2001 жылдың 11 қыркүйегінде бүкіл әлемді дүр сілкіндірген лаңкестік әрекет жасалды. АҚШ-тың шығыс жағалауынан ұшып шыққан төрт жолаушы ұшағын террористер басып алып, оларды тірі бомбаға айналдырды.
Егіз мұнараларға шабуыл
Алғашқы екі ұшақ Нью-Йорктегі дүниежүзілік сауданың символы саналатын егіз мұнараларға бағытталды. Сағат 08:46-да Солтүстік мұнараға соғылған ұшақ ғимараттың жоғарғы қабаттарын от пен түтінге орап, жүздеген адамды қамауда қалдырды. Арада он жеті минут өткенде екінші ұшақ Оңтүстік мұнараға соғылды. Екі алып құрылыс жалындап жанып, ақыры бар-жоғы екі сағаттың ішінде күл-талқан болып құлады.
Пентагон мен Пенсильваниядағы ұшақ
Үшінші ұшақ Вашингтонға бет алды да, таңғы 09:37-де Пентагонға соғылып, АҚШ-тың әскери жүрегіне соққы жасады. Ал төртінші ұшақтағы жолаушылардың батылдығы тарихта қалды: олар лаңкестерге қарсы күресіп, ұшақты жоспарланған нысанаға жеткізбей, Пенсильваниядағы алқапқа құлатты. Зерттеушілердің пікірінше, бұл лайнер Капитолий ғимаратына бағытталған болуы мүмкін еді.
Мыңдаған адамның өмірін жалмаған күн
Бұл шабуылдардан 2977 бейбіт адам қаза тапты. Олардың арасында әртүрлі ұлт өкілдері болды — барлығы 77 елдің азаматтары. Қайтыс болғандар арасында ең кішісі небәрі екі жастағы қыз болса, ең үлкені 82 жастағы қария еді. Нью-Йорк ерекше ауыр шығынға ұшырады: өрт сөндірушілер мен полиция қатарынан 441 қызметкер көз жұмды.
Ұйымдастырушылар мен себептер
Шабуылды «Әл-Каида» ұйымы жоспарлаған. Жетекшісі аты шулы Усама бен Ладен АҚШ-ты мұсылман елдеріндегі соғыстар мен қақтығыстардың басты себепкері деп жариялап, соққыны тікелей Америка жүрегіне жеткізгісі келді. Террористердің барлығы алдын ала дайындалып, АҚШ-тағы ұшқыштық мектептерде оқыған.
Америка бұл қасіретке жауапсыз қалған жоқ. Бір айдан кейін-ақ АҚШ пен оның одақтастары Ауғанстанға әскер кіргізіп, «Әл-Каиданы» талқандау мен талибтерді биліктен кетіруді мақсат етті. Усама бен Ладен тек он жылдан кейін, 2011 жылы Пәкістанда арнайы операция барысында қаза тапты. Бірақ бұл аралықта «терроризмге қарсы соғыс» бүкіл әлемнің саясатында басты тақырыпқа айналды.
Әлемдік салдар
11 қыркүйектің салдары артынша күнделікті өмірде де сезілді. Әуежайларда қауіпсіздік бұрынғыдан әлдеқайда қатаң болды, халықаралық саясатта сенімсіздік күшейді. Нью-Йорктегі құлаған мұнаралардың орнында жаңа алып ғимарат — One World Trade Center бой көтерді. Ол тек архитектуралық жетістік қана емес, халықтың қайсарлығы мен қайта қалпына келуінің символына айналды. Қазіргі таңда ол АҚШ-тағы ең биік ғимарат саналады. Мұнаралардың орнында қаза тапқандарға арналған мемориал мен музей ашылып, сол күннің естелігін сақтап тұр.
