Жаңалықтар

Қазақстан премьер-министрі Олжас Бектенов үкіметтің сейсенбідегі отырысынан кейінгі брифингінде АҚШ президенті Дональд Трамптың салық саясатына қатысты сауалға жауап берді.

2025 жылғы 1 тамыздан бастап Қазақстанның Құрама Штаттарға жөнелтілген экспортына баж салығы 25% болады. Осы уақытқа дейін АҚШ қазақ тауарынан 10% сауда салығын алып келген. Алайда Трамп билікке келгелі бері Американың әлем елдеріне қатысты салық саясатын түбегейлі өзгертіп жатыр.

Алайда Қазақстан Ақ үй әрекетіне қарсы шара қолданбайды, яғни америкалық тауарға баж салығын өсірмейді. Премьер-министр бүгінгі брифингте осылай деп мәлімдеді.

«Бірден айтайын – ондай жоспар жоқ. АҚШ-тың жаңа салық ережесіне тоқталайын. Біздің АҚШ-қа жіберетін экспорттың жалпы көлемін...

Үкімет 2026 жылғы бюджетті жоспарлағанда базалық сценарийді басшылыққа алады. Бұл туралы Премьер-министр Олжас Бектенов үкімет отырысынан кейінгі баспасөз жиынында мәлім етті.

Базалық сценарийге сай, доллар курсы 540 теңге, мұнай баррелі 60 доллар деп есептелген.

«Ал писсимистік сценарий болып, мұнай бағасы барреліне 50 долларға дейін түсіп кетсе, өзге механизмдер іске қосылады. бірақ біз базалық сценарий мейлінше реалистік деп санаймыз.», – дейді ол.

Олжас Бектенов доллар бағамы нарықтағы жағдайға байланысты қалыптасатынын атап өтіп, бүгінде теңгенің күрт құнсыздануы күтілмейтінін жеткізді.

Үкімет басшысы сондай-ақ жиын барысында Қазақстан өзіне бөлінген квота көлемінде мұнай өндіре алмай, ОПЕК+ келісімі аясында...

Алдағы үш жылдық республикалық бюджетті бекіткенде Ұлттық қордың нысаналы трансфертіне жүгінбейді. Қор қаржысы тек ірі инфрқұрылымдық жобаларға жұмсалады. Бұл туралы бүгін премьер-министр Олжас Бектенов айтты.

«Келесі үш жылдық бюджет жобасын бекіткенде Ұлттық қордың нысаналы трансфертін қарастырмаймыз. Заңмен рұқсат берілген кепілдендірілген трансфертпен ғана шектелеміз. Ал Ұлттық қор бюджет тапшылығын жабу үшін емес, бұған дейін президент айтқандай, республикалық маңызы бар, тұрақты экономикалық өсімді қамтамасыз ететін ірі инфрақұрылымды жобаларға жұмсалады», – деді ол.

Бектенов сөзінше, енді бюджет тапшылығы үшін Ұлттық қорға жүгінуді азайтады, оның орнына «экономиканың ішкі резервіне» сүйенеді.

«Барлығы селебесіп жатыр. Мәселен,

Қазақстан премьер-министрі Олжас Бектенов және оның орынбасарлары қай өңірлерде демалатынын айтып, еліміздегі туризм саласының проблемаларын ашық мойындады. Үкімет басшысы курорттық аймақтардың көбінде қауіпсіздік пен жайлылықтың базалық талаптары сақталмайтынын атап өтті.

«Туризм саласында мәселе бар екенін жоққа шығармаймын. Біздің көптеген демалыс орындары халықаралық стандартты былай қойғанда, ең қарапайым талаптарға сай келмейді», — деді Бектенов.

Премьер-министр демалыс маусымы басталарда үнемі жақсы есеп берілгенімен, іс жүзінде дайындықтың нашар болатынын айтты. Үкімет бұл бағытта кемшіліктерге жол бергенін ашық мойындады.

