Жаңалықтар

ChatGPT-ден толық және объективті ақпарат алу үшін сұрақты қалай қойып, техникалық тапсырманы қалай дұрыс беру керек екенін жасанды интеллектің өзінен сұрадық. ЖИ жауабы төмендегідей болды.

1. Сұрақты нақтылау және құрылымдау

Тақырыпты дәл белгілеу

Мысалы, «Қазақстандағы қаржы пирамидаларының құқықтық реттелуі» деген сұрақ «Қазақстанда қаржы пирамидалары туралы не білесің?» дегеннен дәлірек.

Анықтамаларды енгізу

Егер күрделі терминдер немесе абстрактылы түсініктер болса, оларды анықтап беру.

Мысалы: «Қаржы пирамидасы дегеніміз не? Ол қандай белгілермен анықталады?»

Керекті дереккөздерді көрсету

Егер белгілі бір заң, құжат немесе оқиға туралы ақпарат керек болса, оны көрсету.

Мысалы, «Қазақстандағы қаржы пирамидаларын реттейтін негізгі заңдар қандай? (ҚР Қылмыстық кодексі, 217-бап)»

14 ақпанға қараған түні ресейлік дрондар соққысы Чернобыль атом станциясының 4-қуат блогының қалқанына құлады. Бұл туралы Украина президенті Владимир Зеленский хабарлады.

Украина төтенше жағдайлар жөніндегі қызметтерінің мәліметінше, шабуылдан станция блогы орналасқан аймақта радиация көрсеткіші жоғарыламаған.

«Өткен түні Ресейдің әскери дроны әлемді Чернобыль атом станциясының апатқа ұшыраған 4-қуат блогындағы радициядан әлемді қорғайтын қалқанына түсті», – деп мәлімдеді Зеленский.

Мемлекет басшысы шабуыл жасалған уақытта түсірілген видеоларды әлеуметтік желілерге жариялады. Видеода дрон құлағаннан кейін, станция өртене бастағаны анық көрінді.

Украина төтенше жағдайлар жөніндегі қызметтер жағдайды жіті бақылап отырғанын, радиация деңгейін үнемі тексеріп отырғанын хабарлады.

Ресей жағы...

Кәсіпкерлік пен бизнесті дамыту тақырыптарында жазылған көптеген кітап бар. Алайда олардың ішінде, шын мәнінде, пайдалы, мотивация беретін және көзқарасты өзгерте алатын еңбектер сирек кездеседі. Белгілі кәсіпкер Диана Камаладин өзі оқып шыққан 5 үздік кітабымен бөлісті.

«Нөлден бірге дейін» – Питер Тиль

Кремний алқабының атақты инвесторы және PayPal негізін қалаушылардың бірі Питер Тиль бұл кітабында инновацияның маңыздылығын түсіндіреді. Автор кәсіпкерлерге бәсекелестіктен алшақтап, мүлде жаңа өнімдер жасауға кеңес береді.

«Көгілдір мұхит стратегиясы» – Чан Ким

Бұл кітапта бәсекелестікке түспей, нарықта өз орныңды табу жолдары талқыланады. Авторлар бизнестегі «қызыл мұхит» (қатты бәсекелестік) және «көгілдір мұхит» (еркін, жаңа нары...

Алматыда 12-рет қатарынан қаржы, экономика, бизнес және инвестиция саласындағы жетекші мамандар бас қосатын жиын өтпек. CFO Summit 2025 биыл «мүшел жасын» атап өткелі тұр. Осыған орай шара «Қазақстандық арман қандай – оған қалай жетуге болады және оны қаржы мен экономика сарапшылары қалай көреді?» деген тақырыппен өтпек.

Саммит спикерлері қаржы, экономика және технология тұрғысынан Қазақстанның даму перспективаларын талқылайды. Саясаттанушы әрі қоғам қайраткері Досым Сәтпаевтың сөзінше, қазір әлемде белгісіздік көп, басты мақсат – қиындықтарға мойымай, жаңа мүмкіндіктерді іздеу болу керек. Ал кәсіпкер Ержан Досымбеков мұндай кезеңде мемлекет экономикаға көбірек еркіндік беру керек деген пікірде.

