Жаңалықтар

2024 жылдың 1 желтоқсанынан бастап 3 жылдан аз уақыт өткен және КҚТМ(көлік құралының типін мақұлдау) негізінде әкелінетін, құжатында көрсетілген заңды тұлғалар ғана әкелуге құқылы болады. Бұл туралы ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитетінің ресми сайтында хабарланды.

Жаңа ереже бойынша, Қазақстанға көлік құралдарын әкелетін заңды тұлғалар көліктің техникалық регламент талаптарына сәйкестігін растайтын КҚТМ құжатына ие болуы тиіс. Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің түсіндіруіне сәйкес, шығарылғанына 3 жылдан аспаған және КҚТМ негізінде әкелінетін көліктерді тек осы құжатта көрсетілген тұлғалар ғана тасымалдай алады.

Бұл талап ЕАЭО-ның міндетті сәйкестікті бағалауға жататын өнімдерді кеден аумағына әкелу тәртібі туралы ЕЭК Кеңесінің 2021 жылғы 12 қарашадағы...

Қытайдың Temu маркетплейсі әлемді жаулап алды. Тартымды әрі өте арзан баға ұсынады. Бағаны арзандату тәсілі әлемнің бірқатар елдерінде кедергіге тап болып отыр. Бұл туралы Guardian басылымы жазды.

Әсіресе, Оңтүстік-Шығыс Азия елдері дүрлігіп тұр. Айталық, Индонезия  Temu-ді қосымшалар дүкенінен алып тастауға пәрмен берді. Вьетнам да елде бизнес жасауға рұқсат бермегенін алға тартып, тыйым салу ниетін жария етті.

Нарықты зерттеумен айналысатын Cube компаниясының құрылтайшысы Саймон Торрингтің пікірінше, қытай тауарларының арзандығына импортқа салынатын салықтың барынша аздығы түрткі болып отыр. Бұл жергілікті сатушылар мен өндірушілер одан жылдамдық, сапа, баға жағынан асып түсе алмай, шығынға батып жатыр.

«Temu реттеуші орган...

Қазақстанда доллар тағы қымбаттап, «психологиялық» меже – 500 теңгеден асты. Айырбастау пункттерінде АҚШ валютасы 501 теңгеден астамға сатылып жатыр. Қараша айының басынан бері көкқағаз 10 теңгеге қымбаттаған.

Қазақстан қор биржасында 18 қараша күнгі кешкі сауда-саттықта доллар бағамы 1,99% қымбаттап, 498 теңге болды.

Ал kurs.kz дерегі бойынша, Алматы қаласындағы айырбастау пункттері долларды 499 теңгеден сатып алып, 500-501 теңгеден сатып жатыр. Астана қаласының айырбастау пункттерінде доллар 501 теңгеден саудаланып жатыр. Ресей рублінің бағамы – 4,98 теңге.

Доллар бағамының 500 теңгеден асуы бірінші рет емес. 2022 жылдың 5 наурызында қор биржасындағы сауда-саттықта доллар 501,64 теңгеден саудаланған. Сол кезде айырбастау пункттерінде...

Кремль АҚШ президенті Джо Байденнің Батыс қаруымен Ресейдің ішкі аумағын атуға рұқсат беруіне қатысты пікір білдірді. Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков «мұны шиелестің жаңа түйіні» деп атады. Бұл туралы Ведомости хабарлады.

 «Мұндай шешім қабылданып, Киев режиміне жеткізілсе, бұл – Құрама штаттардың осы жанжалға араласуы тұрғысынан шиеленістің жаңа түйіні және сапалық тұрғыдан жаңа жағдай», – деді Дмитрий Песков.

Баспасөз хатшысы Кремльде бұған қатысты нақты ақпарат жоқ екенін алға тартты.

«Әзірге тек қана батыс БАҚ-тарында жарияланып жатыр. Бірақ Вашингтоннан кетіп жатқан әкімшілік «отқа май құя» түсіп, осы жанжал төңірегіндегі шиеленісті одан...

Қазақстандағы Ресей Федерациясының елшілігі 2017 жылдан кейін Ресей азаматтығын алған адамдарды өз еліне ант беруге шақырды.