«Жаз басталар алдында «бәрі дайын» деген есептер келеді, бірақ іс жүзінде жағдай басқаша болып шығады...

Қазақстан Теңіз, Қашаған және Қарашығанақ сынды ірі мұнай кен орындарын игеріп отырған шетелдік компаниялармен өнімді бөлу туралы (ӨБТ) келісімді қайта қарауға ниетті. Бұл туралы Үкімет отырысынан кейінгі брифингте премьер-министр Олжас Бектенов мәлімдеді. Алайда үкімет басшысы бұл мәселе қашан қолға алынатынын нақтыламады. Оған қоса бұл келісімдердің шарттары әлі күнге құпия болып келеді.

«Ірі мұнай жобалары өнімді бөлу туралы келісім негізінде игеріліп жатыр Бұл келісімдерде ел мүддесі қажетті деңгейде қорғалмаған деген пікір бар. Енді біз консорциум серіктестерімен жаңа кезеңге арналған ӨБТ келісімдерін жасау жөнінде келіссөз бастамақпыз. Келіссөз шеңберінде Қазақстанның ұлттық мүддесін қорғайтын боламыз. Бірақ бұл бұрын жасалған...

Премьер-министр Олжас Бектенов Перизат Қайрат ісіне және қайырымдылық ұйымдарының жұмысын реттеу мәселесіне қатысты пікір білдірді.

«Бұл жағдайдан хабарым бар. Өкінішке қарай, тек бюджет қаражаты ғана емес, азаматтардан жиналған қайырымдылық қаражаттары да мақсатсыз жұмсалып жатады — бұл соның айқын мысалы. Бұдан басқа да мысалдар бар. Бұл ең атышулы іс болып отыр, мәселе сонда», — деді Олжас Бектенов.

Үкімет басшысы қайырымдылық қорлардың есебі, бақылау мен ашықтықты қамтамасыз ету үшін заңнамалық тетіктерді қайта қарау қажет санайды.

«Үкімет тарапынан құқық қорғау органдарының материалдары негізінде нақты ұсыныстар әзірленеді деп ойлаймын. Осыған байланысты заңнамаға тиісті түзетулер...

Перизат Қайрат пен анасы Ғайни Алашбаеваға қатысты іске «Asar-Ume» қоғамдық бірлестігінің президенті Асхат Нұрмашев куә ретінде қатысты.

Бұған дейін ол Қайрат басқарған қорға не себепті 200 млн теңге аударғанын айтты.

Оның сөзінше, екі қор арасында келісімшарт болған.

«Газа секторында әскери шиеленіс басталғаннан кейін 1,5 ай өткен соң біз 293 млн теңге жинадық. Бұл – «Asar-Ume» қорының желідегі оқырмандарының жинаған қаражат. Бұл сома 5 күн ішінде жиналды. Біз бәріне көз жеткізгендей болсақ та, «қор құрылтайшылары қаражатты бірден емес, 50 млн теңгеден траншпен аудару туралы келістік. Алайда Перизат Қайрат хат алмасу барысында 293 млн теңгенің түгел аударуды...

Қазақстан ОПЕК+ алдындағы міндеттемелерін орындай алмай келеді. Осы орайда ел ОПЕК+ келісімінен бас тарта ма? Бұл сұраққа Үкімет сағатынан кейін өткен брифингте премьер-министр Олжас Бектенов жауап берді.

Бектенов дәл қазіргі таңда Қазақстанның ОПЕК+ келісімі аясында өз міндеттемелерін орындай алмай жатқанын, оған «Теңіз» кен орнын кеңейту жобасы өз әсерін тигізгенін айтты.

«Қазақстан ОПЕК мүшесі емес. Біз ОПЕК+ келісімінің қатысушысымыз. Осы келісім аясында өз міндеттемелерімізді барынша орындауға тырысып жатырмыз. Бірақ дәл қазіргі кезеңде ол міндеттемелерді орындай алмай жатқан жайымыз бар. Бұған «Теңіз» кен орнында кеңейту жұмыстарының жүргізілгені себеп», – деді ол.