«Кәсіпкерлер – ел...

2024 жылы халық күн сайын орта есеппен 35,1 млн қолма-қол ақшасыз операция жасап, олардың жалпы сомасы 453,6 млрд теңгені құраған. Бұл туралы Ұлттық банк хабарлайды.

Былтыр халық жасаған транзакция көлемінде қолма-қол ақша үлесі 13%-ды құраған. Қалғаны – қолма-қол ақшасыз жасаған операциялар.

 «2024 жылдың қорытындысы бойынша, қолма-қол ақшасыз операциялар»санының өсуі 13,4% (жалпы саны – 12,8 млрд операция), көлемі – 17% (жалпы көлемі – 166,1 трлн теңге) құрады», – делінген ҰБ хабарламасында.

Ұлттық банк мәліметінше, бүкіл операция көлемінің 87%-ы қолма-қол ақшасыз есеп айырысуға тиесілі. Олардың басым бөлігі банктердің онлайн-сервистері арқылы жүргізілген.

Бұған дейін Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының сарапшылары ел экономикасында қолма-қол ақша...

Болливудтағы ірі музыкалық лейблдар Үндістандағы авторлық құқығын даулап, ChatGPT қосымшасын шығарған OpenAI компаниясын сотқа берді. Нью-Дели соты шағымды келесі аптада қарайды.

Сотқа шағымдануға не себеп?

13 ақпан күні Үндістан музыка индустриясы (IMI) тобы, T-Series мен Saregama India лейблдары Нью-Дели сотына шағым түсірді. Олар жасанды интеллектіні дамыту барысында «дыбыс таспаларын заңсыз қолдану» әрекетін сотта қарап, әділ шешім шығаруды сұрайды.

«Осы мәселеге қатысты сот шешімі Үндістан ғана емес, бүкіл әлемнің музыка индустриясы үшін маңызды», – деп мәлімдейді сотқа шағымданушылар. Лейблдар өтінішімен Reuters танысып шықты.

OpenAI жасанды интеллект компаниясы Болливудтың сотқа жүгінуіне қатысты сауалдарға әзірге...

Бүлдіршінді қылқындырған тәрбиеші жазаға тартылатын болды. Полицияның хабарлауынша, қазір қылмыстық іс қозғалып, оқиғаның мән-жайы анықталып жатыр. Оқиға Алматы қаласындағы балабақшалардың бірінде болған.

Полиция мәлімдемесі

«Бостандық аудандық полиция Басқармасына қарасты полиция бөлімі кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді орындамау дерегі бойынша қылмыстық іс қозғады», – деп хабарлады Алматы қалалық полиция департаментінің баспасөз қызметі.

Полиция бүлдіршінді қылқындырған тәрбиеші және басқа да жауапты адамдар заңға сәйкес жауапкершілікке тартылады деп уәде беріп отыр.

Оқиға қалай болды?

Telegram-дағы Qogam by Satzhangram арнасында бейнежазба жарияланды. Онда тәрбиешінің кішкентай баланың аузын жауып, тыныстауына мүмкіндік бермей, қылқындырып жатқаны көрінеді. Анасы бүлдіршінд...

Ресейдің Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Алексей Бородавкин Қазақстанға деген сүйіспеншілігін білдірді. Ол елдің басшылығына, халқына және даму бағытына үлкен құрметпен қарайтынын айтты.

«Қазақстан – біздің ең жақын одақтасымыз»

Елші МТРК МИР арнасына берген сұхбатында Қазақстанда қызмет ету – өзі үшін үлкен абырой мен жауапкершілік екенін атап өтті.

