Брокерлік компанияның бұрынғы қызметкерінен зардап шеккендер оған ақшаны өз еріктерімен бергендерін растады
«Фридом Финанс» АҚ-ның бұрынғы қызметкері Виталий Световойдың әрекетінен зардап шеккен азаматтар оған ақшаны қолма-қол ақшамен жеке шотына өз еріктерімен жібергенін растады. Ақшаны брокерлік компаниядағы клиенттерге ашылған жеке шоттарға аудармағандарын атап өтті, деп хабарлады «Фридом Финанс» АҚ-ның қызметкері әрі зардап шегуші Карина Гайфулина.
«Қайталап айтамын, бұл адамдардың кейбірімен (Виталий – Курсив) Световой 15 жыл, кейбірімен 10 жылдан астам уақыт таныс болған. Оған деген сенімнің соншалық жоғары болғанынан, істеп жатқан ісіне назар аудармаған. Сондықтан да ақшаны берген. Яғни, ол қалай көндіреді? Дәл қазір Polymetal акцияларын сатып ала аласыз деп бәріне ұсынған», – деді ол ҚазТАГ ақпарат агенттігінің алаңында өткен арнайы баспасөз мәслихатында.
Атап айтқанда, Аида Лукьянова Световоймен таныс болғанын, ол инвестициялық мүмкіндіктер туралы айтқан кезде ақша аударып отырғанын айтты.
«Ол маған Алматыдан қоңырау шалып, білесің бе, Аида, мен саған 20 млн (теңге бағалы қағаздар – Курсив) сатып алдым деп айтатын. Содан кейін бір күннен кейін қоңырау шалып, мен саған Air Astana-ны 45 млн-ға сатып алдым дейді. Маған KASE-ден (Қазақстандық қор биржасы – Курсив)тексеру жүріп жатыр, ал мен қарызымды өтеуім керек. Маған 7 млн жібер дейді. Содан кейін: сен қанша жібере аласың, мен 7 млн таптым, сен 4 млн (теңге -Курсив) жібер дейді. Мен оған жібердім», – деді Лукьянова.
Гүлмира Исаеваның айтуынша, оның әкесі де өз ақшасын Световойға берген. Ол қолдарында бұл ақшаны алғаны туралы тиісті қолхат бар екенін айтып отыр. Зардап шеккен азаматтардың айтуынша, 30-дан астам адамға жалпы сомасы 2,5 млрд теңге залал келген.
Бағалы қағаздармен немесе шоттағы ақшамен кез келген операцияны жасаған кезде брокер оны клиенттер енгізуі тиіс SMS немесе QR арқылы код түрінде растауды талап етеді. Бұл үшінші тұлғаларға берілмейтін қатаң құпия ақпарат. Ал Жанна Қапарованың айтуынша, «Фридом Финанс» АҚ бұрынғы менеджері Темірлан Бековке анасы Қарлығаш Қапарованың клиенттік брокерлік шотына кіру қолжетімді болған.
«Бұл екі платформа. Бірінші платформа, бұл Қазақстанда тіркелген Tradernet платформасы Freedom Finance құрамында. Біздің брокер Беков жұмыс істеген екінші платформа «Дантертрейд моби» деп аталады — бұл платформада «Finbrokerage Service ink» сияқты Қазақстанда тіркелмеген. Бековтің айтуынша, ол осы платформаға қосылған, біз ол үшін 5 доллар төледік және осы платформа арқылы толық карт-бланшқа ие болды. Ол кез келген уақытта кіріп, брокерлік шотта қалағанын жасай алады. Күн демей, түн демей кез-келген уақытта кіріп, брокерлік шотпен қалаған нәрсені жасады. Яғни, бағалы қағаздарды сатып алып, сатып отыра алатын (Қарлығаш Қапарованың шотына-Курсив) толық қолжетімді болды», – деді ол.
Кейінірек ол анасының Бековқа өз шотына кіруге рұқсат бергенін растады. «Фридом Финанс» бұл кезде Бековтің компания қызметкері болмағанын жәбірленушінің білгенін атап өтті. Ақпарат Ж.Қапарова ҚНРДА және компания өкілдерімен кездескенде расталған.
«Желіде логин-парольді неге бердіңіздер деген сияқты ақпарат тарап жатыр. Алайда логин-пароль жәй кездейсоқ адамға берілген жоқ. Компания қызметкеріне берілді. Біріншіден, ол бізге бұл туралы бірнеше рет айтты, анам оған логин-парольді бергісі келген жоқ. Алайда ол бізді былай көндірді: «Қарлығаш Қасымқызы, сіз қарт адамсыз, ересек адамсыз. Америкалық қор нарығы түнде жұмыс істейді. Көрдіңіз бе? Мен әр жолы SMS хаттар аламын. Сізден SMS-ті қалай аламын? Сіз түнде ұйықтайсыз, ол кезде ЅМЅ келеді», – деді Қапарова.
Бұл ретте лицензияланған қаржы ұйымдары өздерінің коммуникацияларында ешбір жағдайда авторизациялық деректерді(логиндер мен парольдерді) үшінші тұлғаларға (оның ішінде компания қызметкерлеріне)беруге болмайтынын әрдайым атап көрсетеді;
Сонымен бірге, оның айтуынша, олар Бековке «портфельді жүргізу» үшін бөлек қолма-қол ақша берген.
«Иә, біз Бековке ақша төледік», – деді ол.
Қарлығаш Қапарова инвестицияға кемінде 100 мың доллар салғанын айтты.
