Жаңалықтар

4 қыркүйекте Қазақстанның көп бөлігінде жаңбыр мен найзағай күтіледі. Батыста қатты жауын, бұршақ, жел күшейеді.

Синоптиктердің болжамынша, оңтүстік, оңтүстік-шығыста және орталықта күн ашық болады.

4 қыркүйек, бейсенбі күні, Қазақстанның көп бөлігінде тұрақсыз ауа райы болжанып отыр. Жаңбыр жауып, күн күркіреп, найзағай  ойнайды. Ал батыста қатты жауын, бұршақ және жел күшейеді.

Тек оңтүстік, оңтүстік-шығыс және орталық аймақтарда антициклонның әсерінен жауын-шашынсыз, ашық ауа райы болады.

Республика бойынша жел күшейеді. Ал солтүстік бөлігінде түнгі және таңғы сағаттарда тұман түсуі мүмкін.

Елдің шығысы мен орталығында түнде ауа температурасы +2…+10 °С дейін төмендеп, кей жерлерде жер бетінде – 2 °С дейін күн суытады.

Күндіз...

Ғалымдар түнде жарық шығаратын және түрлі түсті жарқырайтын өсімдіктерді жасап шығарды. Олар көшелерді жарықтандыра алады.

CNN ақпаратына қарағанда, ғалымдар түнде жарық шығаратын және жеткілікті мөлшерде жарық бере алатын түрлі түсті өсімдіктерді жасап шығарды. Мұндай өсімдіктер ғылыми фантастика немесе фэнтези әлемінен шыққандай көрінеді.

АҚШ-та қазірдің өзінде мұндай жасыл түсті жарқырайтын өсімдіктер сатылымға шықты. Ал қытайлық зерттеушілер топтары одан әрі дамытып, алғаш рет түрлі түсті және ең жарық люминесцентті өсімдіктерді жасады.

«Аватар» әлемін елестетіңіз. Онда жарық шығаратын өсімдіктер бүкіл экожүйені жарықтандырады», – дейді биолог Шутина Лю, Гуанчжоудағы Оңтүстік Қытай ауылшаруашылық университетінің зерттеушісі және зерттеу авторы.

Торғай етінен кәуап пісірген шайхана иесіне айыппұл салынды. Оқиға Өзбекстанның астанасы Ташкент қаласында болған.

Кун ақпаратына қарағанда, Әлеуметтік желіде жаға ұстатарлық видео тарады. Онда шайханадағы аспаздар торғай етінен шашлык дайындап жатқан көрініс бейнеленген. Жергілікті билік бұл шайхананы анықтап, иесіне айыппұл салды.

Аймақтың экологиялық басқармасы мәліметінше, ролик жарияланғаннан кейін экологтар мен патрульдік қызметкерлер оқиға орнына барып тексерген. Бірақ заң бұзушылық анықталмаған. Чайхана иесі видео клиенттерді тарту үшін бұрын түсіргенін айтқан.

Инспекторлар жетекшімен профилактикалық әңгіме жүргізіп, әкімшілік кодекстің 63-бабы – «заңсыз аңшылық өнімін қабылдау» бойынша хаттама жасаған. Нәтижесінде шайхана иесіне 4,1 миллион сом көлемінде айыппұл тағайындалды.

Қазақстанда заң талаптары бойынша кәуапты тек...

Есірткіні бір рет қолданудың өзі психикаға теріс әсер етеді. Психиатр-нарколог Тинатин Сагымбаева осылай мәлімдеді.

24 ақпаратына қарағанда, маман жаңа психоактивті заттар адамның психикасы мен жүйке жүйесіне әсер етеді.

«Оларды көбіне қолдан жасап шығарады. Формулаларын үнемі өзгертеді. Сондықтан оларды «дизайнерлік» наркотиктер деп те атайды. Қолжетімділік жоғары – наркобазар тез даму үстінде», – деді Тинатин Сагымбаева.

Психиатр жасөспірімдерге қатысты екі негізгі мәселені атап өтті. Олар – психология және генетика, физиология.

