Аймақтар бойынша терең талдау
Қазақстан бойынша несиелік ахуал әр аймақта әртүрлі. Бірі ипотекаға сенсе, бірі тұтынушылық несиеге жүгінеді. Кей аймақтарда несие құрылымы теңгерімді болса, енді бірінде бір бағыт басым. Сонымен, қай өңір несие жағынан қалай көрінді?
Ең жоғары көрсеткіштер:
Астана қаласы
- Ипотека: 1 777 083 млн ₸
- Жалпы несие: 3 469 554 млн ₸
Астанада ипотекалық несие көлемі ел бойынша ең жоғары. Бұл – елордада баспанаға сұраныс жоғары екенін көрсетеді. Дегенмен, тұтынушылық несие үлесі басқа ірі қалалармен салыстырғанда орташа деңгейде қалып отыр.
Алматы қаласы
- Ипотека: 1 516 711 млн ₸
- Жалпы несие: 6 172 322 млн ₸ (барлық аймақтар бойынша ең жоғары көрсеткіш)
- Тұтынушылық несие: 4 466 526 млн ₸
Алматы – тұтынушылық несие бойынша абсолюттік көшбасшы. Жалпы несиенің 72%-ы – осы бағытқа тиесілі. Бұл мегаполисте өмір сүру деңгейі мен шығын көлемінің жоғары екенін аңғартады.
Шымкент қаласы
- Ипотека: 339 169 млн ₸
- Тұтынушылық: 1 179 429 млн ₸
- Өзге мақсаттағы несие: 123 154 млн ₸
- Жалпы несие: 1 641 751 млн ₸
Шымкентте де несиелік жүктеме айтарлықтай жоғары. Өзге мақсаттағы несиелер көлемі де ел бойынша жоғары көрсеткішке ие. Бұл – қаланың экономикалық белсенділігін білдіреді.
Ең төмен көрсеткіштер:
Ұлытау облысы
- Ипотека: 15 089 млн ₸
- Жалпы несие: 193 972 млн ₸
Бұл аймақ барлық бағыттар бойынша ең төменгі көрсеткішке ие. Демек, мұнда несиеге сұраныс төмен немесе тұрғындардың төлем қабілеті шектеулі.
Жетісу және Түркістан облыстары
- Ипотека: Жетісу – 51 009 млн ₸, Түркістан – 56 733 млн ₸
- Жалпы несие көлемі: Жетісу – 546 098 млн ₸, Түркістан – 565 229 млн ₸
Аталған екі өңірде де ипотекалық несие көлемі төмен. Алайда Жетісу облысында тұтынушылық несие жоғары (480 073 млн ₸), бұл халықтың күнделікті қажеттіліктер үшін банктерге жиі жүгінетінін көрсетеді.
Несие құрылымы бойынша ерекшеліктер:
| Аймақ | Ерекшелігі |
| Алматы қаласы | Жалпы несиенің 72%-ы тұтынушылық бағытта. Қала тұрғындары көбіне күнделікті шығындарға несие алады. |
| Астана қаласы | Ипотекалық несие көлемі ең жоғары, бірақ тұтынушылық несие үлесі салыстырмалы түрде төмен. |
| Қарағанды облысы | Облыстар арасында ипотекалық несие бойынша көшбасшы – 377 749 млн ₸. Бұл – тұрғын үйге деген жоғары сұранысты көрсетеді. |
| Жетісу облысы | Ипотека көлемі төмен, бірақ тұтынушылық несие көлемі жоғары. Аймақта күнделікті тұтынуға несие алу кең таралған. |
| Түркістан облысы | Өзге мақсаттағы несиелер ең төмен деңгейде – небәрі 2 896 млн ₸. Яғни бұл бағытта несие сұранысы өте әлсіз. |
Қазақстанда несиенің сипаты аймақтық айырмашылықтарға тікелей байланысты. Ірі қалаларда ипотека мен тұтынушылық несие қатар өсіп жатса, кей облыстарда тек күнделікті қажеттіліктер үшін несие рәсімделіп отыр. Бұл қоғамдағы табыс теңсіздігін және өмір сүру деңгейіндегі айырмашылықты анық көрсетеді.
