2025 жыл. Қазақстан қаржы нарығында көш бастап тұрған Halyk Bank — жай ғана банк емес, тұтас бір қаржылық экожүйе. Бұл банк тек несиелеу мен депозит ұсынатын классикалық институттан әлдеқашан алыстаған. Ол бүгінде инвестициялық қызметтен бастап, лизинг, сақтандыру, активтерді басқару, брокерлік қызметтер, тіпті күнделікті өмірге қажет сервистерге дейін ұсынатын мультисекторлы қаржы тобына айналды.
Инфографика 01: Халық тобы: экожүйе
Банк географиясы мен нарықтағы орны
Halyk Bank қызмет аясын Қазақстан шеңберімен шектемейді. Бүгінде банк Грузия мен Өзбекстан нарығында да белсенді жұмыс істеп жатыр, бұл оның халықаралық деңгейдегі қаржы институтына айналғанын көрсетеді. Ел ішінде банк 542 филиал мен бөлімшеге ие, бұл – еліміз бойынша ең кең таралған банктік инфрақұрылым. Бұл тек географиялық қолжетімділік емес, сонымен қатар клиентпен тікелей, сапалы қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді.
2024 жылдың соңындағы жағдай бойынша банк активтері 18,5 триллион теңгеден асып, Halyk Bank-ті Қазақстандағы ең ірі кредитор деңгейіне көтеріп отыр. Бұл банкке деген сенім мен оның қаржылық тұрақтылығының айқын көрінісі.
Инфографика 02: Халық акционерлері
Акционерлік құрылым: кімге тиесілі?
Банк құрылымын, оның ішкі және сыртқы тепе-теңдігін түсіну үшін ең алдымен акционерлік құрамға назар аудару қажет.
2025 жылдың 1 сәуіріндегі мәліметке сәйкес:
- 69,8% — «АЛМЭКС» холдингтік тобына тиесілі. Бұл құрылым – банктің негізгі басқарушы әрі стратегиялық бағыт беруші иесі. Halyk Bank қызметінің тұрақты және бір бағытта дамуы осы ірі акционердің арқасында қамтамасыз етіліп отыр.
- 28,1% — Жарғылық Депозитарлық Қолхат (ЖДҚ) иелері, яғни, халықаралық және институционалдық инвесторлар. Бұл үлес банк акцияларының шетелдік қор нарықтарында да сұранысқа ие екенін көрсетеді.
- Қалған 8,12% – түрлі жеке және заңды тұлғаларға тиесілі (басқаша айтқанда, «өзге» санатына жатады).
Банк акциялары Қазақстан қор биржасы (KASE), Лондон қор биржасы (LSE) және Астана халықаралық қаржы орталығының биржасында (AIX) саудаланады. Бұл – халықаралық инвесторлар үшін ашықтық пен сенімділіктің маңызды көрсеткіші.
Инфографика 03: Халық банкті дивидендтік төлемдері
Акция бағасы және дивидендтер: сенім мен табыстың көрсеткіші
Halyk Bank акцияларының бағасы соңғы 8-9 жыл ішінде тұрақты түрде өсіп келеді. Графикке көз жүгіртсек, 2016-2025 жылдар аралығында банк акциясының құны бірнеше есеге артқанын байқаймыз. 2025 жылы оның бағасы 307,97 теңгеге жетіп отыр. Бұл – тек нарықтық сұраныс емес, сонымен қатар инвесторлардың ұзақ мерзімді сенімінің дәлелі.
Банк дивиденд саясатына келгенде де ерекше тұрақтылық танытады:
- 2022 ж – 25,38 теңге
- 2023 ж – 35,0 теңге
- 2024 ж – 29,64 теңге
10 жыл ішінде төленген дивиденд 1,12 теңгеден 35 теңгеге дейін өсіп, 25 есеге жуық артты. Бұл – банк табысының нақты инвесторға «оралатынын» көрсететін ең айқын фактор. Дивидендтің өсуі – тиімді менеджмент пен жоғары рентабельділіктің нәтижесі.
2023 жылғы дивидендтің «x+x» түрінде төленуі – банк акционерлерін ерекше марапаттау формасы. Яғни, негізгі дивидендке қосымша бонустық төлем де болған.
Инфографика 04: Халық банктің қаржылық жағдайы
Қаржылық көрсеткіштер: үш жылдық серпін
Halyk Bank-тің нақты қаржылық қуатын көрсету үшін соңғы үш жылдағы кірістер мен таза табыс көрсеткіштеріне тоқталайық.
Бір қарағанда, банк пайданы жыл сайын 20-30% аралығында арттырып келеді. Бұл – өте сирек кездесетін құбылыс. Нарықта құбылмалылық артып, пайыздық мөлшерлемелер өзгеріп жатса да, Halyk Bank тұрақтылық танытып отыр.
Бұл сандар нені көрсетеді?
- Пайыздық кірістің тұрақты артуы – банк несие беру нарығында өте белсенді екенін білдіреді.
- Таза табыстың өсуі – шығындарды басқару мен тәуекелдерді дұрыс тарата білуінің нәтижесі.
