Қазан айында өңдеу өнеркәсібіндегі іскерлік белсенділік төмендеді
2025 жылдың қазан айында Қазақстанның өңдеу өнеркәсібіндегі іскерлік белсенділік күрт төмендеді. Freedom Holding Corp. және S&P Global деректеріне сәйкес, PMI индексі қыркүйектегі 49,2-ден 48,3-ке дейін түсіп, соңғы бес ай қатарынан іскерлік ахуалдың нашарлағанын көрсетті. Бұл көрсеткіш 2023 жылдың соңынан бергі ең төмен деңгей болып отыр.
Өндіріс көлемі қатарынан бесінші ай азайып келеді. Сарапшылар мұны жаңа тапсырыстар көлемінің төмендеуі және тұтынушылық сұраныстың әлсіреуімен байланыстырады. Кейбір кәсіпорындар өндірістік жабдықтарды жөндеу мен техникалық үзілістерге байланысты жаңа тапсырыстарды қабылдауды уақытша шектеген.
Сауалнама нәтижелері көрсеткендей, жаңа тапсырыстардың азаюы жұмыспен қамту және сатып алудағы белсенділіктің төмендеуіне әкелген. Қызметкерлер саны да азайып отыр, алайда қысқару қарқыны баяулады. Бірқатар компаниялар кадр тапшылығын өз еркімен жұмыстан кеткен қызметкерлермен түсіндірген.
Респонденттер логистикадағы қиындықтарға да назар аударды. Ресей шекарасындағы кедендік бақылаудың күшеюі импорттық тауарларды жеткізуді кешеуілдетіп, өндіріс процесін баяулатқан. Бұл фактор тасымалдау шығындарының және шикізат бағасының өсуіне ықпал етіп отыр. Өндіріс шығындарының артуы өнім бағасының қымбаттауына да әсер етті.
Freedom Finance Global PLC қаржылық талдау департаментінің директоры Ерлан Әбдікәрімов:
«Қазан айында өңдеу өнеркәсібіндегі іскерлік белсенділіктің төмендеуі сұраныстың әлсіреуімен және теңгенің әлсіреуіне байланысты шығындардың өсуімен қатар жүрді. Логистикалық қиындықтар мен кедендік тексерулердің күшеюі де жеткізу мерзімін ұзартып, тасымалдау құнын арттырды. Соған қарамастан, кәсіпорындар бағаны арттыруда ұстамдылық танытты», – деді.
Компаниялар шикізат қорының азайып, дайын өнім көлемінің шамалы өскенін айтқан. Сауда қарқыны бәсеңдегендіктен, кейбір кәсіпорындар қоймадағы дайын өнім қорын ұлғайтқан. Бұл құбылыс өндіріс көлемінің қысқаруына қарамастан, нарықта артық ұсыныстың қалыптасуына жол бермеген.
Freedom Holding Corp. мәліметінше, дайын өнім бағасы 2023 жылдың қыркүйегінен бері үздіксіз өсіп келеді, ал қазан айындағы өсім қарқыны қыркүйекпен салыстырғанда сәл жеделдеген.
PMI талдауына сәйкес, сатып алу белсенділігінің төмендеуі соңғы үш айда үшінші рет тіркеліп отыр. Бұл шикізат қорының азаюына және өндіріс процесіндегі тұрақсыздыққа әсер еткен. Алайда дайын өнім қорының өсуі алдағы айларда сұраныс қалпына келген жағдайда жеткізілімді жылдам арттыруға мүмкіндік береді.
Сонымен бірге, қазан айындағы сауалнама нәтижесі өндіріс секторындағы іскерлік сенімнің артқанын көрсетті. Кәсіпорындар алдағы айларда тұтынушы сұранысы қалпына келеді деп күтуде. Іскерлік оптимизм екі ай қатарынан өскен және маусым айынан бергі ең жоғары деңгейге жеткен.
Іскерлік белсенділік индексі (PMI) республикадағы 250-ге жуық өндіруші компания мәліметі негізінде дайындалды.