«Мен Қазақстанға, оның халқына және басшылығына шынайы құрметпен және ілтипатпен қараймын. Қазақстандағы Ресей елшісі болу – мен үшін үлкен мәртебе әрі зор жауапкершілік. Себебі, Президент Владимир Путин айтқандай, Қазақстан – біздің ең жақын одақтасымыз, одан жақыны жоқ. Бұл менің жұмысымның маңыздылығын одан әрі арттыра түсед...

Қазақстанға келгісі келетін шетелдік инвесторлар үшін бюрократия кедергі. Бұл туралы Еуразиялық қор биржасы федерациясының бас хатшысы Константин Сароян айтты. KASE: Joining Tabadul Hub атты халықаралық конфереция кезінде Kursiv.Media-ға берген сұхбатында Қазақстан нарығына қатысты көзқарасын білдірді.

«Егер кімде-кім Қазақстан экономикасына немесе капитал нарығына инвестиция салғысы келсе немесе Қазақстандағы қаржыны басқа елге инвестиция жасаймын десе, үлкен бюрократиялық мәселемен бетпе-бет келеді. Бұл минустың бірі», – деді Константин Сароян.

Ал қазақстандық инвесторларға қатысты мәселе – инвестициялық сауат. Бірақ бұл тек Қазақстанда ғана емес, барлық елдерге тән жағдай.

«Қаржылай сауат туралы айтамыз. Бұл нарық дамуыны...

Енді Алматы метросында пойыздар жиі қатынай бастайды. Бұл турал Алматы метрополитенінің баспасөз қызметі хабарлады.

«Алматы метрополитенінде қарбалас уақытта пойыз қозғалысының уақыт жиілігі қысқартылады», – делінген баспасөз хабарламасында.

Метрополитен жолаушылар ағынының артуына байланысты желіге қосымша екі поызды қосқан. Нәтижесінде таңғы және кешкі қарбалас уақыттарда пойыздардың қатынау уақыты 3 минут 6 секундқа дейін қысқарады.

Баспасөз қызметінің хабарлауынша, қазір желіге 13 құрам шығарылған. Бұл жолаушылардың пойызды күту уақытын қысқартып қана қоймай, таңғы және кешкі уақыттарда адам жүктемесін азайтуға мүмкіндік береді.

2024 жылғы IV тоқсандағы көрсеткішке сай, елде әртүрлі салада 9 млн 197 мың адам жұмыс істейді. Оның ішінде 7 млн 47 мыңнан астам адам жалдамалы қызметкер болса, 2 млн 149 мың адам өзін-өзі жұмыспен қамтығандар. Бұл туралы Статистика бюросы хабарлады.

Жұмыспен қамту деңгейі 15 және одан жоғары жастағы халыққа шаққанда 65%-ды құраған.

Динамика

2023 жылдың 4-тоқсанымен салыстырғанда жалпы жұмыспен қамтылғандар 154,8 мың адамға өскен. Бұл негізінен жалдамалы қызметкерлердің (141,5 мың адамға) есебінен болған. Ал өзін-өзі жұмыспен қамтығандар есебінен 13,3 мың адамға артқан.

Қазақстандықтар қайда істейді

Азаматтардың ең көп бөлігі сауда (16,8%), білім беру (13,1%), өнеркәсіп...

«Теңізшевройл» компаниясы ішкі нарыққа жыл сайын 240 мың тонна сұйытылған газ жеткізеді. Энергетика министрлігі мен «Теңізшевройл» өзара келісім мерзімін ұзартты.

Бұл келісім ішкі нарықтағы газ тапшылығын азайтуға мүмкіндік береді.

«Бұл келісімнің жасалуы – республиканың сұйытылған мұнай газына деген ішкі қажеттілігін қамтамасыз етудегі маңызды қадам. Қазақстан Республикасындағы сұйытылған мұнай газын өндірушілердің бірі ретінде серіктесіміз ТШО-дан жеткізілетін кепілдендірілген газ ішкі нарықтағы тапшылықты азайтуға және осы өнімді тұтынушылар үшін қолайлы жағдай жасауға мүмкіндік береді»,– деді Энергетика вице-министрі Әлібек Жамауов.