- Бұл өсім тек санмен емес, сапамен де қатар жүріп жатыр.
2025 жылдың І тоқсандағы басты жетістік — таза пайда 275 млрд теңге
Таза пайда
– 275,0 млрд теңге
– Бұл 2024 жылғы 1-тоқсанмен салыстырғанда 54,5%-ға көп
– Негізгі факторлар:
– Несие беру мен транзакция көлемінің артуы
– 2024 жылы ҚОҚ депозитін мерзімінен бұрын өтеу нәтижесінде базалық әсер
Егер базалық әсерді алып тастасақ, таза пайда 19,1%-ға артқан.
Пайыздық кіріс — банк табысының тірегі
| Көрсеткіш | 1-тоқ. 2025 | Өзгеріс |
| Пайыздық кірістер | 629 млрд тг | +26.8% |
| Пайыздық шығыстар | 303 млрд тг | +23.4% |
| Таза пайыздық кіріс | 325 млрд тг | +30.1% |
| Таза пайыздық маржа | 7.5% | (былтыр – 7.0%) |
– Себеп: Несие көлемі өскен, ал клиент қаражатының теңгемен үлесі артқан.
Капитал мен активтер бойынша ахуал
| Көрсеткіш | 31.03.2025 | Өзгеріс |
| Жалпы активтер | 18,86 трлн тг | +1.7% |
| Капитал | 3,28 трлн тг | +7.0% |
| Клиенттердің қаражаты | 12,97 трлн тг | −0.2% |
| Кредиттік портфель (брутто) | 12,05 трлн тг | +0.1% |
– Назар аударарлық:
– Бөлшек несие 2.3%-ға өскен, ал заңды тұлғалар портфелі 1.0%-ға азайған
– Stage 3 (проблемалық несиелер) үлесі 6.3%-дан 6.8%-ға көтерілген (мораторий әсері)
– Кредиттік мекемелерден алынған қарыз 40.9%-ға артқан
Банк биыл таза табыс көлемін 1,0 трлн теңгеге жеткізу мақсатын қойды. Егер жоспар орындалса, еліміздегі тұңғыш триллион табыс тапқан банк атанады.
Halyk Bank-тің әлсіз тұстары мен тәуекелдері:
- Макроэкономикалық тәуелділік
– Қазақстан экономикасы мен теңге бағамына тым тәуелді.
– Инфляция мен пайыздық мөлшерлеме өзгерістері банк табысына әсер етуі мүмкін. - Акционерлік шоғырлану
– 69,8% акция бір ғана холдингке (АЛМЭКС) тиесілі.
– Басқарудағы ашықтық пен тәуелсіздік шектелуі мүмкін. - Географиялық шектеулілік
– Негізгі нарық – Қазақстан.
– Басқа елдердегі (Грузия, Өзбекстан) үлесі аз. Бұл банк қызметінің әртараптандырылуын төмендетеді. - Бәсекелестік қысым
– Kaspi.kz пен Jusan Bank секілді финтех ойыншылар нарықтағы үлесті бөлісуде.
– Сандық қызметтер бойынша көштен қалу қаупі бар. - Киберқауіпсіздік және технологиялық тәуекелдер
– Цифрлық қызметтер кеңейген сайын IT-инфрақұрылым мен деректер қауіпсіздігіне жүктеме артады. - Реттеушілік тәуекелдер
– Қаржы нарығын реттейтін агенттік пен Ұлттық Банктің талаптары өзгерсе, банкке қосымша шығын немесе қайта құрылымдау қажет болуы мүмкін. - Дивидендке тәуелділік
– Жоғары дивиденд төлемдері капиталды ішкі дамуға қайта инвестициялау мүмкіндігін шектейді.
Halyk Bank: басым тұстары
Бүгінде Halyk Bank — тек қаржы институты емес, бүкіл елдің экономикалық тамырына айналған құрылым. Оның клиенттік базасы еліміздегі ең ірі болып саналады. Жеке тұлғалар, шағын және орта бизнес, ірі корпорациялар — бәрі де Halyk Bank-тің қызметтеріне сүйеніп отыр.
Неліктен бұл банкке сенім арту керек?
- Қызметтер спектрі кең – классикалық банкингтен цифрлық шешімдерге дейін.
- Қаржылық тұрақтылық – активтері 18,5 трлн теңге.
- Акция бағасының өсуі – ұзақ мерзімді инвестицияға тиімді.
- Дивиденд саясаты – нақты пайда әкеледі.
- Жаһандық қолжетімділік – халықаралық биржаларда листинг.
Қорытынды
Компания табыс пен сенімділікті үйлестіре білген, стратегиялық тұрғыда ойластырылған, еліміздегі қаржы саласының тірек институты. Ол өз инвесторына тұрақты пайда әкеліп отыр, ал клиенттеріне – кең спектрлі, қолжетімді, заманауи қаржылық шешімдер ұсынады. Әлбетте, кез келген қаржы институты секілді оның да тәуекелдері бар, бірақ олар басқарылатын деңгейде.
