Бүкіл әлем АҚШ президенті Дональд Трамптың жаңа салық тарифтерінің әсерін есептеуге кірісіп кетті. Қазақстандағы мамандар да тақырыптан тыс қалған жоқ. Себебі Құрама Штаттар Қазақстан үшін кедендік баж салығы тарифін 27% деп белгіледі.
Жанама әсері бар
Қазақстандық экономист Сапарбай Жобаевтың пікірінше, Трамптың салық саясаты Қазақстан экономикасына тікелей болмаса да, жанама түрде әсер етеді.
«Себебі Құрама Штаттар Канада, Мексика, Қытай, Еуропа және басқа да елдердің тауарларына салықты өсіретін болса, онда дүние жүзіндегі сауда айналымы әлсірейді. Біздің басты сауда әріптестеріміз – Ресей, Қытай және Еуропа экономикасы сәл төмендесе, біздің өнімдерге де сұраныс азаяды. Негізгі әсерін осыдан іздеу керек», – дейді экономика ғылымдарының кандидаты, Қазақ технология және бизнес университетінің аға оқытушысы.
Экономистің айтуынша, бүкіл әлемде сауда-саттықтың жаңа тәртібі орнаған жағдайда қазақ тауарларының бәсекеге қабілеті төмендеуі мүмкін, бірақ оны еңсеру өз қолымызда.
«Әрине, біздің Құрама Штаттармен сауда айналымымыз айтарлықтай үлкен емес. Біздің тауарларға салынатын кеден төлемдері қазақ тауарларының американың ішкі өнімдерімен бәсекелестігін төмендетеді. Бұл екінші тікелей әсері.
Қазақстан ішкі өндірісті арттырып, әсіресе көрші түркі елдерімен сауда-саттықты дамытса, сонда Трамптың салық саясатының әсерін жабуға мүмкіндік береді», – дейді Сапарбай Жобаев.
Қазақ мұнайы АҚШ үшін қымбаттайды
Қаржы министрлігі Мемлекеттік кіріс комитетінің мәліметінше, Қазақстан 2024 жылы АҚШ-қа 1,9 млрд долларға тауар экспорттады. Бұл 2023 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 26%-ға көп. 2024 жылы импорт 2,2 млрд доллар болды (2023 жылдан 12% аз). Қазақстанның АҚШ-қа 2024 жылғы экспортында мұнай мен уран үлесі – 73%.
«Нефть и газ Казахстана. Факты и комментарий» Telegram-арнасы Трамп тарифтері жарияланғаннан кейін, «қазақ мұнайы АҚШ үшін қымбаттайды» деп есептейді.
«АҚШ Қазақстан экспорты бағытындағы ондыққа кіреді, 2,4% үлеске ие. Былтыр Қазақстан АҚШ-қа 2 млрд долларға тауар экспорттады: мұнай (1,1 млрд доллар), уран (322,9 млн доллар) және күміс (239,9 млн доллар).Енгізілген жаңа салықтар қазақстандық экспорттың бәсекеге қабілетін түсіреді«, – деп жазды Telegram-арна сарапшылары.
Трамптың тарифтерінен тағы кімдер зардап шегуі мүмкін?
Бұл уақытта сарапшы Абзал Нарымбетовтың ENERGY ANALYTICS Telegram-арнасы Трамптың жаңа салық саясатынан Қазақстанда бірінші кезекте кімдер зардап шегуі мүмкін екені туралы жазып, бес түрлі компанияны атады. Атап айтқанда:
- Қазақмыс, Қазмырыш (күміс);
- ERG (ферросиликохром);
- Үлбі металлургия зауыты (тантал);
- Қазатомпром (байытылған уран);
- «BioOperations» (бидай глютені).
Бұл ретте Telegram-арна Қазақстанның АҚШ-қа экспорттайтын негізгі 12 тауарының тоғызына салық көтерілмейтінін атап өтті.
Бұған дейін Kursiv.Media АҚШ қазақ мұнайы мен уранына баж салығын салмауы да мүмкін екенін жазған.
АҚШ президенті Дональд Трамп әлем елдерінің тауарларына баж салығын көтеретінін былтырдан бері айтып жүрді. Трамп тарифтері 3 наурызға қараған түні жарияланды. Тізімде 184 ел бар.