«Кем дегенде 100 мың доллар жинап бердік. Ол (Беков – Курсив) жаңа жылға дейін ақшаны екі есе арттырамын дегеніне үміттендік. Біз сендік… Ол пароль-логинді беріңіз, мен брокер ретінде өз жұмысымды істеймін деген еді», – деді ол.
Оның сөзінше, алдымен жүйе шоттағы ақша сомасының өсуін көрсетті, бірақ кейінірек бұл сома өсуді тоқтатты. Ол үш жылдан бері ақшасын қайтара алмай жүр.
Бұған дейін «Фридом Финанс» АҚ соңғы күндері БАҚ беттерінде тараған компаниядағы алаяқтық операциялар туралы хабарламалар шындыққа жанаспайтынын мәлімдеді. Брокер өкілдері компанияның «соттан тыс реттеуге» қатысудан бас тартуына байланысты ұйымдасқан PR-шабуыл ретінде ақпарат тарап жатқанын түсіндірді. Бұған дейін қазақстандық БАҚ-та компанияны инвестицияларын жоғалтты деп айыптаған «Фридом Финанстың алданған салымшыларынан» хабарламалар пайда болған. Екі күн ішінде осындай он шақты ақпарат ҚазТАГ агенттігінде жария болды.
«Біреулер компанияда қабылданған қауіпсіз процедураларды айналып өтіп, қызметкерлерге «қолма-қол» сыйақыларын уәде етіп, олар тез пайда табуға үміттеніп, қауіпсіздік хаттамаларын өздері бұзады. Содан кейін жосықсыз адамдардың қолдауына ие болып, корпорацияны бопсалауға және «БАҚ-та науқан» жүргізумен» қорқытуға тырысады. Өйткені корпорацияда ақша бар және «келісуге тиімдірек» деп ойлайды, ал бұл қандай әділдік туралы сөз болуы мүмкін», — деп түсіндірді Freedom Holding Corp. бас атқарушы директоры Тимур Турлов.
Айыптаулардың бірі компанияның бұрынғы менеджері Виталий Световойға қатысты болып отыр. ҚазТАГ басылымындағы кейіпкерлердің айтуынша, Световой оларды алдаған. «Фридом Финанс» АҚ Виталий Световойдың компанияның топ-менеджері емес, Петропавлдағы сату бөліміне жетекшілік еткенін, ал 2023 жылдың наурыз айынан бастап Алматыдағы сегіз сату бөлімінің екеуінде жұмыс істегенін атап өтті. Атқарған лауазымында клиенттермен тікелей байланысу міндетіне кірмеген. Световойдың стратегиялық шешімдер қабылдауға және клиенттермен өзара әрекеттесу кезінде компания атынан әрекет етуге құқығы болмаған деп атап өтті компания.
«Фридом Финанс» ақпараты бойынша, 2024 жылдың тамызында Гүлмира Исаева әкесінің Световойға берген ақшасын қайтару туралы компанияға талап қойды. Оның айтуынша, Световой бұл ақшаны үлкен пайызбен қайтаруға уәде берген. Бұл ретте қаражат компанияның шоттары арқылы емес, Световойдың жеке есепшотына жіберілген немесе қолма-қол беріліп келген. Растайтын құжаттар ұсынылмады деп атап өтті «Фридом Финанс».
Осы шағым негізінде ішкі тексеру басталып, оның барысында Световойдың осыған ұқсас әрекетінен кем дегенде 15 адам зардап шеккені анықталды. Компания оны дереу жұмыстан шеттетіп, қызметтік тергеу жүргізді және 2024 жылдың 16 тамызында компания беделін түсіргені негізде Световойды жұмыстан шығарды. Ішкі тергеу барысында оның еңбек шартының, лауазымдық нұсқаулықтың, компаниялардың ішкі құжаттарының ережелерін бұзғаны анықталды. Ол жекелеген тұлғалардан жеке аударым немесе қолма-қол беру арқылы ақша алып, оны үлкен пайызбен қайтаруға уәде еткен.
«Бұл ретте ақшаны қолхатсыз, шарттарсыз және растаусыз берген. Зардап шеккен адамдар да, Световойдың өзі де қанша қаржы беріліп, қанша қайтарылғаны туралы аударымдар тарихын қалпына келтіре алмады немесе құжатпен растай алмады. Ішкі тексеру шеңберіндегі шамамен келтірілген залал сомасы В. Световойдың өзі және оларға ЕДБ-дегі шоттары бойынша берілген банктік үзінді-көшірмелер негізінде анықталды. Олар кейбір клиенттер ұсынған аударымдар туралы залал сомасына сәйкес келмейтін бірнеше құжаттармен салыстырылды. Сондай-ақ қолма-қол ақшамен берілуі мүмкін сомалар анықталмады. Осылайша, компанияның күшімен қандай соманың қолма-қол ақшамен берілгенін немесе қайтарылғанын нақты анықтау мүмкін болмады», – деп атап өтті «Фридом Финанс» АҚ.
Компания дереу полицияға арыз беріп, жиналған барлық материалды тапсырғанын, соның негізінде Световойға қарсы қылмыстық іс қозғалғанын атап өтті.
Сонымен қатар компания 2025 жылдың 9 ақпанында өз сайтында осы іс бойынша барлық қажетті ақпаратты ұсынғанын атап өтті. Световойдың әрекетінен зардап шеккендердің нақты саны анықталмаған. Компанияға әр кезеңде 14 адам, полицияға істі тергеу аясында – 11 адам жүгінген.
