Отан қорғаушылар күні: ерлік, патриоттық және қауіпсіздік

Қазақстанда жыл сайын 7 мамыр күні Отан қорғаушылар күні ретінде аталып өтіледі. Бұл елін, жерін, мемлекеттігін қорғайтын азаматтарға деген зор құрметтің белгісі. Отан алдындағы борыш пен ерлікті, отансүйгіштік пен жауапкершілікті дәріптейтін бұл күн әскери қызметшілер мен барша азаматтар үшін ерекше маңызға ие. Осы күнді атап өту арқылы Қазақстан халқы өз елінің тәуелсіздігі мен қауіпсіздігі үшін күрескен батырлар мен қазіргі уақытта да Отан қорғау қызметін атқарып жүрген әскери қызметшілерге алғыс білдіреді.

Тарихы: Қазақстан қарулы күштердің құрылуы

1992 жылы 7 мамырда Қазақстан Республикасының бұрынғы Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасының Қарулы күштерін құру туралы» Жарлыққа қол қойды. Бұл еліміздің тәуелсіз қорғаныс жүйесінің негізі қаланған күн деуге болады. Сол уақыттан бастап қарулы күштер еліміздің қауіпсіздігін қорғау мен мемлекеттік шекараны күзетуді өз мойнына алды. Аталған күн Қазақстан армиясының өз жолын бастаған тарихи сәті ретінде бағаланады. 2012 жылы 7 мамыр ресми түрде мемлекеттік мереке әрі демалыс күні болып бекітілді. Қазақстанның тәуелсіздігін сақтау үшін жасалған қадамдарды еске алу күнінің маңыздылығы артты.

Қалыптасқан дәстүрлер мен іс-шаралар

Отан қорғаушылар күнін атап өту дәстүрі Қазақстанда жылдан жылға нығая түсуде. Әскери шеру, салтанатты жиын, патриоттық концерттер мен көрмелер ұйымдастырылады. Мектептерде, колледждер мен университеттерде арнайы ашық сабақтар мен тәрбие сағаттары өткізіледі. Сонымен қатар, әскери бөлімдерде «Ашық есік» күндері өтіп, жастарға патриоттық тәрбие беру мақсатында экскурсиялар мен шеберлік сабақтары жүргізіледі. Еліміздің түрлі қалаларында ардагерлер мен әскери қызметшілерді құрметтеуге арналған арнайы іс-шаралар ұйымдастырылады. Мерекелік күннің қорытындысы ретінде халықтың әскери салаға деген құрметі мен мақтанышын арттыратын марапаттау рәсімдері өткізіледі.

Мерекемен байланысты тарихи тұлғалар

Бұл мерекемен тығыз байланысты есімдердің бірі – Сағадат Нұрмағамбетов. Ол Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің негізін қалаушылардың бірі, еліміздің алғашқы Қорғаныс министрі, Кеңес Одағының Батыры және Қазақстанның Халық Қаһарманы. Оның есімі Қазақстан тарихында ерлік пен патриотизмнің символына айналды. Ол тек әскери қолбасшы ғана емес, сонымен қатар тәуелсіз Қазақстанның қорғаныс қабілетін қалыптастыруға зор үлес қосқан стратег, мемлекет қайраткері болды.

1924 жылы 25 мамырда Ақмола облысында дүниеге келген. 1942 жылы 18 жасында майданға аттанып, Ұлы Отан соғысына қатысты. Ол Сталинград майданында, Курск шайқасында, Берлинге дейінгі қанды ұрыстарда көзге түсті. Жас офицер ретінде ерлігімен танылып, 1945 жылы оған Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Бұл сол замандағы ең жоғары әскери марапат болатын.

Соғыстан кейінгі жылдары ол әскери білімін жетілдіріп, түрлі әскери бөлімдер мен округтерде басшылық қызметтер атқарды.  1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, жаңа мемлекеттің қорғаныс саласының іргесін нығайту қажеттігі туындады. Осы жауапты кезеңде Сағадат Нұрмағамбетов Қазақстан Республикасының тұңғыш Қорғаныс министрі болып тағайындалды. Ол бұл қызметті 1992 жылдың мамыр айынан бастап атқарды.

Оның басшылығымен Қарулы Күштердің құрылымдары қалыптасты, әскери доктрина әзірленді, әскери бөлімдер мен офицерлік құрам жинақталды. Сағадат Нұрмағамбетов кеңестік кезеңнен қалған әскери кадрлар мен техникаларды жаңа ұлттық армияның негізіне айналдырып, біртұтас әскери жүйе жасақтады. 1994 жылы Сағадат Нұрмағамбетовке «Халық Қаһарманы» атағы берілді – бұл Тәуелсіз Қазақстандағы ең жоғары мемлекеттік марапат.

