Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев – ХХ ғасырдағы қазақ тарихындағы ең көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерлерінің бірі. Оның есімі Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуымен, ғылым мен мәдениетінің өркендеуімен, халықтың тұрмыс жағдайының жақсаруымен тығыз байланысты. Бүгін, 22 тамыз – Дінмұхамед Қонаевтың дүниеден өткен күні. Осыған орай Kursiv Media қайраткердің өмір жолына, ел тарихындағы рөліне және артында қалған мұрасына тоқталды.
Балалық шағы мен білім жолы
1912 жылы 12 қаңтарда Верный қаласында (қазіргі Алматы) дүниеге келген Дінмұхамед Қонаев қарапайым отбасында тәрбиеленді. Білімге құштар жасөспірім мектепті үздік бітіргеннен кейін Мәскеудің Түсті металл институтында оқып, тау-кен инженері мамандығын меңгерді.
Еңбек пен қызмет жолы
Қонаев еңбек жолын Балқаш мыс қорыту комбинатында бастап, қысқа уақыт ішінде тәжірибелі инженер әрі басшы ретінде танылды. 1939 жылы КОКП (Кеңес одағы коммунистік партиясы) қатарына қабылданып, Екінші дүниежүзілік соғыс жылдары тылдағы ауыр еңбекті ұйымдастырып, өндірісті дамытуда ерекше табандылық көрсетті.
1942 жылдан бастап мемлекеттік басқару жүйесінде түрлі жауапты қызметтер атқарды. Қазақ КСР Министрлер Кеңесі төрағасының орынбасары, кейін Жоғарғы Кеңес төрағасы болды. 1960 жылдан бастап Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы қызметін атқарып, республикаға ширек ғасырға жуық уақыт басшылық етті.
Ел дамуына қосқан үлесі
Қонаев басқарған жылдары Қазақстан экономикасы жаңа деңгейге көтерілді. Оның бастамасымен өнеркәсіп орталықтары – Екібастұз, Рудный, Ақтау, Жаңатас, Арқалық және басқа қалалар салынды. Металлургия, энергетика, машина жасау салалары дамып, Қазақстан бүкілодақтық өнеркәсіп картасында маңызды орынға шықты.
Ауыл шаруашылығында тың жерлер игеріліп, мал басы көбейді. Білім мен ғылымға ерекше көңіл бөлген Қонаев жас ғалымдарды қолдап, Қазақ КСР Ғылым академиясының дамуына ықпал етті.
Мәдениет пен өнер саласында да үлкен серпіліс болды. Алматыда Республика Сарайы, «Медеу» спорт кешені, Ұлттық кітапхана, цирк, қонақүйлер, тұрғын үйлер мен жаңа ықшам аудандар бой көтерді.
Қиын кезеңдер және Желтоқсан оқиғасы
1986 жылдың желтоқсанында Мәскеудің шешімімен Қонаевтың орнына Г. Колбиннің тағайындалуы халық арасында наразылық туғызып, тарихта «Желтоқсан оқиғасы» деген атпен қалған ұлттық көтеріліске ұласты. Бұл оқиға қазақ жастарының отаршылдыққа қарсылығын көрсеткен тарихи белес болды.
Мұрасы мен халық жадындағы орны
Қонаев ел басқарған жылдары өзінің қарапайымдылығымен, үлкен мәдениетімен, әділдігімен халық жүрегіне жол тапты.
1993 жылы 22 тамызда Дінмұхамед Қонаев дүниеден өтті. Алматыдағы Кеңсай зиратында жерленген. Бүгінде оның есімімен көшелер, оқу орындары аталады, Алматы қаласында мұражайы жұмыс істейді.