Елшіліктің телеграмм-арнасында пайда болған ақпаратқа сүйенсек, 21 қарашада «Ресей Федерациясы азаматтығы туралы» заңындағы өзгерістер күшіне еніп, ел азаматтары Ресей азаматы ретінде ант береді. Заңға 2023 жылдың 22 қарашасында президент Владимир Путин қол қойған.

Ант беру туралы талап Ресей заңнамасына 2017 жылдың 1 қыркүйегінен бастап енгізілгенімен, ол міндетті болмаған. Енді Ресей азаматы болып танылу өкілетті орган шешім шығарғаннан күннен бастап емес, адам ант берген күннен бастап есептеледі.

Айта кетейік, 2017 жылдың 1 қыркүйегіне дейін азаматтық алған адамдар ант бермей-ақ қойса болады. 

«2017 жылғы...

Қазақ халқының дәстүрлі салтында қалыңмал – қалыңдық үшін ата-анасына берілетін сыйлық. ҚМДБ бірнеше ғалымдардың пікіріне сүйене отырып, қалыңмалдың мәртебесі жөнінде пәтуа шығарып, қалыңмалды ислам шариғатындағы кей жағдайда мәһрге жатқызуға болатынын түсіндірді.

Мәһр деген не?

Ислам дінінде мәһр – ер адамның қалыңдығына арнайы сыйлығы ретінде беріледі. Мәһр – бұл әйелдің жеке меншігіне тиесілі зат және ажырасқан жағдайда қайтарылмайды. Ислам мәһрді – әлсіз әрі нәзік әйелдің жеке мүлкі етіп белгілеген. Ол оны жалғыз, қорғансыз қалған жағдайда (жесір қалса немесе ажырасып кетсе) немесе материалдық, мұқтаждық көрген жағдайда қажетін өтеуі үшін жаратуы мүмкін. 

Қалыңмал деген не?

Қалыңмал – қазақ халқының дәстүрл...

Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібінің бірінші вице-министрі Қаныш Төлеушин мен Салтанат Нүкенованың өлімі үшін сотталған Қуандық Бишімбаевты не байланыстырады? Осыған дейін қайғылы оқиға орын алған «Гастро-орталықтың» құрылтайшысы болған вице-министр Бишімбаевпен бизнес серіктестігі жайлы ақпаратқа  түсініктеме берді.

Вице-министр мемлекеттік қызметке келгенге дейін бизнеспен айналысқанын айтады.  Ал бір жыл бұрын қайғылы оқиға орын алған «Гастро-орталықта» шенеуніктің үлесі болған.

«Мемлекеттік қызметке бизнестен келдім, түрлі жобаларға инвестиция салдым. Қазір бұл жобаның құрылтайшысы емеспін. Бізді не байланыстырады дегенге келсек. (Бишімбаевтың отбасы- ред.). Иә, бәріміз «Болашақ» бағдарламасының түлектері болғандықтан, жобаларымыз туралы мәліметті өзара бөлісіп, үнемі кездесіп отырамыз. Сол себепті осы бағдарламаның түлектер...

Бизнесмен Болат Өтемұратов ForteBank-тегі үлесін 83,4%-дан 90,9%-ға дейін жеткізді. Қазақстан қор биржасында банктің жалғыз акционері ретінде Болат Өтемұратов көрсетілген. Қаржы ұйымының 7,5% акциясы бұған дейін Болат Өтемұратовтың ұлы – Әлидар Өтемұратовтың иелігінде еді. Енді акционерлер тізімінде оның есімі жоқ.

Банктің 2024 жылдың қаңтар-маусым айларындағы қаржы есебінде Болат Өтемұратов қаржы ұйымының 83,4% акциясын иеленетіні жазылса, қаңтар-қыркүйек айларындағы қаржы есебінде Өтемұратовтың үлесі 90,9%-ға жеткені көрсетілген.

Әлидар ForteBank акционерлері қатарына 2022 жылдың желтоқсанында қосылған. Сол кезде қаржы ұйымының 5% акцияны сатып алып, алдағы жеті жыл ішінде тағы 5%-ды сатып алу құқығын алған болатын. 2023 жылдың сәуір айында өз үлесін 7,5%-ға жеткізген...