«Теңізшевройл» ЖШС бас директоры Кевин Лайон ТШО-ның ішкі нарыққа тауарлық газ негізгі жеткізушілерінің бірі болып қала...

Қазақстан қор биржасы Tabadul Exchange Hub атты халықаралық платформда жұмысын бастайды. Енді қазақстандық брокерлер БАӘ, Бахрейн және Оман елдерінің қор биржаларында сауда жасай алады. Бұл туралы KASE төрағасы Алина Алдамберген айтты.

Қазақстан қор биржасы бұл платформаға былтыр жазда қосылған еді. Бірақ брокерлер сауда жасауға енді кіріседі.

«Tabadul Digital Exchange Hub ұйымдастырушысы Abu-Dhabi қор биржасымен тамызда келісімге келдік. Бірақ бірігу бойынша процедуралар көп еді, инфрақұрылымды реттеу, есептер жүргізу деген. Онымен біздің еншілес ұйымымыз, КАСС клирингтік орталығы айналысты. Біз де көптеген өзгерістер енгіздік. Осы процестің барлығы енді келісілді», – деп түсіндірді Алина Алдамберген.

Қазір Tabadul...

Қазақстан Қырғызстаннан Mudarabah Capital қаржы пирамидасын құрып, басқарды деп күдікке ілінген Әділет Оразды экстрадициялағалы жатыр. Бұл туралы «Курсивке» ІІМ хабарлады.

«Ораз Қырғызстанда ұсталды, ол сол елдің аумағында қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдікке ілінген. Қазіргі уақытта оны Қазақстанға халықаралық келісімдер аясында экстрадициялау мәселесі қарастырылып жатыр», – деп жауап берді ҚР Ішкі істер министрлігі «Курсивтің» сұрауына.

Істе сондай-ақ 2022 жылдан бері қаржы пирамидасын жарнамалады деген күдікпен іздеуде жүрген блогер Әзімжан Саидбаев та аталады. ІІМ мәліметінше, ол әлі де қашып жүр.

«Саидбаев мемлекетаралық және халықаралық іздеуде. Оның орналасқан жерін анықтау және ұстау бойынша...

Хоккейден Қазақстан құрамасы Харбинде өтіп жатқан Азия ойындарының чемпионы атанып, алтын медаль алды. Бұл туралы Olympic.kz хабарлады.

Азия ойындарының финалдық кездесуде Қазақстан құрамасы Жапониямен кездесіп, 5-0 есебімен жеңіске жетті. Шайбаларды соққан хоккейшілер: Буяльский, Бреус, Старченко және Панюков екі шайбаны қарсылас қақпасына дәл бағыттады. Бұл Қазақстан үшін төртінші алтын медаль. Бұған дейін, алтын жүлдені шорт-трекшілер мен фристайлшылар құрамалары, және жекелей сында биатлоншы Владислав Киреев алды.

Сондай-ақ, хоккейден әйелдер құрамасы Оңтүстік Кореядан басым түсіп, күміс медаль алған еді.

Ал Харбин-2025 Азия ойындарының жабылу салтанаты бүгін 14 ақпан күні сағат 17:00 де болады. Жабылу салтанатын Qazsport арнасы көрсетед...

2032 жылы Жерге «2024 YR4» деп аталатын астероид соғысуы мүмкіндігі екі есе артқан. Жерге астероидтің жақындауы қазақстандықтарды да алаңдата бастады.

Оның көлемі қандай?

Ғалымдар бастапқыда оның соқтығысу ықтималдығы 1% деп бағаланса, кейінгі бақылаулар бұл көрсеткішті 2,3%-ға дейін арттырып отыр.

The Gardian ақпаратына қарағанда, бұл астероидтың диаметрі – шамамен 40-90 метр. Алғаш рет 2024 жылдың 27 желтоқсанында Чилидегі Эль-Соус обсерваториясында анықталған.

Астероид жерге соғылса не болады?

