Tesla компаниясы Илон Масктің ең батыл жобаларының бірін — толық автономды такси қызметін іске асыру жолында маңызды қадам жасады. Осы аптада Tesla өздерінің Robotaxi қызметінің сынақ кезеңін бастағанын хабарлады. Маск бұл сервисті 2025 жылдың жазында іске қосуды уәде еткен еді. Алайда қазір бұл қызметті тек компания қызметкерлері ғана пайдалана алады. Ал сынақ алаңы Техас штатының Остин қаласында және Сан-Франциско шығанағы аймағында орналасқан.
Robotaxi қалай адам тасымалдайды?
Қызметкерлер арнайы қосымша арқылы көлікке тапсырыс береді. Бұл процесс Uber немесе Lyft арқылы көлік шақыруға ұқсайды. Тапсырыс рәсімделгеннен кейін, қолданушыға көліктің келгені туралы хабарлама жіберіледі. Автокөлік толықтай автономды режимде қозғалса да, салонда міндетті түрде қауіпсіздікті бақылайтын жүргізуші болады.
Салонда артқы орындықтарда арнайы сенсорлы экран орнатылған. Жолаушылар бұл экран арқылы өз аты-жөнін растап, межелі жерін көрсетеді және сапардың болжамды уақытын бақылай алады. Бұл шешім сапар қауіпсіздігін арттырып, тәжірибені барынша ыңғайлы етуге бағытталған.
Масктің уәделері
Илон Маск Robotaxi қызметін коммерциялық тұрғыда 2025 жылдың маусым айында іске қосуды жоспарлап отыр. Оның айтуынша, 2025 жылдың соңына дейін жүргізушісіз көліктер Tesla компаниясының қаржылық жағдайын айтарлықтай жақсартуға ықпал етеді. Маск бұрыннан бері автономды көліктер жеке көлік иеленудің қажеттілігін төмендетеді және олардың қызметі дәстүрлі таксилерге қарағанда әлдеқайда арзан болады деп санайды.
Құқықтық және технологиялық кедергілер
Алайда жобаның жаппай іске қосылуына әлі де бірнеше күрделі кедергілер бар. Автономды көліктердің қауіпсіздігі мәселесі АҚШ-тағы реттеуші органдардың алаңдаушылығын туғызып отыр. Tesla компаниясына әр штаттың және федералдық деңгейдегі билік өкілдерінің мақұлдауын алу қажет болады.
Сонымен қатар жүргізушісіз технологиялар ауа райының қолайсыз жағдайларында, жол жөндеу аймақтарында немесе жол белгілері дұрыс қойылмаған аймақтарда қиындықтарға тап болады.
Бәсекелестер де белсенді жұмыс істеп жатыр
Tesla бұл бағытта жалғыз емес. АҚШ-та Waymo (Alphabet компаниясының бөлімшесі) және Cruise (General Motors компаниясының жобасы) компаниялары да жүргізушісіз такси қызметтерін сынақтан өткізуде. Олар Сан-Франциско, Финикс сияқты қалаларда қызмет көрсетуді бастап кетті.
Tesla-ның өзгешелігі – ол күрделі лидар жүйелерін (лазерлік радарлар) пайдаланбай, тек камералар мен нейрожелі алгоритмдеріне сүйенеді. Бұл тәсіл тәуекелге толыболғанымен, болашақта ауқымды масштабта қолдануға мүмкіндік береді.
Tesla-ның қазіргі қиындықтары: қаржы және бедел
Технологиялық жетістіктерге қарамастан, Tesla ішкі қиындықтармен де бетпе-бет келіп отыр. 2025 жылдың бірінші тоқсанының қорытындысы бойынша компанияның таза пайдасы 409 млн долларды құрады. Бұл 2024 жылдың сол кезеңімен салыстырғанда 71%-ға төмен.
Негізгі себептер:
- Электромобильдерге жаһандық сұраныстың баяулауы.
- Әсіресе Қытай нарығында бәсекелестіктің күшеюі және бағалардың төмендеуі.
- Илон Масктың Дональд Трампты ашық қолдауы салдарынан компания беделіне келген нұқсан, бұл кейбір тұтынушылар мен инвесторлардың кетуіне әкелді.
Сонымен қатар 2025 жылдың басында Tesla шығындарды оңтайландыру мақсатында әлем бойынша қызметкерлерінің 10%-ын қысқартты.
Сарапшылар не дейді
Сарапшылардың пікірінше, Robotaxi жобасының табысы Tesla компаниясының болашағы үшін шешуші рөл атқарады. Егер компания автономды көлік нарығында алғашқы болып жетістікке жетсе, онда ол миллиардтаған долларлық жаңа нарыққа жол ашады. Ал жобаның сәтсіздігі инвесторлардың сеніміне қатты соққы болуы мүмкін.
Bloomberg агенттігінің мәліметінше, 2030 жылға қарай АҚШ-та роботакси нарығының көлемі жылына 50 млрд долларға жетуі мүмкін. Ал жаһандық нарық көлемі 200 млрд доллардан асады. Tesla осы нарықта айтарлықтай үлес алуды көздеп отыр.
Бірақ қазірдің өзінде көптеген сұрақтар бар: жүргізушісіз көліктер толық қауіпсіз бола ала ма? Олар күрделі және күтпеген жағдайларда қалай әрекет етеді? Сақтандыру және құқықтық реттеу мәселелері қалай шешіледі?
Жоба болашағы туралы
Tesla тағы да болашаққа бәс тікпек. Компания қазіргі қаржылық қиындықтар мен бедел мәселелеріне қарамастан, алға ұмтылып отыр. Robotaxi жобасының сынағы тек технологиялық жарыс емес, сонымен бірге компанияның және Масктың беделіне үлкен сынақ болмақ. Бұл жобаның табысы немесе сәтсіздігі алдағы жылдарда Tesla тағдырын анықтайды.
Еске сала кетсек, кейінгі айда әлемдік биржада аталған компания акциялары құлдырады. Сонымен қатар көлік саудасы да құлдырай бастады. Өндірушінің І тоқсандағы кірісі төмендеп кетті. Автокөлік саудасынан түскен табысы былтырғы жылдың сәйкес кезеңінен 20% аз болды.
