Елде Қытай компаниялары күрт көбейді
Қазақстан экономикасының даму жолында үлкен серпілістер байқалады, әсіресе, сыртқы инвестициялар аясында. Оның ішінде Қытай компанияларының маңызы зор. Қытай мен Қазақстанның стратегиялық серіктестігі бірнеше салаларда өсіп келе жатқанын көрсетеді, бірақ бұл әрқашан қарапайым немесе түсінікті бола бермейді. Қытай капиталының елдегі бизнеске енуі оның қарқынды дамып жатқан экономикалық байланыстарын және қазіргі заманғы сауда-саттықтағы орнын көрсетеді. Бірақ бұл процесс кейбір сұрақтар мен пікірталастарды да тудырады. Ал Қытай компанияларының саны мен қызмет ауқымы қандай? Олардың экономикадағы рөлі қандай? Бұл сұрақтар талдауды қажет етеді.
Қазақстандағы Қытай компаниялары
Биылғы 10 айдағы ресми мәліметке назар аударсақ, Қазақстанда тіркелген Қытай компанияларының саны 7 716-ға жетіп отыр. Бұл көрсеткіш соңғы уақытта айтарлықтай өскен. Мәселен 2024 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 52%-ға артқан.
Қараша айындағы статистикаға мән берсек елімізде тіркелген қытай компанияларының басым бөлігі шағын бизнес саласында тіркелген. Ал орта мен ірі бизнестегі саны 29 және 17 компания.
Қытайдың Қазақстан экономикасына инвестициялары негізінен ауыл шаруашылығы, тау-кен өндірісі, құрылыс, ақпараттық технологиялар, көлік және техникалық қызметтер салаларында белсенді. Сонымен қатар Қазақстан мен Қытай арасындағы сауда-саттық және өнеркәсіптік ынтымақтастық нығайып келеді.м Бұл елдің экономикалық болашағына өз әсерін тигізуде.
Қазақстанның нарығында Қытай компаниялары көбінесе өндіріс, құрылыс және сауда салаларында қызмет етеді. Осы компаниялар елдің ішкі инфрақұрылымын дамытуға, жаңа технологияларды енгізуге және жұмыс орындарын құруға үлес қосуда.
Қай өңірде Қытай компаниялары көп?
Қазақстанның әр аймағында Қытай компанияларының саны әртүрлі. Әр аймақтың экономикалық құрылымы, инфрақұрылымының дамуы және өндірістік әлеуеті Қытай капиталының тартылуына әсер етеді. Ең көп қытайлық компаниялар Алматы қаласында (5 390 компания) тіркелген. Алматы облысы, Қазақстанның ірі қаржылық және сауда орталығы болып табылатындықтан, бұл аймақтың стратегиялық маңызы зор. Алматы қаласының жақындығы, жоғары білікті еңбек ресурстары мен дамыған инфрақұрылым қытайлық бизнес үшін тартымды жағдай туғызады.
Астана қаласында да қытайлық компаниялар белсенді жұмыс істейді. Мұнда тіркелген компаниялар саны 1 399. Астана – Қазақстанның саяси және экономикалық орталығы, онда көптеген халықаралық ұйымдар мен кәсіпорындар орналасқан. Бұл қаланың даму әлеуеті мен инвестицияларға деген ашықтығы, сондай-ақ заманауи инфрақұрылым қытайлық кәсіпорындардың осы өңірде қызмет етуіне оң әсер етеді.
Шымкент қаласында Қытай компанияларының саны салыстырмалы түрде аз – 156 компания тіркелген. Бұл, әрине, Шымкенттің экономикалық құрылымына байланысты болуы мүмкін. Шымкент аймағы, әсіресе, оңтүстік өңірдің орталығы бола отырып, индустриалды даму жағынан үлкен әлеуетке ие. Бірақ Алматы мен Астана сияқты қалалармен салыстырғанда, Шымкенттің тартатын қытайлық инвестициялары біршама аз.
Қарағанды облысында Қытай компанияларының саны 31, Павлодар облысында 15, Түркістан облысында 52 компания тіркелген. Бұл аймақтарда тау-кен өндірісі мен металлургия саласындағы қытайлық компаниялардың ықпалы айқын. Солтүстік және Шығыс Қазақстан облыстарында Қытай бизнесінің саны аздау, бұл аймақтардағы өндірістік және экономикалық белсенділіктің төмен болуына байланысты.
Қытай компанияларының Қазақстан нарығына енуі, әсіресе, ауыл шаруашылығы, құрылыс, тау-кен өндірісі және көлік салаларында, ел экономикасының дамуына елеулі үлес қосып келеді. Қытай капиталының елдің түрлі өңірлерінде дамуы экономикалық белсенділіктің артуына, жұмыс орындарының құрылуына және жаңа технологиялардың енгізілуіне алып келеді. Алматы қаласы мен Алматы облысының басымдылығы аймақтың экономикалық әлеуетінің жоғары екендігін көрсетеді. Ал Астана мен Шымкент сияқты қалаларда да қытайлық компаниялардың өсіп келе жатқан белсенділігі Қазақстанның экономикалық кеңістігін әртараптандыруға мүмкіндік береді.
Қытай компанияларының Қазақстандағы рөлі айтарлықтай артып келеді және бұл үрдіс алдағы жылдары жалғасатыны сөзсіз. Әр аймақтағы қытайлық бизнес шоғырлануының өзгеруі, ел экономикасының әртүрлі салаларында жаңа мүмкіндіктер туғызады. Қазақстан мен Қытай арасындағы экономикалық серіктестік қарқынды дамып келе жатқанын ескере отырып, бұл байланыстың болашағы өте зор.