«Ересек адам кейбір жағдайларды алдын ала болжай алады және бір рет қолданудың да салдары теріс болатынын түсінеді. Ал жасөспірім физикалық тұрғыдан қауіптерді бағалай алмайды. Ми...

Путин Зеленскийді Мәскеуге шақырды. Бұған келіссе, онда кездесуге дайын екенін айтты. Бұған дейін Зеленский осындай ұсыныстан бас тартқан.

Ол келіссөзді Еуропадағы бейтарап алаңда өткізуге ұсыныс жасаған.

RBC ақпаратына қарағанда, Украина президенті Владимир Зеленский Мәскеуге келіссөз жүргізуге келуі мүмкін. Бұл туралы Қытайға төрт күндік сапарынан кейін Ресей президенті Владимир Путин мәлімдеді.

«Дональд мені, егер мүмкін болса, осындай кездесуді өткізуге шақырды. Егер Зеленский Мәскеуге келуге дайын болса, онда кездесу жүреді», – деді Путин.

Бұған дейін, тамыз айында, AFP агенттігі Путиннің осындай ұсынысы туралы хабарлаған. Агенттіктің дерегінше, бұл идеяны Ресей президенті американдық әріптесі Дональд Трамппен Аляскада...

Сайран көлін абаттандырушы павлодарлық компанияны «жосықсыз» деп танылды. Сот әкімдіктің талабын қанағаттандырды.

Алматы қаласының ауданаралық экономикалық сотында әкімдіктің компания үстінен түсірген талап-арызы қаралды.

Сайран жобасының құны

Сотта «Павлодарский речной порт» АҚ – жауапкер, ал талап арыз беруші «Алматы қаласының қоғамдық кеңістікті дамыту басқармасы» болып танылды.

Компания мен әкімдік Сайран су қоймасының аумағын абаттандыра отырып, жағалауды қорғайтын құрылысты реконструкциялауы тиіс болған. Арада келісімшарт жасалған. Жоба құны 12 028 015 889,37 теңге болып отыр.

Қаржы екі бөлініп төленген

Істің материалдарына қарағанда, қаржыландыру екі кезеңге бөлінген.

2023 жылға  – 367 304 889,53 теңге, 2024 жылға...

Тойда ән айтып тұрған кезінде бұрынғы күйеуінің әкесінің тарапынан шабуылға ұшыраған әнші Азода Толаевна желіде экс-қайын атасын тезірек қамауға алуды сұрап үндеу жасады.

Әншінің сөзінше, оқиға 31 тамыз күні Леңгір қаласындағы тойханалардың бірінде болған. Ән айтып тұрған кезінде бұрынғы күйеуінің әкесі мас күйінде елдің көзінше соққыға жыққан.

Жәбірленушінің сөзінше, оқиға орнына келген учаскелік полиция инспекторы жұмысына немқұрайлы қарап, өз міндетін тиісті дәрежеде атқармаған.

«Учаскелік полиция инспекторлары мені сот медициналық сараптамадан өткізбеді, уақытты созды, мендегі қызарған ісінулер кетіп қалуын күтті, «өзіміз шақырамыз экспертизаға» деді. «Оған дейін көгеру мен ісінгендер кетіп қалса ше» дегенімде «фотоға түсіріп алыңыз...

Желтоқсаннан бастап Таиланд корольдігінің Thai Air Asia X лоукестері Қазақстан нарығына шығады. Бұл туралы Қазақстанның көлік министрлігі хабарлады.

Әуе компаниясы Бангкок – Алматы бағыты бойынша аптасына 4 рет дүйсенбі, сәрсенбі, бейсенбі және жексенбі күндері жолаушы тасымалдайды.

«Қазақстан мен Таиланд арасындағы тікелей әуе қатынасының ашылуы екі ел арасындағы сауда-экономикалық, іскерлік, инвестициялық, туристік және мәдени байланыстарды нығайтуға ықпал етеді», – делінген ақпаратта.

Айта кетейік, қазақстандықтар Арменияға паспортсыз кіре алады. Дәл осындай тәртіп Армения азаматтарына да Қазақстанға кірген кезде қолданылады. 

