Damas микроавтобусы – кәсіпкерлер мен қарапайым халық үшін сенімді серікке айналған. Өзбекстан жолдарында жылдар бойы жүріп келген шағын әрі қолжетімді көлік. Енді бұл танымал модельдің дәуірі аяқталды. Өзбекстан Үкіметі шешімімен оның өндірісі тоқтатылады. Бұл оқиға Орта Азия автокөлік нарығындағы бүтін бір дәуірдің аяқталғанын білдіреді.
Damas: халықтық көлікке айналған аңыз
UzAuto Motors (бұрынғы GM Uzbekistan) зауытында өндірілген Damas моделі ел тұрғындарының арасында аса танымал болды. Ыңғайлы, шағын әрі арзан бұл көлік кәсіпкерлердің, үлкен отбасылардың, курьерлер мен мемлекеттік мекемелердің сүйікті құралына айналды. Қалада да, ауылда да жолаушы мен жүк тасуға таптырмас «еңбекқор» көлік еді.
1996 жылдан бері Өзбекстанда оңтүстіккореялық Daewoo компаниясының лицензиясы негізінде өндірілген бұл модельдің жүздеген мың данасы жолға шықты. Заманауи талаптарға сай келмесе де, бағасы арзан, жөндеу мүмкіндігі оңай, ал қосалқы бөлшектер құнының тиімді болуы оны халық арасында танымал етті.
Өндірістен неге алынып жатыр?
Өзбекстанның Өнеркәсіп және сауда министрлігінің мәліметінше, бұл шешім автопаркті жаңарту және заманауи, экологиялық әрі қауіпсіз көліктерге көшу қажеттілігіне байланысты қабылданған. Damas-тың негізгі конструкциясы 1980-жылдардан бері өзгермеген және қазіргі экологиялық және қауіпсіздік стандарттарына сай келмейді.
Сонымен қатар электрлендірілген және үнемді көлік түрлеріне сұраныс артқан сайын, үкімет өндірістік қуатты жаңа, заман талабына сай модельдерге ауыстыруды көздеп отыр.
Damas-тың орнын не басады?
Алдын ала мәлімет бойынша, UzAuto Motors жеңіл коммерциялық және электрлі көліктердің бірнеше жаңа моделін шығаруды жоспарлап отыр. Сондай-ақ компания Қытайдың кейбір коммерциялық автокөліктерін лицензиямен өндіруді де қарастыруда. Бұған дейін UzAuto Motors Chevrolet Labo EV атты электрлі минивэнді таныстырған болатын. Бұл Damas-тың заманауи, экологиялық баламасы болуы мүмкін.
Басты басымдық қауіпсіздігі жоғары, үнемді әрі кондиционер, ABS жүйесі, қауіпсіздік жастықшалары сияқты функциялармен жабдықталған заманауи көліктерді өндіру.
Халықтың реакциясы қандай?
Бұл шешім қоғамда қызу пікірталас тудырды. Әлеуметтік желі қолданушылары алғаш алған Damas көліктері туралы, ауылға барған сапарлар мен отбасылық естеліктермен бөлісуде. Көпшілік үшін бұл көлік еркіндік пен өздігінен қозғалу мүмкіндігінің алғашқы символы болған.
Алайда көлік иелері мен мамандардың көбі бұл шешімді уақыт талабына сай дұрыс қадам деп бағалауда. Damas қазіргі талаптарға сай келмейді, енді оның орнын жаңа буын көліктері басуға тиіс.
Экономикалық салдары: қайталама нарықта баға өседі ме?
Өндірістің тоқтауы қысқа мерзімде қолданылған Damas-тардың бағасына әсер етуі мүмкін. Қолжетімді коммерциялық көлікке деген тұрақты сұраныс аясында көптеген кәсіпкер мен тасымалдаушы «соңғы үлгілерді» сатып алуға немесе бар көлігін ұзағырақ ұстауға тырысады.
Алайда орта мерзімді кезеңде бұл шешім автопарктің жаңаруына серпін беріп, ескірген техникадан біртіндеп арылуға ықпал етуі мүмкін.
Қоштасу емес, жаңа кезеңнің басталуы
Damas – бұл жай ғана көлік емес, Өзбекстанның өтпелі кезеңіндегі өндіріс, нарыққа бейімделу және халыққа қолжетімді көлік ұсыну әрекетінің символы. Оның өндірістен алынуы бұл индустрияның дамуындағы заңды әрі қажетті қадам.
Дегенмен, халық жадында Damas әлі ерекше көлік ретінде сақталады. Ол қалалар мен ауыл көшелерінде, естеліктерде, тіпті болашақта музейлерде де орын алары сөзсіз.
Еске сала кетсек, жапондық Toyota мен Daimler компаниясының жүк көлігі бөлімшелерін біріктіру бойынша шарт жасамақ. Nikkei Asia басылымының хабарлауынша, аталған одақ жүк көлігі нарығындағы ең ірі компания болуы ықтимал.
