (2023 ж – 2 млрд)

Инвестиция тартылған өңірлер:

• Алматы – 5,7 млрд доллар (-25%)
• Батыс Қазақстан облысы – 1,9 млрд доллар (+54%)
• Атырау облысы – 1,85 млрд доллар (-56%)
• Маңғыстау облысы – 1,1 млрд доллар (+3%)
• Түркістан облысы – 1,1 млрд доллар (+33%)

Экономист, Tengenomika Telegram-арнасының авторы Руслан Сұлтановтың пікірінше, инвестициялардың қысқаруы құрылымдық шектеулер мен капитал үшін бәсекелестіктің күшеюімен байланысты:

«Инвестиция ағыны сақталғанымен, оның көлемі азайып келеді. Шикізаттық табысқа негізделген жылдам өсім дәуірі аяқталды. Енді инвестицияны тарту үшін нақты реформалар мен тиімді саясат қажет«, – дейді ол.

Қазақстан үшін тікелей шетелдік инвестициялардың төмендеуі – маңызды экономикалық белгі. Сарапшылардың пікірінше, елге инвестиция тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау, бизнес жүргізуді жеңілдету және жаңа салаларға шетелдік капитал тарту маңызды. Қазіргі таңда Қазақстанда шикізаттан тыс салаларға инвестиция тарту қажеттігі жиі талқыланып жатыр.

Өткен айда Қазақстандық делегация қытайлық компания топ-менеджерлерімен кездесіп,  мұнай-газ саласына инвестиция салуды талқылады.