Аз жалақымен ипотеканы қалай рәсімдеуге болады

Табыстың жеткіліксіздігіне м банктер көп жағдайда ипотека беруден бас тартып жатады.
Банк бірінші кезекте қарыз алушының төлем қабілеттілігіне мән береді. Егер ай сайынғы төлем табысқа шаққанда тым жоғары болып шықса, өтінім қабылданбайды. Krisha.kz мамандары жалақысы аса жоғары болмаса да, ипотеканы мақұлдау мүмкіндігін арттыратын 5 тиімді тәсілді көрсетті.

Ипотека алу үшін қанша табыс керек

Банктер ипотека ресімдеу үшін нақты табыс шегін белгілемейді. Алайда қарыз алушы алатын несие сомасы табыс көлеміне тікелей байланысты. Толық жалақыны ипотекаға жұмсауға болмайды. Несие өтінімін қарау кезінде банк борыштық жүктеме коэффициентін (БЖК) есептейді, яғни табыстың қанша бөлігі міндетті төлемдерге жұмсалатынын бағалайды.

Рұқсат етілген шекті деңгей – қарыз алушының немесе ерлі-зайыптылардың жалпы табысының 50%-нан аспауы тиіс. Яғни, ипотека мен басқа да міндетті төлемдер жалақының жартысынан аспауы керек.

Мысалы, егер айлық жалақы 500 мың теңге болса, ипотека мен басқа несиелер бойынша ай сайынғы төлем 250 мың теңгеден аспауы қажет.

Егер жоспарланған төлем бұл сомадан жоғары болса, банк өтінімді қабылдамайды.

1. Қоса қарыз алушы тарту
   Егер қарыз алушының табысы банк талабы бойынша жеткіліксіз болса, қоса қарыз алушы тартуға болады. Басты шарт – тұрақты және жеткілікті табыс.
   Бұл жағдайда табыстар біріктіріледі, сәйкесінше төлем қабілеті де, ипотеканы мақұлдау мүмкіндігі де артады.

Бірнеше қоса қарыз алушыны тартуға болады. Олар қарыз алушының туыстары да, достары, әріптестері сияқты үшінші тұлғалар да бола алады.

Қарызды өтеу бойынша жауапкершілік олардың барлығына бірдей жүктеледі. Бірақ соған қарамастан, қоса қарыз алушы сатып алынған ипотекалық мүлікке меншік құқығына ие болмайды.

2. Қосымша табысты көрсетіңіз
   Ресми жалақыдан бөлек, банк мынандай табыс көздерін де ескеруі мүмкін:

• фриланстан түсетін табыс;
• жалға берілетін мүліктен түсетін кіріс;
• дивидендтер;
• жеке кәсіпкерлік немесе отбасылық бизнестен түсетін пайда;
• авторлық қаламақы немесе жобалық төлемдер.

Қосымша табысты растау үшін жанама дәлелдер жеткілікті – келісімшарттар, шот үзінділері немесе салық есептілігін ұсынуға болады.

3. Қосымша кепіл мүлікті ұсыныңыз
   Қосымша жылжымайтын мүлікті кепілге қою банк үшін тәуекелді төмендетеді, сондықтан табысқа қойылатын талаптар жеңілдетілуі мүмкін.

Кепілге қабылдануы мүмкін:

• пәтер,
• үй,
• коммерциялық жылжымайтын мүлік,
• тұрғын емес ғимараттар.

Кепіл ретінде қабылданбайды:

• саяжайлар,
• апатты немесе тозығы жеткен тұрғын үйлер.

Ипотека бойынша қосымша кепілге қойылатын мүлік қарыз алушының да, үшінші тұлғаның да атында болуы мүмкін. Мысалы, бұл досының немесе туысының пәтері болуы ықтимал.

Мүлік иесінен міндетті түрде жазбаша келісім қажет. Ипотека толық өтелгеннен кейін ғана кепілдегі шектеу алынады.

4. Қарыз жүктемесін азайтыңыз
   Егер басқа несиелер, бөліп төлеулер немесе, мысалы, қарыз алушы алимент төлеп жүрсе, бұл жалпы қаржылық жүктемені арттырады, ал ипотеканы мақұлдау ықтималдығы төмендейді. Сондықтан ипотека сияқты ірі қарыз алуға өтініш бермес бұрын, барлық несиелерді немесе олардың басым бөлігін жабу ұсынылады. Тіпті шағын несиенің жабылуы ҚЖК көрсеткішін (қарыз жүктемесінің коэффициентін) жақсартуы мүмкін. Егер несиелерді толық жабуға мүмкіндік болмаса, оларды қайта қаржыландыруға болады. Бұл пайыздық мөлшерлемені, ай сайынғы төлемді және жалпы жүктемені азайтуға көмектеседі.

5. Ипотека шарттарын қайта қарастырыңыз
   Кейде ипотека алуға қойылатын талаптарға сай келу үшін несиенің өзін оңтайландыру жеткілікті.

Мысалы:

• Ипотека мерзімін ұзарту.
• Мерзім ұзағырақ болған сайын, ай сайынғы төлем аз болады.
• Бастапқы жарнаны көбейту.
• Бұл несие сомасын азайтып, қаржылық жүктемені төмендетеді.
• Бағасы арзан нысанды таңдау.
• Пәтер немесе үй неғұрлым арзан болса, төлем де аз болады, яғни ипотеканың мақұлдану мүмкіндігі жоғары.

6. Кредиттік тарихыңызды тексеріңіз

Банк ең алдымен қарыз алушының кредиттік тарихына мән береді.

Кірісіңіз жоғары болса да, нашар кредиттік тарих ипотеканы мақұлдамауға себеп болуы мүмкін. Әсіресе жақында болған төлемді кешіктірулер несие алу мүмкіндігін азайтады немесе қарыз сомасын төмендетеді.

Кредиттік тарихта жиі кездесетін қателер:

• бөтен адамдардың несиелері;
• жабылғанымен, базада әлі де көрсетілген қарыздар;
• болмаған кешіктірулердің тіркелуі.

Мұндай қателер ипотекаға өтініш бергеннен кейін анықталса, банк өтінішті кері қайтарады.

Кредиттік тарихты жылына бір рет тегін алуға болады:

• Бірінші кредиттік бюро сайтынан,
• eGov немесе eGov mobile қосымшасынан,
• ХҚКО немесе Қазпошта арқылы.

Осыған дейін банктердің қандай пәтерлерге ипотека бермейтіні жайлы жазған едік.