Ресей нарығында қытайлық автокөліктердің бағасы күрт төмендеді. Сатылмай қалған көліктерге толып кеткен қоймалар мен тұтынушылық сұраныстың азаюы аясында дилерлер жеңілдіктерді 1 млн рубльге (5 млн теңгеге дейін) жеткізіп, көліктерді жаппай арзан бағамен сатуда. Сарапшылардың болжауынша, бұл үрдіс маусым айында да жалғасады. Қоймалар толы, ал Қытайдан жеткізіліп жатқан автолардың тасымалы тоқтаған жоқ.
Бағаның төмендеу себебі неде?
Негізгі себеп – нарықта арзан көліктердің артып кетуі. Еуропалық, жапон және корей брендтері Ресейден кеткеннен кейін қытай өндірушілері босап қалған орынды иеленбек болды. Алайда сұраныс бағаның көтерілуі, инфляция және халық табысының азаюы жағдайында үміттен төмен болды. Нәтижесінде қоймалар толып, дилерлер жаңа жеткізілімдерге орын босату үшін бағаны ең төменгі деңгейге дейін түсіруге мәжбүр болды.
Бағаны, әсіресе, нарықта орныға алмаған брендтер белсенді түрде түсіріп жатыр. Көптеген маркалар өкілдіктерін жауып, автосалондарының санын азайтуда, ал қалған көліктерді жеңілдікпен сатып жатыр. Мұндай жағдай қолайлы келісім сияқты көрінгенмен, қызмет көрсету, қосалқы бөлшектерді жеткізу және көлік құнын сақтау бойынша елеулі тәуекелдер тудырады.
Қай модельдер сұраныста?
Тәуекелдерге қарамастан, кейбір модельдер сұранысын сақтап отыр. Қыс мезгілінің қорытындысы бойынша Ресейде ең көп сатылған қытай көліктері:
- Chery Tiggo 7 Pro Max – 12 445 рет тіркелді, орташа бағасы 4 млн рубль (20 млн теңге) шамасында.
- Haval Jolion – 12 445 рет тіркелді, бағасы 2,6 млн рубльге (12 млн теңге) дейін 9%-ға қымбаттаған.
- Chery Tiggo 4 Pro – 9501 тіркеу, орташа бағасы 2,2 млн рубль (10 млн теңгеден асады).
Бағаның салыстырмалы түрде төмен деңгейде қалуына рубльдің нығаюы және юаньнің әлсіреуі де ықпал етуде. Бұл импорттық автокөліктерді арзандатады.
Қазақстандағы жағдай қандай?
Қазақстан нарығы қытай көліктерін жеткізу тұрғысынан Ресеймен тығыз байланысты. Көліктердің көп бөлігі Қытайдан емес, Ресей арқылы тікелей немесе «параллель импорт» арқылы әкелінеді. Сондықтан көрші елдегі жағдай Қазақстанға тікелей әсер етуі мүмкін.
Қазақстанға ықпал етуі мүмкін 3 негізгі сценарий:
- «Сұр» нарықтағы бағаның төмендеуі
Ресейден әкелінген көліктердің бағасы Қазақстанда да төмендей бастайды. Әсіресе, Алматы, Шымкент және шекараға жақын қалаларда. Қыс кезінде жоғары бағамен сатып алынған автокөліктерді сатушылар қазір бағаны түсіруге мәжбүр. - Ресми дилерлерге қысым
Қазақстандағы ресми дилерлер әзірге бағасын ұстап тұр. Бірақ параллель импорт көбейсе, олар да бағаны төмендетуге немесе бонус, жеңілдік, бөліп төлеу сияқты ұсыныстарды көбейтуге мәжбүр болады. - Нарықтың толуы және өтімділіктің төмендеуі
Ресейдегідей, Қазақстанда да кейбір қытай маркалары нарықтан кетуі мүмкін. Бұл жағдайда қызмет көрсету, қосалқы бөлшектер, қайта сату мәселелері өзекті болады.
Қазақстандық сатып алушыларға кеңес
Қытай автокөлігін сатып алуды жоспарлап жүрсеңіз, мынаны ескеріңіз:
- Ресми сервис бар-жоғын тексеріңіз. Chery, Haval, JAC, Changan сияқты қызмет көрсету желісі дамыған брендтерге назар аударыңыз.
- Модельдің құнын зерттеңіз. Кейбір көліктер небәрі 1,5–2 жылда 40%-ға дейін арзандайды.
- «Экзотикалық» маркалардан аулақ болыңыз. Бір-екі ғана автосалоны бар брендтерге сенуге болмайды, болашақта бөлшек іздеуге әкелуі мүмкін.
- Ресей арқылы келген және тікелей әкелінген көліктердің бағасын салыстырыңыз. Арзан баға – көбіне кепілдіктің болмауы және тіркеу, кеден мәселелері сияқты тәуекелдерге байланысты.
- Мақсатыңызды нақтылаңыз. Егер көлікті 1-2 жылға уақытша қолдануға алсаңыз – жеңілдігі бар модельді таңдауға болады. Ал ұзақ мерзімді тізгіндеуге алсаңыз – жергілікті қолдауы бар брендті таңдаған жөн.
Жалпы алғанда Қытай автокөлік нарығы өзгерістер кезеңін өткеруде. Бұл жағдай Ресейде де, Қазақстанда да байқалады. Бір жағынан, кейбір брендтер өндірісін дамытып, үлесін арттырып жатыр. Екінші жағынан, нарықта орныға алмаған маркалар кетіп жатыр. Бұл тұтынушылар үшін қосымша қауіп туғызады.
Сондықтан автокөлік таңдауда тек бағаға ғана емес, сонымен қатар:
- қызмет көрсету желісіне,
- бренд сенімділігіне,
- қайта сату мүмкіндігіне де мән беру қажет.
Бағаның төмендеуі – әрдайым жақсы нышан емес. Егер бұл өндірушінің нарықтан кетуімен байланысты болса, ондай көлік сатып алу түрлі қиындықтарға алып келуі мүмкін.
Бұған дейін Қытай нарығындағы бәсекелістік туралы жазған едік. Соның салдарынан Porsche электромобильдеріне сұраныс төмендеген. Бұл динамика екі-үш жылда өзгермесе, бренд Қытайда электромодельдер сатуды тоқтатуы мүмкін.