Премьер-министр ОПЕК+ ұйымындағы...

2025 жылы Қазақстан үкіметінің сыртқы қарызы тағы 40 млрд теңгеге ұлғайды. Қазір Үкімет алған берешек 31,9 трлн теңгеге жетті. Бұл – жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ) 21,1%-ы. Қаржы министрі Мәди Такиев Үкімет отырысында осындай мәлімет келтірді. Қазақстанның жалпы сыртқы берешегі 88 трлн теңгеден асады.

Министр мемлекет қарызы және оны басқару жөніндегі шаралар туралы баяндады. Такиевтің мәлімдеуінше, Қазақстан үкіметінің берешегі «белгіленген лимит шегінде қалады».

Шенеунік дерегінше, 1 шілдедегі жағдай бойынша басқарушы үкімет алған қарыз 31,9 трлн теңге болған. Берешек алты айдың ішінде 40 млрд теңгеге ұлғайған.

Такиев бұл жерде мемлекетті басқарушы үкімет тікелей алған сыртқы берешекті ғана айтып отыр. Шын мәнінде...

Қазақстанда коммуналдық қызмет құны қымбаттай бермек. Бұл туралы Премьер-министр Олжас Бектенов БАҚ өкілдеріне арналған брифинг барысында мәлімдеді.

«Тарифтерге келсек, олардың қымбаттауы тоқтаған жоқ. Тарифтердің өсуі әрі қарай да жалғасады. Бұл – ауыр, жағымсыз мәселе, дегенмен Үкімет тарифті нарықтық деңгейге жеткізу бойынша жұмыс жүргізіп жатыр», – деді Үкімет басшысы.

Олжас Бектеновтің айтуынша, коммуналдық саладағы тарифтер ұзақ уақыт бойы қолдан реттеліп, тұрғын үй коммуналдық-шаруашылық саласына инвестиция тартуға мүмкіндік бермеген. Соның салдарынан үлкен қалалардың коммуналдық саласында 2022-2023 жылдары апат болып, Риддер, Екібастұз сынды шаһарлар қыста жылусыз қалған.

«Қыста үйіміз жылы, суы ағып, жарығы жанып...

Мемлекет басшысының 2029 жылға дейін орта бизнестің ел экономикасындағы үлесін 15%-ға жеткізуді тапсырмасын орындау мүмкін бе? Бүгінде оның үлесі қанша пайызға жетті? Бұл сұрақтарға Премьер-министр Олжас Бектенов жауап берді.

Олжас Бектеновтің айтуынша, қазіргі уақытта жалпы ішкі өнімдегі шағын және орта бизнестің үлесі 39%-ды құрап отыр.  

«Ал ішінде қарайтын болақ, шағын бизнестің үлесі 32%, ал орта бизнестің үлесі 7%-ға жетті. Иә, 15%-ға дейін жеткізу міндеті бар. Ол үшін мемлекет тарапынан бірқатар қолдау шаралары қарастырылған, оның барлығын іске асырамыз»,– деді Үкімет басшысы журналистермен өткен брифинг барысында.

Бектенов «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ жанынан  кепілдік беретін қорлар құрылғанын атап өтті.   Бұл қорлар орта бизнест...

Астанада Перизат Қайрат пен анасы Ғайни Алашбаеваға қатысты іс бойынша сот процесі жалғасып жатыр. 15 шілдедегі сот отырысына «Asar-Ume» қоғамдық бірлестігінің президенті Асхат Нұрмашев куә ретінде қатысты. Ол Перизат Қайрат жетекшілік еткен қорға не себепті 200 млн теңге аударғанын түсіндірді.

Асхат Нұрмашев Перизат Қайратпен 2021 жылдан бері таныс екенін, онымен қайырымдылық кештерінде кездесіп тұрғанын айтты.

«Қоғамдық бірлестік шын мәнінде қайырымдылық қызметпен айналысты ма?» деген сұраққа ол «Қордың қызметіне қатысты құжаттармен таныс емеспін» деп жауап берді.