АҚШ пен Еуропаға виза жасатып берем деп 330 млн теңгеге алдаған алаяқ ұсталды. Алаяқтың әрекетінен 60 шақты адам зардап шеккен. Бұл туралы Астана қалалық прокуратурасы хабарлады.

Алматыда 60-тан астам адамды алдап, визаны рәсімдеп беремін деп уәде еткен әйел ұсталды. Оның әрекетінен келтірілген шығын 330 млн теңгеден асты.

Тергеу мәліметінше, күдікті ұзақ және қысқа мерзімді виза рәсімдеймін деп уәде беріп, азаматтарды сеніміне кірген. Қылмыстық жауапкершіліктен жалтару үшін ол жәбірленушілермен жалған қарыз шарттарын жасаған және әрекетін азаматтық-құқықтық қатынас ретінде көрсетпек болған.

Қазір күдікті сот санкциясымен қамауға алынды. Оның іс-әрекеті Қылмыстық кодекстің 190-бабы 2-бөлігі 4-бөлімі бойынша сараланып отыр.

Барлық жәбірленуші анықталып...

Рамзан Қадыровтың анасы жеке санкцияға ілікті. Ұлыбритания Ресейге қарсы санкциялар тізімін тағы 11 позицияға кеңейтті.

Репорт ақпаратына қарағанда, Ұлыбритания Ресейге қарсы жаңа санкциялар енгізді.

Рамзан Қадыровтың анасы не үшін айыпталды?

Тізімге Ахмат Қадыров қоры, Рамзан Қадыровтың анасы Аймани Қадырова және ресейлік мемлекеттік ұйымдар кірді.

 «Ұлыбритания Украина балаларын мәжбүрлі түрде депортациялауға, идеологиялық ықпал етуге, милитаризациялауға және олардың мәдени мұрасын жоюға қатысы бар тұлғаларға қарсы санкциялар енгізеді» – делінген.

Жаңа пакет сегіз жеке тұлға мен үш заңды тұлғаны қамтиды.

Санкция тізімінде кімдер бар?

Бұдан бөлек, бұл тізімге «Жасөспірімдер бағдарламалары орталығыны...

Алматы метросында 2 қыркүйек күні рекорд орнады. Бұл туралы Алматы қалалық метрополитенінің инстаграмдағы ресми парақшасында жазылды.

«02 қыркүйек 2025 жылы Алматы метрополитенінде жаңа рекорд орнады. Сол күні метро ашылғаннан жабылғанға дейінгі аралықта 117 мың жолаушы тасымалданды. Бұл көрсеткіш метрополитен тарихындағы ең жоғарғы тәуліктік жолаушылар саны болып тіркелді», – делінген метрополитен хабарламасында.

Айта кетсек, Алматы метросы 2026 жылдың бірінші жартыжылдығында «Қалқаман» бекетіне дейін ұзарады. Қаладағы метро құрылысын Қытай компаниялары жүргізеді. Бұл мақсатта әкімдік шетелден 1 млрд доллар көлемінде қарыз алатыны айтылған еді.

Алдағы уақытта зейнетақы мен жәрдемақы төлеу тәртібі қатаңдауы мүмкін. Әсіресе, бұл Қазақстанда тұрақты тіркеуі жоқ адамдарға қатысты болмақ. Яғни мұндай азаматтардың төлемдері уақытша тоқтатылады. Елде мұндай азаматтардың саны 100 мыңнан асады.

Еңбек министрлігі Зейнетақы және әлеуметтік кодекске өзгерістер енгізу бойынша түзетулер пакетін әзірледі. Түзетулерге сәйкес, мемлекеттік төлем алушылардың мәртебесін тексеру процестерін дерекқорларды біріктіру арқылы автоматтандыру ұсынылып отыр.

«Осы нормаларды қабылдау елден тыс жерлерге кеткен және осы елде тұруға ықтиярхат алған зейнетақы мен жәрдемақы алушылар (Қазақстан азаматтары) тарапынан наразылыққа әкеп соғуы мүмкін. Мұндай жағдайда төлемдер мән-жайды анықтағанға дейін тоқтатыла тұрады», – делінген құжатта.

