Ұлттық Банк басшысының орынбасары Виталий Тутушкин маркетплейстерде, әсіресе банктермен қосымшаларда байланысты екі бағаны – әдеттегі және бөліп төлеуге арналған бағаны жариялауды «оғаш құрылым» деп атады. Ол бұл тәсіл бүкіл нарықтық экономика үшін қауіп бар деп санайды. Бұл пікірді тұтынушылық несиелеу бойынша «Курсив» дөңгелек үстелінде айтты.
Тутушкин екі түрлі баға мәселесінде сақ болуға шақырып, тек тауардың таза, әдеттегі құнын жариялау керек және бөліп төлеу үшін пайызды бөлек белгілеу керек екенін атап өтті.
«Қос бағамен өте сақ болу керек дер едім. Баға – бұл қалыпты нарықтық экономиканың негізі. Егер біз оны өзгертуге тырыссақ, жақсы ештеңе шықпайды», – деді Ұлттық Банк басшысының орынбасары.
Оның айтуынша, мұндай реттеу әрекеттері «баға инфляциялық рөлін жоғалтады» (бағаның өсуіне байланысты ақшаның сатып алу қабілетінің төмендеуі).
Halyk Finance кеңесшісі Мұрат Темірханов маркетплейстердің жасырын комиссиясы барлық тұтынушылар үшін бағаның автоматты түрде өсуіне қалай әкелетінін түсіндірді.
Мысалы, егер тауардың нарықтық бағасы 100 мың теңгені құраса, маркетплейс сатушыдан бөліп төлеуді қаржыландырғаны үшін 10 мың теңге алады және сол ақшаны алған үшін тауарға 110 мың теңгенің бағасын қоюды талап етеді.
«Яғни бұл пайыздарды бөліп төлеген адам емес, алдын ала төлеген адам төлейді. Яғни, осы 10 мыңға ол іс жүзінде бөліп төлеу мүмкіндігін қаржыландырды», – деді Темірханов схеманы сипаттап.
Оның айтуынша, егер сатушы маркетплейсте 110 мыңға баға қойса, онда ол сол тауарды нарықта 100 мыңға сата алмайды. Сарапшы «бағалар барлық жерде автоматты түрде көтерілетінін» және барлық сатып алушылар бөліп төлейтінін атап өтті.
Темірханов бөліп төлеуді «тегін» деп санайтын тұтынушылардың надандығы тұтынуды арттыратынын, бұл инфляция үшін қосымша қауіп екенін айта кетті.
Сарапшы бұл 10 мың теңге комиссия емес, несие бойынша тиімді пайыздық мөлшерлеме екенін атап өтті. Ол кез-келген бөліп төлеу, тіпті қаржылық тұрғыда реттелмейтін ұйымдар да Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің бақылауына алынуы керек деп санайды.
Freedom Finance Global талдаушысы Данияр Оразбаев тауардың шын мәнінде қанша тұратынын анықтау үшін (бөліп төлеу үшін үстеме бағасыз) оны бөліп төлеу ұсынылмайтын басқа сайттардан іздеуге мәжбүр болғанын растады.
«Ол жерде баға өте төмен екені анық. Бірақ, сонымен бірге, абай болу керек», – деді ол.
Сонымен қатар, Оразбаев жағдайды мұқият реттеуге шақырды, өйткені маркетплейстер арқылы өзін-өзі жұмыспен қамтығандар мен шағын кәсіпкерлер кәсіп жүргізеді.