Қаржылық мониторинг агенттігінің Маңғыстау облысы бойынша департаменті өзін «Африкадағы алмаз өндіру жөніндегі жаһандық халықаралық жобаның қатысушысы ретінде көрсеткен» Sax Invest қаржы пирамидасы бөлім басшыларының үстінен сотқа дейінгі тергеу жүргізіп жатыр.

Бұл компания өздерін инвестициялық қор, құнды қағаздар, қаржы құралдарын, басқа да активтерді ұстаушы ұйым деп атаған. Бірақ ешқандай тіркеуден өтпеген. Қаржы нарығында қызмет атқаруға лицензиясы бар ұйымдардың тізімінде болмай шыққан.   

Қаржылық мониторинг агенттігі Sax Invest-тің таза қаржы пирамидасы екенін анықтап отыр. Белгілері де айқын. Мәселен, жарнамаларын қарша боратып, 24-36%-ға дейін жоғары табыс табуға болады деп сендіруге ұмтылады. Бірақ қаржылық жағдайы, активтері, құралдары туралы ешқандай ақпарат көрсетпейді.

Бес жыл ішінде...

Қазақстанда өзін құмар ойындардан шектеуге ниет білдіретін азаматтардың саны күрт өскені байқалады. Туризм және спорт министрлігінің мәліметінше, биыл 18 наурыздан бастап eGov mobile платформасында іске қосылған пилоттық жоба арқылы 168 мыңнан астам қазақстандық өзін-өзі шектеу қызметін пайдаланған.

Министрлік деректеріне сәйкес, 15 қарашаға дейін 168 250 азамат eGov mobile арқылы онлайн өтініш берсе, қосымша 2 311 адам жазбаша түрде өтініш тапсырған. Бұл көрсеткіштің басым бөлігін 31-35 жас аралығындағы азаматтар құрайды.

Құмар ойындарға тәуелділіктен арылуға бағытталған бұл қадам елдегі көптеген адамдарға көмектесуге бағытталған оң өзгерістердің бірі болып отыр. Құмар ойындардың зиянды ықпалынан құтылуды көздеген азаматтарға қолдау көрсету үшін министрлік бұл жобаны...

Өзбекстан заңнамасына мемлекетаралық, ұлттық және діни араздыққа жария түрде шақырғаны үшін шетелдік азаматтардың елге бес жылға кіруіне тыйым салуды көздейтін түзетулер енгізілді.

18 қарашада Өзбекстан президенті Шавкат Мирзиеев қол қойған құжаттың мәтіні жария болды.

«Өзбекстан Республикасындағы шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдардың құқықтық жағдайы туралы» заңы мынадай мазмұндағы баппен толықтырылсын: «Өзбекстан Республикасында болуы қолайсыз деп танылған шетелдік адамдар мен азаматтығы жоқ адамдардың тізімі», – делінген заңның ұлттық заңнама базасының сайтында жарияланған мәтінінде.

Аталған тізімге мемлекетаралық, ұлттық және діни араздыққа шақырған, сондай-ақ Өзбекстан халқының ар-намысына, қадір-қасиетіне және тарихына нұқсан пікір айтқан шетелдіктер бес жылға енгізілед...

2024 жылдың 9 айында бизнеске 12,8 трлн теңге несие берілген. Жыл басынан бергі өсім – 19,6%. Бұл – Президент Қасым- Жомарт Тоқаев қойған межеге жетеқабыл көрсеткіш.

Соның ішінде осы уақытта берілген кепілсіз несие көлемі 37%-ға өсіп, 2,6 трлн теңгеге жеткен. Бизнеске берілген несие құрылымында негізгі үлес шағын және орта бизнеске (ШОБ) тиесілі. Жылдық 3%-ға өсіп, 5,9 трлн теңгені құрады. Ірі бизнеске берілген несие көлемі 3,2%-ға артып, 4,1 трлн теңгені құрады.

Бизнеске берілетін несиенің өсімі көлік (-36,8%) және байланыс (-2,9%) салаларын қоспағанда, экономиканың бүкіл саласында байқалған. Бұл жекелеген ірі қарыз алушылардың несиесін бұрын өтегеніне байланысты.

Ең жоғары өсім өнеркәсіп...

Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі еліміздің әр өңіріндегі 26 кен орнында пайдалы қазбаларды өндіруге электронды аукцион өткізеді. Аукцион 2025 жылы 29 қаңтарда e-qazyna.kz порталында өтеді.

Министрлік ақпаратына сүйенсек, алтын, күміс, марганец, полиметалл, темір титан, көмір, асбест, түсті тастар, бор және барит өндіретін 26 кен орнында өндіріс жұмыстарын жүргізу құқығын сатып алу үшін 15 қарашадан кейін minerals.e-qazyna.kz жүйесіне өтініш беру қажет.

Айта кетейік, 25 кен орнында өндіріс жұмыстарын жүргізу құқығының бастапқы сомасы 1 846 000 мың теңге ретінде көрсетілген. Ал Қызылорда облысында орналасқан Бурабай-Жалғызағаш кен орнынан полиметалл өндіру құқығын алудың бастапқы сомасы 30 362 614теңге деп көрсетілген. Алайда жылдық жиынтық табыс 2 ай ішінде өсіп үлгерсе, өңірдің дамуына міндетті салықтан...

Танымал кореялық «Шайн мускат» жүзімі зиян ба? Бұл сұраққа бүгін, 18 қараша күні Мәжіліс кулуарында Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров жауап берді.

Министрдің айтуынша, Қазақстанға әкелінетін барлық өнім сертификаттармен бірге келеді және зертханаларда сынақтан өтеді.

«Әрбір келген өнімнен сынамалар алынып, зертханада толық тексеріледі. Осы ретте, зертханамызды жаңа құрылғылармен күшейту жұмыстарын жүргізіп жатырмыз. Мысалы, қазір ветеринария саласына тоғыз жаңа құрал сатып алып жатырмыз. Бұл шаралар өнім сапасын тексеруді жеңілдетеді», – деді Айдарбек Сапаров.

Сонымен қатар министр елдің аузында жүрген жүзімді өзі әлі дәмін көрмегенін, алайда қосымша тексеріс жасауға тапсырма беретінін айтты.

Мәскеу мэрі Сергей Собянин 18 қарашаға қараған түнде Ресей астанасына дрондармен шабуыл жасалғанын мәлімдеді. Оның сөзіне қарағанда, Ременский ауданында бір ұшқышсыз ұшатын аппаратты әуе шабуылына қарсы әскери күштер атып құлатқан. Бұл туралы The Moscow times хабарлады.

Мэрдің сөзіне қарағанда, ешкім зардап шекпеген. Бүліну дерегі тіркелмеген.  

Собяниннің айтуынша, Павловский Посадта екінші дрон құлаған.

«Оқиға орнында шұғыл қызмет мамандары жұмыс істеп жатыр», – деп жазды ол телеграм арнасында.

Бірақ зардап шеккендер мен инфрақұрылымдардың бүлінгені жөнінде ләм-мим демеген.

Ресейдің қорғаныс министрлігінің мәліметінше, 18 қарашаға қараған түнде Ресей аумағына 59 украиналық дрон шабуыл жасапты. Екі дрон...

2025 жылдан бастап қазақстандық фермерлерге көктемгі-күзгі дала жұмыстары үшін субсидия беру тоқтатылады. Оның орнына енді жеңілдетілген несие беріледі. Осылай деп мәлімдеген Ауыл шаруашылығы министр Айдарбек Сапаров фермерлерді жеңілдетілген қаржыландыру ережелеріндегі өзгерістерді айтып берді.

Министрдің айтуынша, биыл бекітілген бюджеттің 50%-ға жуығы банктер мен басқа да қаржы институттарының пайыздық мөлшерлемелеріне жұмсалады. Сондықтан жеңілдетілген қаржыландыру ережелеріне өзгерістер енгізуге тура келген.

«Пайыздық мөлшерлеме бойынша субсидиялардың орнына фермерлерге жеңілдетілген қаржыландыру беріледі. Яғни фермер таза 5% несие алады, ал бұрын пайыздық мөлшерлемені өтеген субсидиялар тікелей қаржы институттарына жіберіледі», – деді министр Айдарбек Сапаров.

Ведомство басшысының сөзінше, осыған дейін фермерлер ауыл шаруашылығы...