«2024 YR4» астероидының диаметрі 40-90 метр аралығында деп бағаланады. Жерге соғылса, шамамен 8 мегатонна тротилге тең энергия бөлінбек. Бұл Хиросимаға тасталған атом бомбасынан 500 есе күштірек. Мұндай соққы тұтас бір...

Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаровтың ресейлік «Россельхознадзор» Қазақстанның ауыл шаруашылығы өнімдерін әкелуге қатысты бүкіл шектеуді алып тастады дегеніне қарамастан, ведомство бұл тыйымның әлі де күшінде екенін мойындады. 13 ақпан күні «Россельхознадзор» министрдің мәлімдемесін жоққа шығарған болатын.

Қазіргі кезде Ресейге бидай, жасымық және майлы дақылдарды импорттауға уақытша шектеу қойылған.

«Қазіргі уақытта Ресейге бидай, жасымық және майлы дақылдарды импорттауға уақытша шектеу қойылған. Алайда, бұл өнім түрлері бойынша Ресей өз қажеттіліктерін толық қамтамасыз еткендіктен, ресейлік нарық қазақстандық өндірушілер үшін мақсатты нарық емес», – делінген хабарламада.

«Россельхознадзор» не дейді

Бұған дейін министр Айдарбек Сапаров

Қазақстан Ресей президенті Владимир Путиннің Германиядағы мұнай өңдеу зауытын сатып алу ұсынысынан бас тартты.

«Роснефть» компаниясына тиесілі зауыт Шведт қаласында орналасқан.

2024 жылғы 28 қарашада Владимир Путин Астанаға сапарын қорытындылап, қазақ әріптесіне компанияның зауыттағы үлесін сатып алуды ұсындым деп мәлімдеген.

Алайда OilGazK телеграм арнасы PCK Raffinerie зауытын сатып алғысы келетін үміткерлер ішінде «ҚазМұнайГаз» жоқ екенін анықтады. Үміткерлердің шағын тізімінде бір ғана компания – Qatar Investment Authority тұр.

Айта кетерлік жайт, қатарлық компания «Роснефть» мұнай компаниясының шамамен 19 пайыз үлесіне иелік етеді.

Германиядағы зауытты сатып алу жөніндегі келісімшарт жыл аяғына дейін жасалуы тиіс. Жақында Германия үкіметі елде «Роснефть» активтерін...

Астанадағы интеллектуалды бейнебақылау жүйесі – «Сергектің» жұмысы тоқтайды. Бейнебақылау жүйесін енді Біріккен Араб Әмірліктерінен келген Presignt компаниясы басқаратын болды. Бұл шешімді қалалық мәслихат депутаттары мақұлдады.

«Сергекті» неге ауыстырып жатыр?

«Сергек» жобасын жасаушы «Көркем Телеком» компаниясының Астана әкімдігімен арадағы мемлекеттік-жекеменшік әріптестік (МЖӘ) келісімі аяқталды. Әкімдік келісімді ұзартпау туралы шешім қабылдады.

Жаңа жүйені кім басқарады?

Presignt компаниясы 2025-2030 жылдар аралығында қаладағы бейнебақылау жүйесін дамытуға жауапты болады. Жобаға 53 млрд теңге қаржы бөлінеді.

Негізгі міндеттері:

Жобаның 100% шығынын жеке компания көтереді, ал 60%-ын қазақстандық кәсіпорындар қамтамасыз етед...

2025 жылы мемлекеттік үш ірі компанияның IPO-сы өтеді. Олар:  ҚТЖ, QazaqGaz және «Самұрық-Энерго». Бұл туралы «KASE: Joining Tabadul Digital Hub» форумында Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының орынбасары Мария Хаджиева айтып өтті.

«Бұдан басқа, компаниялардың IPO-ға шығуын ынталандыру үшін мемлекеттік қолдау көрсетудің түрлі тетіктері, сондай-ақ бағалы қағаздарды ішкі орналастыру үлесін 20%-дан 50%-ға дейін ұлғайту қаралып жатыр», – деді ол.