Зейнетақы мен...

Қазақстан алдағы екі жылда Ресейдің Еуразиялық даму банкіндегі (ЕАДБ) 4,2% үлесі үшін жыл сайын 9,2 млрд теңгеден төлеуді жоспарлап отыр. Бұл шығындар 2026–2028 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасында көрсетілген.

Құжатқа сәйкес, 2026 және 2027 жылдары Қазақстан жалпы сомасы 18,4 млрд теңге аударады. Бұл ақша елдің банк жарғылық капиталындағы үлесін арттыруға бағытталған.

Аталған үлесті сатып алудың нәтижесінде автомобильдік шекара бекеттерінде кедендік рәсімдерден өту уақыты қысқармақ.

Еске сала кетсек, 2023 жылы Қазақстан Ресейдің ЕАДБ-дағы үлесін сатып алу туралы келісімді ратификациялаған еді. Сол кезде төлем мөлшері 65,1 млн доллар немесе жылына 16,2 млн доллар деп белгіленген болатын.

Нәтижесінде Қазақстанның үлесі 32,99%-дан...

Астана қаласында 15 қыркүйектен бастап жұмыс уақыты өзгереді. Бұл туралы Астана қаласының әкімдігі хабарлады.

«Астанада бірнеше ұйым 15 қыркүйектен бастап жаңа жұмыс кестесі бойынша жұмыс істейді. Бұл шешім жолдарда кептелісті азайту мақсатында қабылданып отыр», – делінген баспасөз хабарламасында.

Кімдер жаңа жұмыс тәртібіне ауысады?

Бұл өзгерістер негізінен қала орталығында орналасқан коммуналдық қызметтерде жұмыс істейтіндерге, әкімдік пен мемлекеттік органдарға және жартылай мемлекеттік компанияларға әсер етеді.

Жаңа жұмыс уақыты нешеде басталады?

Мына мекемелер жұмысы таңғы 7:30-дан басталады:

Алматыда Қала күні мерекесі мен Халық Қаһарманы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, композитор, дирижер әрі күйші Нұрғиса Тілендиевтің туғанына 100 жыл толуына орай мемориалдық музейде жаңғыртылған экспозиция ашылды, деп хабарлады қала әкімінің баспасөз қызметі.

Жаңартылған музейді Алматы әкімі Дархан Сатыбалды, композитордың қызы дирижер, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Дінзухра Тілендиева, сондай-ақ зиялы қауым мен мәдениет өкілдері аралап көрген. Қала басшысы музейдің жаңаруы мегаполистің мәдени өміріндегі маңызды оқиға болып отырғанын атап өтті.

1979-1998 жылдары композитор отбасымен тұрған бұл үй бүгінде мемориалдық музей ретінде жұмыс істейді. Мұнда қазақ музыкасының озық туындылары дүниеге келген, шығармашылық кездесулер мен репетициялар өткен сол кезеңн...

Мәжіліс депутаты Абзал Құспан ҚР Бас прокуроры Берік Асыловқа Қазақстан футболындағы келісілген матчтар фактілерін тергеу туралы депутаттық сауал жолдады. Депутат құқық қорғау органдарын тарта отырып, бұл мәселені жан-жақты зерттеуді ұйымдастыруды сұрады.

Құспанның мәліметінше, халықаралық Sportradar компаниясының 2022 жылғы деректері бойынша Қазақстан келісілген матчтар саны бойынша әлемде 4-ші орынға ие болған.

«Бұл Қазақстан футболындағы адал емес ойындардың жаппай сипатқа ие екенін және ресми расталғанын көрсетеді», — деп атап өтті депутат.

Қазақстан Футбол Федерациясының президенті Марат Омаровтың мәселенің бар екенін мойындағанына қарамастан, оны шешу үшін ешқандай шешім қабылданбағанын атап өтті. Сонымен қатар, қоғамдық ұйымдар мен...