Сондай-ақ ол не себепті «Asar-Ume» қоры Перизат Қайрат басқарған «BizBirgemiz Qazaqstan» қорына 200 млн теңге аударғанын түсіндірді.

«2023 жылы Израиль мен...

Ұлттық Банк қаржы заңнамасы бойынша ауқымды реформалар әзірлеп жатыр. Бұл жайлы Үкімет отырысында төраға Тимур Сүлейменов мәлімдеді.

«Биыл мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес еліміздің қаржы заңнамасы бойынша ауқымды реформалар топтамасы әзірленіп жатыр. Бұл топтамада банктер, төлемдер, бағалы қағаздар нарығын дамыту және басқа да мәселелер қамтылған. Оған қоса Цифрлық қаржы активтерін реттеуді және Ұлттық цифрлық қаржы инфрақұрылымын енгізуді жоспарлап отырмыз», – деп атап өтті ол.

Әзірге реформалардың қай уақытта жарияланатыны белгісіз. Бірақ бұл реформалардың крипто, цифрлық теңгелерге қатысты болуы мүмкін.

Қазір цифрлық теңге жобасы пилотты түрде жұмыс істеп тұр. Осыған дейін Ұлттық банк 257,7 млрд цифрлы...

Камерун мемлекетін 1982 жылдан бері басқарып келе жатқан әлемдегі ең жасы үлкен президент — Поль Бийя, биыл қазан айында өтетін сайлауға қайта қатысатынын мәлімдеді. 92 жастағы мемлекет басшысы бұл шешімін халықтың «көптеген әрі табанды өтініштерімен» түсіндірді.

«Халқыма қызмет етуге деген жігерім еліміздегі жағдайдың өзектілігіне сай келеді», — деп жазды Бийя 13 маусым күні әлеуметтік желідегі парақшасында.

Бийя билікке қалай келді?

Поль Бийя президенттік қызметті 1982 жылы, сол кездегі мемлекет басшысы күтпеген жерден қызметінен кеткен соң қабылдаған. Ол кезде Бийя 49 жаста премьер-министр лауазымын атқарып жүрген. Содан бері 43 жыл ішінде сегізінші рет...

2025 жылдың қаңтар-маусым айларында Қазақстанда 49,9 млн тонна мұнай өндірілді. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 11,6%-ға артық (2024 жылдың алғашқы жартыжылдығында – 44,7 млн тонна). Мұндай деректерді Энергетика министрі Ерлан Ақкенженов Үкімет отырысында мәлімдеді.

Министрдің айтуынша, жыл соңына дейін мұнай өндірісінің жалпы көлемі 96,2 млн тоннаға жетпек. Бұл былтырғы көрсеткішпен салыстырғанда 8,5 млн тоннаға (немесе 9,7%-ға) артық. 2024 жылы Қазақстан 87,7 млн тонна мұнай шығарған.

Мұнай экспорты да артты

Мұнай экспортындағы өсім де айтарлықтай: алты ай ішінде ел 39,6 млн тонна мұнай экспорттады. Бұл 2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 11,9%-ға көп (былтырғы көрсеткіш 35,4 млн тонна...

Мектепке құжат өткізген 273 мың оқушының 70%-ы қазақ тілінде оқуды таңдаған. Бұл туралы Оқу-ағарту министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.

«2025 жылғы 1 сәуірден бастап 1-сыныпқа құжат қабылдау басталды. Бүгінгі күнге дейін еліміздің мектептеріне 273 643 бала қабылданды, олардың 70%-ы мемлекеттік тілде оқуды таңдаған», – делінген баспасөз хабарламасында.

Айта кетейік, қазақ тілін таңдайтындар саны жыл сайын арта түскенін байқауға болады. Мәселен, 2023 жылдың күзінде Алматы қаласының мектептеріне 1-сыныпқа қабылданған 30 мың оқушының 53%-ы қазақ тілінде білім алуды таңдаған.