«Қазатомөнеркәсіп» ұлттық атом компаниясы Буденовское кен орнының «Солтүстік» учаскесінде 6 жыл уран барлау құқығын алды. Компания жер қойнауын пайдалану құқығын тағы 5 жылға ұзарта алады. Бұл туралы баспасөз қызметі хабарлайды.

Кен орнының «Солтүстік» учаскесінде ураннның ірі қоры бар. Орналасқан аумағы геологиялық барлау жүргізуге де ыңғайлы. Оған қоса жұмыс істеп тұрған кен орындарына жақындығы табысты және ұзақ уақыт игеруге мүмкіндік береді.

«Қазатомөнеркәсіптің» Басқарма төрағасы Мейіржан Юсупов бұл жоба Қазақстанның уран өндіру саласын дамытудағы маңызды кезең боларына сенімді.

Осы учаскеге жер қойнауын пайдалану құқығы тек «Қазатомөнеркәсіпке» тиесілі. Алдын ала бағалау бойынша Р1 және Р2 санаттары бойынша учаскедегі уран ресурсы...

Тбилисиде Грузия оппозиция өкілдері қаладағы Варазисхеви көшесі мен Чавчавадзе даңғылы қиылысындағы жолды жауып, Тбилиси мемлекеттік университеті ғимаратының жанында лагерь құрды.

Наразылық білдірушілер 24 сағат бойы осы лагерьде отыруды жоспарлап отыр. Олар 26 қазанда өткен Парламент сайлауының нәтижесімен келіспейді. Оппозиция өкілдері университет аумағы наразылық білдірушілердің алғашқы аялдамасы ғана екенін, алдағы уақытта оқу орнына іргелес көшелерді жабуды көздейтінін айтуда.

«Өзгерістер үшін» коалициясы жетекшілерінің бірі Ник Гварамия халықты нақты әрекет етуге шақырған.

«Серуендеу, митинг өткізу, бәрі аяқталды! Отанымызды қайтарамыз! Бізде көп уақыт жоқ! Грузия халқының қолдауымен Еуропаға барамыз! Жауапкершілікті өз мойнымызға аламыз», – деді ол.

Руставели даңғылындағы...

Ресейдің Азия елдерімен сауда-саттығында рубльдің үлесі артып, 43,6%-ға жеткен. Бұл туралы Ресей орталық банкінің мәліметіне сүйене отырып, РБК сайты жазады.

Қазір рубль Азия елдерінен келген импорт үшін есептескен валюталар құрылымында 43,6% үлесті иеленеді. Бұл көрсеткіш Мәскеу биржасында доллармен сауда-саттық тоқтатылуғалы бері алғаш рет 40%-дан асқан.

Азия елдерімен сауда-саттық – Ресейдің сыртқы саудасының негізгі бағыты. Азиямен саудада рубльдің қолданылуына АҚШ санкциялары, Ресейде доллар мен еуро саудасының тоқтатылуы себеп.

Ресейдің Орталық банкі валюталардың құрылымын 2019 жылдан бері жариялап келеді. Деректер географиялық бағыттар бойынша бөлінген: Азия, Америка, Африка, Еуропа, Кариб теңізі бассейні және Мұхит елдері. Есепте рубльдің «достық пейілдегі емес» елдер...

«Бұл демократтардың ішкі аудиторияға жасаған месседжі болуы ықтимал. Өйткені майданға қатты әсер етпейді/Коллаж: kursiv.media, бильд-редактор Ахтам Зиперов

АҚШ Президенті Джо Байден Киевке ATACMS зымырандарын Ресейге қолдануға ақыры рұқсат берді. Тек Курск облысында. Өйткені онда Солтүстік Корея әскерлері соғысып жатыр екен. Сонымен қатар Джо Байден Ақ үйдің кілтін жаңа қожайын Доналд Трампқа тапсырғанша, АҚШ Украинаға уәде еткен барлық әскери көмекті табыстауға ұмтылмақ. Бірақ әскери сарапшылардың пікірінше, бұл шешімдер – тек қана саяси ойын, бұдан майданға келіп-кетер пайда шамалы.

Бұл майданға қандай өзгеріс әкеледі?

Айталық, қазақстандық әскери сарапшы, саясаттанушы Аман Мәмбетәлиевтің айтуынша, бұл шешім майданға ешқандай өзгеріс әкелмейді. Әскери тұрғыдан пайдасы...