Алматы облысы соттары Жомарт Ертаев қалай рақымшылыққа ілінгенін түсіндірді.

Ресми ақпаратқа сәйкес, Алатау қалалық соты 2 қыркүйекте Жомарт Ертаевтың Конституцияның 30 жылдығына байланысты қабылданған рақымшылық актісін қолдану туралы өтінішін қараған.

Ертаев 2020 жылдың 16 қарашасында Алматы қаласы Алмалы аудандық сотының үкімімен қылмыстық кодекстің 189-бабы 4-бөлігінің 2-тармағы, 28-бабы 3-бөлігі, 228-бабы бойынша ауыр қылмыс жасағаны үшін сотталған.

2025 жылдың 2 қыркүйегіндегі жағдай бойынша Жомарт Ертаев 8 жыл 3 ай 14 күн бас бостандығынан айыру жазасын өтеді. Ол 2018 жылдың 15 қарашасынан бастап қамауда болған, қамаудағы уақыты 1 күні 1,5 күн деп есептелген.

Өтелмеген жаза мерзімі – 11 ай 16 күн.

Балабақша, мектеп, колледждерде елеулі маңызды өзгеріс жасалмақ. Білім саласында әр бала үшін заманауи сатылы даму қарастырылмақ.  

Бұл жайт Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің 2024-2025 оқу жылының қорытындысы мен жаңа 2025–2026 оқу жылына қойылған міндеттерінде баяндалған.

Мектептердегі буллингтерге тосқауыл қойылмақ. Колледж түлектеріне елде ғана емес, қолындағы дипломымен шетелде де жұмыс табуға мүмкіндік ашылмақ.

Балабақша

Соңғы жылдары бір үрдіс анық байқалып отыр. Балабақшалар бүкіл қазақстандықтарды қазақ тілінде сөйлететін бірден-бір мекемеге айналып келеді. Осы уақытқа дейін 135 балабақшада 7 мыңнан астам бала мемлекеттік тілді меңгеріп шыққан.

Соңғы екі жылда балабақша кезегі үш есеге қысқарды. Тек осы жылы ғана 179 жаңа мектепке...

Елдегі көптеген университеттерден «Халықаралық құқық» мамандығы бойынша студенттерді дайындауға берілген лицензияларды қайтарып алу жоспарланып отыр. Бұл туралы ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек Informburo.kz порталына мәлімдеген.

Министрдің айтуынша, соңғы 10 жылда елде инженерлік-техникалық мамандықтарға басымдық беріліп келеді. Гранттардың шамамен 60%-ы осы бағыттарға бөлінеді. Дегенмен «Халықаралық қатынастар және дипломатия», «Халықаралық құқық», «Аударма ісі» сияқты гуманитарлық мамандықтарға сұраныс әлі де жоғары.

«Бұл студенттер өз-өздерін жазалайды. Олар бәсекесі өте жоғары мамандықтарға құжат тапсырады, бірақ бұл салаларға қазір грант өте аз бөлінеді. Мен түсінемін, мысалы, «Халықаралық қатынастар» – беделді мамандық, бірақ жұмысқа орналасу – үлкен мәселе. Себеб...

Қазақстандықтар Арменияға паспортсыз кіре алады. Дәл осындай тәртіп Армения азаматтарына да Қазақстанға кірген кезде қолданылады. Мәжіліс екі ел арасындағы келісімді мақұлдады.

Шекара бақылауы кезінде қазақстандықтар тек жеке куәлігін, ал армяндар идентификация картасын көрсете алады. Бұған дейін мұндай ереже тек Ресей мен Қырғызстанға баруға қатысты қолданылып келген.

Енді Мәжіліс мақұлдаған құжатты Сенат қолдаса, әрі қарай президентке қол қоюға жіберіледі.

Айта кетейік, ЕАЭО (Қазақстан, Қырғызстан, Беларусь, Ресей, Армения) елдерінің азаматтарына бір-біріне сапар шеккенде жеңілдетілген режим қолданылады. Қазір қазақстандықтар Арменияда және армяндар Қазақстанда 90 күннен артық бола алмайды.