Үкімет Экономиканы тиімді өсіру бағдарламасын әзірлейді. Жобаның мақсатына жету үшін «Бәйтерек» холдингінің қаржы ресурсын пайдаланады. Бұл жайлы Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин мәлімдеді.

Осы жылдың бірінші жартыжылдығында «Бәйтерек» арқылы маңызды салаларды қаржыландыру 2,9 трлн теңгені құрады. Жыл соңына дейін бұл соманы 8 трлн теңгеге жеткізу деген жоспар бар.

«Бұл экономикаға 1,3 пайыздық пункт қосымша өсім береді. Бюджеттен холдингті капиталдандыру әлі де жалғаса бермек. Бұл нақты сектордың мүмкіндіктерін кеңейтуге салатын үлесіміз», – деді Жұманғарин баяндамасында.

Бұл неге маңызды?

«Бәйтерек» холдингін капиталдандыру дегеніміз – мемлекет ұйымға өз қаржысын салуды жалғастырады. Ол қаржы «Бәйтерек...

Жыл сайын елімізде шамамен 4,5 млн тонна қоқыс түзіледі. Оның шамамен 25,8% қайта өңделеді. Бұл негізінен контейнерге түсетін қауіпсіз қалдықтарға байланысты дерек. Мұны ескерсек, қауіпті қалдықтар санатына жатқызылатын принтер картриджін қоқысқа тастауға бола ма, оны қалай өңдеп жүрміз және бұл мәселеге кімдер жауап береді деген сұрақ туындайды. Осыған байланысты KursivMedia тілшісі мемлекеттік мекемелер мен сарапшылардың пікірін білді.

Қазақстанда картридждер электрон және электр жабдық қалдықтары тобына жатады. Экологиялық кодекстің 293-бап 2-1 тармағына сәйкес, оларды қатты тұрмыстық қалдықтармен бірге қоқысқа тастауға болмайды. Оларды бөлек жинап, арнайы орынға тапсыру керек.

«Бұл қауіпті қалдықтар көшедегі контейнерлерге салынбауы қажет...

Қазақстан 2025 жылы 25 млрд доллар көлемінде тікелей инвестиция тартуды жоспарлап отыр. Бұл туралы Үкімет отырысында сөз болды.

Премьер-министрдің орынбасары – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғариннің айтуынша, инвестицияны көбірек тарту үшін «белсенді тәсіл» қолданылады.

«Бизнес қажеттілігі үшін өңірлік инвестициялық бағдарламалар қалыптасты. Олар шетелде инвесторларды нысанаға алу үшін негіз болады. Fast Track немесе «жасыл дәліз» жүйесі бойынша экономиканың басым салаларында 134 инвесторға мемлекеттік қызметті жедел алуға жағдай жасалды», – деп атап өтті вице-премьер.

Бұған қоса, Үкімет тағы 5 трлн теңгені жаңа салық саясатын жүргізу арқылы алуды көздеп отыр.

«Жаңа салық тетіктері бюджетке...

Биыл шаруалар егіс алқаптарына 1,5 млн тонна минералды тыңайтқыш септі, бұл өткен жылдан 500 мың тоннаға көп.  Бұл туралы Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров мәлім етті.

«Ағымдағы жылы жалпы егіс алаңы 23,7 млн гектарды құрады. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша, ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңдарын әртараптандыру бойынша жүйелі жұмыс жалғасуда. Соның ішінде, 2 жылда бидай алаңы 750 мың гектарға қысқартылды»,– деп мәлімдеді министр Үкімет отырысында.   

Айдарбек Сапаров майлы және азық дақылдары сияқты табысы жоғары, әрі сұранысқа ие дақылдардың да егіс алаңдары ұлғайғанын айтады.  

Бүгінгі таңда шаруалар 1,5 млн тонна минералды тыңайтқыш пайдаланды, бұл...