Сондай-ақ, қарулы күштердің қалыптасу жолында еңбек еткен Мұхтар Алтынбаев, Бақытжан Ертаев секілді әскери қайраткерлер де ерекше аталады. Олар Қазақстан армиясының халықаралық деңгейде мойындалуына зор үлес қосты. Бұл тұлғалар өздерінің ерлігі мен отансүйгіштігімен ел тарихында маңызды орын алады. Армияға жасалған реформалар мен жаңашылдықтар осы тұлғалардың атқарған істері мен ерліктерінің арқасында жүзеге асты.

Мереке символдары мен рәміздері

Отан қорғаушылар күні әскери саланың рәміздерімен тікелей байланысты. Бұл күні түрлі ресми іс-шараларда мемлекеттік ту көтеріліп, әскери қызметкерлер салтанатты киімде жүреді. Медальдар мен ордендер, әскери шендер, погоны бар киім, жұлдыз бен қалқан бейнелері – мерекенің маңызды символдарына жатады. Көшелер мен ғимараттар патриоттық баннерлермен және плакаттармен безендіріледі. Сонымен қатар, көше бойындағы әскери техникалар мен құрылғылар халықтың назарын аударады, әрі жас ұрпаққа ұлттық рух пен патриотизмді дәріптеуге септігін тигізеді.

Мерекенің мәдениеттегі орны

Отан қорғаушылар күні бұқаралық ақпарат құралдарында, әлеуметтік желілерде кеңінен көрініс табады. Жыл сайын телеарналар арнайы деректі фильмдер, әскери тақырыптағы көркем фильмдер, концерттік бағдарламалар көрсетіледі. Сонымен қатар, бұл тақырып мектеп оқулықтарында, әдеби шығармаларда, балаларға арналған суретті кітаптарда да кездеседі. Әскери патриотизмді насихаттау мақсатында театрларда арнайы қойылымдар мен сахналық шаралар өткізіледі. Бұқаралық мәдениетте бұл мереке ел бірлігі мен мемлекеттік тұтастықты көрсету мақсатында ерекше орын алады.

Көрші елдердегі ұқсас мерекелер

ТМД елдерінің көбісінде әскери қызметкерлерге арналған ұқсас мерекелер бар. Мысалы, Ресей мен Беларусь 23 ақпанды «Отан қорғаушылар күні» ретінде атап өтеді. Өзбекстанда 14 қаңтар – Қарулы Күштер күні, ал Түрікменстанда 27 қаңтар аталады. Қазақстан бұл ретте өз ұлттық жолын таңдап, Қарулы Күштердің нақты құрылған күні – 7 мамырды ресми түрде белгілеген. Бұл күні қазақ халқы өз тәуелсіздігін қорғаушы күштерін құрметтейді және олардың еңбегіне алғыс білдіреді.

Сыйлықтар бойынша идеялар

Бұл күні әйелдер қауымы өз әкелеріне, бауырларына, күйеулеріне, әріптестеріне алғыс айтып, түрлі сыйлықтар ұсынады. Танымал сыйлықтарға ерлерге арналған әтірлер, сағаттар, әмияндар, белбеулер, құрал-саймандар, спорттық заттар, кітаптар, сондай-ақ әскери стильдегі кәдесыйлар жатады. Кей отбасылар саяхат немесе белсенді демалыс күндерін ұйымдастыруды жөн көреді. Мереке қарсаңында қайырымдылық іс-шаралары ұйымдастырылып, әскери қызметшілер мен ардагерлерге қолдау көрсетіледі. Бұл сыйлықтар мен іс-шаралар Отан қорғаушыларға деген құрметтің көрінісі болып табылады.

Отан қорғау – ұлттың рухани тірегі

Қазіргі Қазақстанда Отан қорғаушылар күні – тек әскери қызметтегі азаматтардың ғана емес, барлық азаматтардың ел алдындағы борышын еске түсіретін ерекше күн. Бұл – патриоттық рухты күшейтетін, тарихты дәріптейтін және ұлттың бірлігін нығайтатын мереке. Отанды қорғау – әрбір адамның ар-намысы мен парызы екенін еске салады. Бұл күн қазақстандықтарды біріктіріп, еліміздің тарихы мен мәдениетіне деген мақтаныш сезімін оятады.

Еске сала кетсек, 2025 жылы 7 мамыр аптаның бейсенбісіне келеді. Бұл ресми демалыс күні болып белгіленген.