Алматы облысының Талғар ауданында «Қызыл орман» агро-экотуристік саябағы пайда болады. Жоба біртүсті монохромды саябақ құру арқылы, халықтың қоршаған ортаға деген жанашырлығын оятып, өсімдік егуді культке айналдырып, қоғамда экосана мен экодағды қалыптастыруды мақсат етеді. Саябақтағы әрбір ағашқа қазақ қыздарының есімін беруде жоспарланған.

«Айналамызда шашылып жатқан целлофан пакеттер мен пластик қалдықтары экологиялық проблема емес. Ол небары әкімшілік басқару жүйесінің осалдығы. Егер қоқысты сұрыптау, оны бақылау, қайта өңдеуді жүйеге түсіріп, тәртіп пен заңды орнатса, бұл мәселе шешімін табады. Ал нағыз экологиялық проблема – топырақтың тозуы, судың тартылуы» – дейді «Exclusive Fund» жеке қорының директоры Айдос Аманбай.

Тәуелсіздік алған...

Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров «Шаңырақ» қоғамдық бірлестігінің жетекшісі Алмасбек Садырбайдың қамауға алынғанына өзінің қатысы жоқ екенін айтты.

«Біріншіден, бұған біздің ешқандай қатысымыз жоқ. Ал құқық қорғау органдары ұстап жатса, не үшін қамағандарын өздері білетін болар», – деді министр Мәжіліс отырысынан кейін журналистер сауалына жауап беру кезінде.

Сапаров Қаржы мониторинг агенттігінің министрліктен құжаттар сұрамағанын, тергеуге шақырмағанын айтты. Себебі субсидия бөлу құқығы министрліктен жергілікті әкімдіктерге берілген.

«Субсидия бөлу мәселесімен 2023 жылдан облыстық әкімдіктер айналысады. Сондықтан облыстық әкімдіктегі жауапты адамдар сұрайтын шығар. Ауыл шаруашылығы министрлігі субсидия бөлмейді, тек қажетті ережелерді бекітеді», – деді министр.

Қырғызстан Қазақстаннан бидай сатып алуды азайтты. Осыған дейін елден 500 мың тоннаға дейін астық алатын қырғыз елі соңғы уақытта сатып алуды қысқартқан. Бұл жайында премьер-министрдің орынбасары Серік Жұманғарин айтты. Десе де келер жылдан бастап Қазақстан экспорт көлемін арттырып, Гонконг пен Вьетнамға да бидай  сатпақшы.

Алдымен вице-премьер Қазақстанның қай елдерге астық жеткізетінін атап өтті. Мәселен, Батыс Еуропа мен Солтүстік Африкаға шамамен 1,5-2 млн тонна бидай жөнелтіледі. Батыс Ауғанстан мен Шығыс Иранға да осындай көлемде астық экспортталады.

«Біздің дәстүрлі түрде жеткізетін Орталық Азияға, көршілес елдерге 6-8 млн тонна бидай кетеді. Өзбекстанға барып келдім, онда 3,5 млн тонна жіберуге уағдаластық. Бұрын Қырғызстан...

Kcell байланыс операторының таза пайдасы 9 айда 66%-ға қысқарған. Компанияның қызмет нәтижесі туралы хабарлама Қазақстан қор биржасының сайтында орналастырылған.

Компанияның жалпы түсімі 2024 жылдың III тоқсанында жылдық есепте 7,5%-ға өсіп, 60,4 млрд теңгеге жетті. Қаңтар-қыркүйек кезеңінде бұл көрсеткіш 9%-ға артып, 180 млрд теңгені құрады.

Алайда байланыс операторының таза пайдасы айтарлықтай төмендеген. III тоқсанда 54,55%-ға, ал тоғыз айдың қорытындысы бойынша 65,73%-ға азайып, 8 млрд теңгені құрады. 2023 жылдың 9 айында 23 млрд теңге таза пайда тапқан еді.

EBITDA көрсеткіші (пайыз, салық және амортизацияға дейінгі пайда) тоғыз айда 63,3 млрд теңге деңгейінде қалыптасқан. Бұл өткен жылдың 9 айындағы көрсеткішпен салыстырғанда...