1 қыркүйектен бастап Латвияға кіру үшін кемінде 48 сағат бұрын ресми сайтта

Nestle корпорациясының бас директоры Лоран Фрейше қызметінен босатылды. Фрейше компанияда 1986 жылдан бері жұмыс істеп, 2024 жылы басшылыққа тағайындалған болатын.

Компанияның ресми ақпаратына сәйкес, Фрейше өзінің әріптесі әрі тікелей бағынышты қызметкерімен көңілдес болған. Мұндай байланыс Nestle-дің ішкі корпоративтік ережелерін бұзады.

Компания ұстанымы

«Бұл дұрыс шешім болды. Nestle-дің құндылықтары мен басқару жүйесі – біздің компанияның берік іргетасы. Лоранға ұзақ жылғы еңбегі үшін алғыс айтамыз», – деді директорлар кеңесінің төрағасы Поль Бюльке.

Nestle-дің жаңа бас директоры болып бұған дейін вице-президент қызметін атқарған Филипп Навратил тағайындалды.

ITS халықаралық сауда алаңы 2025 жылдың соңына дейін инвесторларға Үндістанның бағалы қағаздарымен сауда жасау мүмкіндігін беруді жоспарлап отыр. Бұл туралы ITS директорлар кеңесінің мүшесі Роман Горюнов «ITS Ideas 2025: Жаһандық нарықтағы инвестициялық мүмкіндіктер мен сын-қатерлер» конференциясында мәлімдеді.

Горюновтың айтуынша, үнді қаржы нарығы өте жабық, халықаралық қатысушыларға кіруге болатын тәсілдер аз.

«Біздің аймақта алғаш рет үнді нарығына қол жеткізу мүмкіндігі ұсынылмақ», – деді ол.

Жоспарға сәйкес, инвесторлар үнді нарығына single-stock ETF арқылы шықпақ. Бұл – жекелеген акциялардың қозғалысын қадағалап, соған сәйкес табыс табуға мүмкіндік беретін қорлар.

Конференция аясында үнді нарығының инвестициялық әлеуетін Alpha Alternatives...

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы 1 миллиардтан астам адам психикалық денсаулықтағы бұзылыстармен, үрейлі жағдаймен, депрессиямен және басқа да психикалық дисфункциялармен өмір сүріп жатқаны жөнінде ақпарат жариялады.

Ұйым бұл жағдай адамдарға да, экономикаға да орасан зор зиян келтіретініне назар аударған.

ДДСҰ дерегінше, үрейлі бұзылыстар мен депрессия сияқты психоэмоциялық сырқаттар жасына не табыс деңгейіне қарамастан, барлық елде және барлық топта кең таралған.

«Олар тұрақты мүгедектіктің екінші себебі және өмірдің сау жылдарын азайтатын маңызды фактор болып саналады. Мұндай сырқаттар жеке адамдар мен отбасылардың медициналық шығындарын көбейтеді және әлемдік экономикаға үлкен залал келтіреді», – делінген ұйым хабарламасында.

ДДСҰ мұндай...

Абай облысының Бестерек ауылында 6 баланы басып кеткен адамға жүргізуші куәлігін бергендер жауапқа тартылады. Бұл туралы Мәжіліс кулуарында Ішкі істер министрі Ержан Саденов айтты.

«Эпилепсия дерті бар адам баланы қағып кетті. Ондай адамға куәлікті кім және неге беріп отыр?»,- деп сұрады журналист.

Саденов бұл қайғылы оқиға бойынша тергеу әлі жүріп жатқанын, бұл оқиғаға қатысы бар адамдардың барлығы тексерілетінін жеткізді.

«Бұл жерде адам өмірі, оның ішінде бүлдіршіндер өмірі қиылды. Қазір іс қозғалды. Кінәлі адам қамауға алынды. Әлеуметтік желіде «ол адам осындай екен», «мұндай екен» деген ақпараттар айтылып жатыр. Біз нақты тексеріс жүргіземіз...