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әуе қорғанысы күштері мен Қорғаныс министрлігінде ауыс-түйіс. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев екі лауазымды тұлғаны қызметінен босатты. Бұл туралы Ақорда хабарлады.

Президент өкімімен Бақытбек Сапарбекұлы Сыдықов Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің орынбасары лауазымынан босатылса, Руслан Зарлықұлы Қоңыров Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әуе қорғанысы күштері Әскери-әуе күштерінің қолбасшысы лауазымынан босатылған.

Қоңыровтың орнына Тоқаев Асқар Ғадылшаұлы Ізбасовты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әуе қорғанысы күштері Әскери-әуе күштерінің қолбасшысы етіп тағайындады.

Айта кетейік, маусым айының аяғында экс-қорғаныс министрі Руслан Жақсылықовты президент жаңа қызметке тағайындаған болатын.

Қазақстан экономикасының өсімі 2025 жылғы қаңтар-маусым айларында 6,2%-ға жетті. Үкімет отырысында премьер-министрдің орынбасары – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин осылай деп мәлімдеді.

Қазақстанның жалпы ішкі өнімінің (ЖІӨ) даму қарқыны маусым айында тағы тағы 0,2%-ға көтерілді. Бұл – кейінгі 14 жылдағы ең жоғары көрсеткіш. Салыстырар болсақ, 2024 жылдың алғашқы жартысында экономика өсімі 3,2% ғана болған.

Жұманғарин экономиканың нақты секторы 8%-ға көтерілгенін атап өтті. Ал қызмет көрсету саласы 5,2%-ға өскен. Қазақстан экономикасының ілгері жылжуына көлік (+22,7%) және құрылыс (+18,4%) салалары айтарлықтай үлес қосты. Бұған қоса, сауда жанданып, тау-кен өнеркәсібі (+8,4%) тұрақты түрде өсіп келеді. Өңдеу секторы 5,5%-ға, ал ауыл шаруашылығы 3,7%-ға...

Ақ үй НАТО бойынша одақтастарына бірінші кезеңде 10 млрд долларға қару-жарақ сатады. Бұл жайлы дереккөздеріне сілтеме жасаған Axios жазады.

Дональд Трамп НАТО Бас хатшысы Марк Рюттемен кездесуінде одақтастарына «ең заманауи қару-жарақ» беретінін хабарлады. Ал олар өз кезегінде қаруды Украинаға тасымалдайды.

Басылымның атап өтуінше, альянсқа зымырандар, әуе шабуылынан қорғаныс кешендері, артиллериялық снарядтар сатуы мүмкін. Сонымен қатар, CNN жазғандай, қысқа қашықтыққа арналған зымырандарды, гаубицаларға арналған снарядтарды және орта қашықтықтағы «әуе–әуе» класты зымырандарды да сату мүмкіндігін қарастырып отыр.

Бұған дейін Трамп Украинаға Patriot зымырандарын жіберуге уәде берген еді. Ал жүйенің құнын ЕуроОдақ елдері өтеп беретін болды.

АҚШ президенті Дональд Трамп Ресей президенті Владимир Путин 50 күннің ішінде Украинамен соғысты доғармаса, федерацияның сауда әріптестеріне де «шамамен 100%» баж салығын салуы мүмкін екенін ескертті. Бұл туралы Трамп 14 шілдеде НАТО бас хатшысы Марк Рюттемен кездескен уақытта айтты, деп хабарлады CNBC.com.

Ресей федералдық кеден қызметінің мәліметінше, оның 2024 жылдағы басты сауда әріптестері: Қазақстан, Қытай, Үндістан, Түркия, Беларусь, Оңтүстік Корея, Германия, Армения, Италия, Өзбекстан.

Трамп Путиннен көңілі қалғанын мәлімдеді. Себебі Ақ үй басшысы Ресей президентімен бірнеше ай бұрын келісіп қойдым деп ойлаған.

«Біз өте қатаң баж салығын енгізгелі отырмыз. 50 күннің ішінде келісімге отырмаса...