Алтын – тек металл емес. Ол – сенімділік символы. Ұлттық валюта әлсіреген жағдайда алтын – тұрақтылықтың кепілі. Ол – сыртқы нарықтардағы турбуленттілікке қарсы сақтандыру құралы. Әлемдік геосаяси шиеленістер мен долларлық активтерге деген сенімнің әлсіреуі жағдайында көптеген елдер алтынға қайта бет бұруда. Қазақстан да сол жолмен келеді.
Қазақстан қалай қорын рекордтық деңгейге жеткізді?
2025 жылдың наурызында Қазақстанның халықаралық резервтеріндегі монетарлық алтын көлемі тарихи рекорд орнатты – 29,1 млрд доллар. Бұл тек өткен аймен салыстырғанда 13,2%-ға артық емес, сонымен қатар бір жылда 9,5 млрд долларға немесе шамамен 50%-ға өскен. Мұндай серпін тек сандардың ойыны емес – бұл елдің қаржылық қауіпсіздігін нығайту жолындағы нақты қадам.
2024 жылы алтын резерві кей айларда азайып, нарықтағы тұрақсыздықты көрсеткен еді. Алайда, әсіресе, 2025 жылдың басынан бастап жағдай түбегейлі өзгерді. Бірінші тоқсанның өзінде-ақ алтын көлемі ай сайын артып, экономиканың қорғаныс қалқанын қалыңдатты.
Алтын бағасы айтарлықтай өсті: жыл басынан бері +22,59%, ал бір жыл ішінде +39,44%
2025 жылдың басынан бері алтын бағасы 22,59%-ға қымбаттаса, соңғы бір жыл ішінде 39,44%-ға өсіп отыр. Бұл — инвесторлар үшін айтарлықтай өсім және алтынның қорғаныс активі ретіндегі маңызын тағы да дәлелдейді.
Сарапшылардың пікірінше, мұндай өсімге бірнеше негізгі фактор әсер етіп отыр:
Геосаяси тұрақсыздық — әлемдегі сауда соғыстары, геосаяси қақтығыстар мен экономикалық санкциялар инвесторларды қауіпсіз активтерге, соның ішінде алтынға бет бұруға итермеледі.
Нарықтағы құбылмалылық — қаржы нарықтарындағы белгісіздік пен доллардың құнсыздану қаупі алтын бағасына оң әсер етті.
Орталық банктердің алтын сатып алуы — көптеген елдердің орталық банктері өз резервтерін әртараптандыру мақсатында алтын сатып алуды жалғастыруда.
Инфляциядан қорғану құралы — инфляция өскен сайын алтынға деген сұраныс артып келеді. Өйткені алтын — құнды сақтайтын дәстүрлі құралдардың бірі.
Алтын бағасының өсуі тек инвестиция саласындағы мамандарды ғана емес, қарапайым салымшылар мен қаржы институттарын да қызықтырып отыр. Егер осы үрдіс жалғасса, алтын жақын болашақта да табысты актив болып қала беруі мүмкін.
Орталық банктер алтынмен қарулануда
Соңғы жылдары орталық банктер алтынды стратегиялық актив ретінде қарастырып, резервтерін әртараптандыруда. 2024 жылы орталық банктер 1 000 тоннадан астам алтын сатып алды, бұл соңғы үш жылдағы тұрақты үрдіс.
2025 жылдың соңғы деректері алтын нарығында орталық банктердің стратегиясы айтарлықтай өзгергенін көрсетіп отыр. Кейбір елдер алтын қорын белсенді түрде арттырып жатса, басқалары керісінше, алтын сатуға көшкен.
Польша, Қытай және Үндістан сияқты ірі экономикалар алтынға сенімді арттыруда. Қазақстан сияқты елдер кейде алтын қорын оңтайландыру үшін аз көлемде сатады, бірақ жалпы ұзақмерзімді стратегия алтын жинауға бағытталған.
Сингапурдың сатуы – ерекше тренд, себебі ол соңғы айларда алтынды ең көп сатқан елге айналды.
Алтынға бай елдер
Соңғы жағдай бойынша әлемдегі алтын қоры ең көп 5 елдің тізімі, жалпы алғанда, дүниежүзілік алтын қорын сақтаудағы маңызды ойыншыларды көрсетеді. Бұл елдер әлемдік экономиканың тұрақтылығын сақтауда және валюта саясатында үлкен рөл атқарады.
АҚШ (8 133,5 тонна): АҚШ әлемдегі ең үлкен алтын қорына ие, бұл оның экономикалық қуатын және доллардың әлемдегі жетекші резерв валютасы ретінде болуын көрсетеді. Бұл елдің алтын қоры өз валютасының тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Германия (3 352,7 тонна): Германияның алтын қоры АҚШ-тан кейінгі екінші орынға ие. Оның қоры Германияның экономикалық қуатын және еуро аймағында басты рөл атқаруын айғақтайды. Германия өзінің алтын қорын ұлттық қауіпсіздік пен экономикалық тұрақтылық үшін сақтауға тырысады.
Италия (2 451,8 тонна): Италия алтын қоры бойынша үшінші орында. Оның алтын резервтері еуро аймағында экономикалық тұрақтылықты сақтауға және өзінің қаржы жүйесінің сенімділігін қамтамасыз етуге көмектеседі.
Франция (2 436,9 тонна): Франция алтын қоры бойынша төртінші орында. Бұл елдің алтын қоры еуро аймағындағы маңызды экономикалық күш ретінде оның валюталық және қаржылық тұрақтылығын сақтауға бағытталған.
Ресей (2 332,7 тонна): Ресей алтын қорын айтарлықтай арттырды, бұл оның халықаралық санкциялар мен экономикалық қысымдарға қарсы тұруына көмек көрсетеді. Ресей үшін алтын қоры ұлттық экономиканы қорғау және доллардан тәуелсіздік үшін маңызды болып табылады.
Өзбекстан алтын қоры Орталық Азияда айтарлықтай үлкен болып табылады. Көрші елдің алтын қоры 382,57 тоннаны құраса, Қазақстанның алтын қор салмағы 284,05 тоннаға жеткен. Бұл екі ел алтын қорын экономикалық тәуелсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін жинақтап келеді.