Соңғы бірнеше жылда KEGOC, «Қазатомөнеркәсіп», «ҚазМұнайГаз» және Air Astana ұлттық компанияларының IPO-сына жергілікті инвесторлардың қызығушылығы жоғары болған. Ішкі сұраныс ұсыныстан 1,5 -2 есе асып түскен.

«Қор нарығының инфрақұрылымы туралы айтатын...

Ерекше дауысымен әлемді мойындатқан Димаш Құдайберген бұл жолы өз жанкүйерлерін мүлде басқа қырынан таңғалдырды. Әнші алғаш рет мылтық атып, көздеген нысаналарын дәл тигізген сәтін әлеуметтік желіде бөлісті.

Димаштың мергендігін көрген жанкүйерлері таңданысын жасырмай, түрлі пікірлер қалдырды.

«Қыранның көзіндей мерген екен“, Шарлар Димашты көріп өздері жарылып жатқандай», десе, енді бірі: «Сегіз қырлы, бір сырлы жігіт!» деп сүйсінді.

Бұған дейін, Димаш Қытайдағы «шамдар фестивалінде» алғаш рет...

Кейінгі бес жылда Қазақстанның акциялар нарығы 40%-ға өскен. Ал оны капиталдандыру 63 млрд долларға жеткен. Бұл туралы «KASE: Joining Tabadul Digital Hub» форумында Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының орынбасары Мария Хаджиева мәлімдеді.

«Бұл елдегі ЖІӨ-нің 26%-ын құрайды. Шығарылған корпоративтік облигациялардың жалпы көлемі 26 млрд долларға жетіп, ЖІӨ-нің 11%-ын құрады», – деді ол.

Хаджиеваның айтуынша, Қазақстанның бағалы қағаздар нарығы сенімді өсіп келеді және одан әрі даму үшін жағдай жасайтын қолайлы инфрақұрылымы бар.

Орташа алғанда жыл сайын нарыққа эмитенттердің 30-ға жуық жаңа акция мен облигациясы шығады. Ал KASE-нің сауда тізіміндегі құралдардың жалпы саны 1 904-ке...

Депутат Әділ Жұбанов елде өндірілген мұнайдың әрбір тоннасынан 1 долларды халық жағдайын жақсартуға жұмсауды ұсынды.

Халық жағдайы мұнай өндірісі ұлғайған сайын жақсара түссін

13 ақпанда Мәжілісте «Теңізшевройл» компаниясының қазақстандық үлесін дамыту мәселелері талқыланды. Energy Monitor телеграм-арнасы мұнай өндіруші компанияның әлеуметтік бағдарламасына назар аударды.

Парламенттегі отырыста депутаттар аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына бөлінетін қаражатты талқылады.

Мәселен, Атырау облысынан сайланған депутат Әділ Жұбанов «Теңізшевройл» компаниясының «Игілік» әлеуметтік бағдарламасы бюджетін ұлғайтуды ұсынды.

«25 млн тонна мұнай өндірілді – 25 млн доллар бөлінді. Өндірісті кеңейту арқылы жылына 40 млн тонна мұнай өндірілсе, әлеуметтік бағдарлама бюджеті 40 млн долларға дейін...

Қазақстанның шайбалы хоккейден әйелдер құрамасы 2025 жылғы Харбинде өткен Қысқы Азия ойындарында күміс жүлдеге ие болды. Бұл туралы Olympic.kz хабарлады.

Шешуші матчта қазақстандық хоккейшілер Оңтүстік Кореяны 3:0 есебімен жеңіп, жалпы есепте екінші орынға тұрақтады.

Ерлер құрамасы финалда ойнайды

Бүгін, 14 ақпанда, шайбалы хоккейден Қазақстанның ерлер құрамасы финалда Жапонияға қарсы ойын өткізеді. Финалдық матч сағат 11:00-де басталады.

Азия ойындарының жабылу салтанаты

2025 жылғы Қысқы Азия ойындарының ресми жабылу салтанаты бүгін 14 ақпан сағат 17:00-де өтеді.