Жаңалықтар

Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков Владимир Путиннің телефон арқылы АҚШ-тың жаңадан сайланған президенті Дональд Трамппен сөйлескені туралы ақпаратты жоққа шығарды.

«Ресей президенті Владимир Путин мен АҚШ-тың жаңадан сайланған президенті Дональд Трамптың телефон арқылы сөйлескені туралы БАҚ-та пайда болған ақпарат шындыққа сәйкес келмейді», деп мәлімдеген Песков.

Баспасөз хатшы екі президент арасында «ешқандай әңгіме болмағанын», бұқаралық ақпарат құралдарында жалған ақпарат тарағанын айтқан.

Айта кетейік, бұған дейін The Washington Post басылымы Путин мен Трамптың бейсенбі күні телефонмен сөйлескені туралы ақпарат жариялаған. Басылым екі ел президенттерінің Украинадағы соғысты талқылағанын жазды. The Washington Post АҚШ...

Биыл «Даму» кәсіпкерлікті қолдау қорының жиынтық табысы 2023 жылмен салыстырғанда екі есе қысқарған. Аралық қаржы есебіне сәйкес, 2024 жылдың 9 айында қор 21,6 млрд теңге жиындық табыс алса, 2023 жылдың жылдың сәйкес кезеңіндегі пайдасы 42,4 млрд теңгегі құраған болатын.

Компанияның жыл басына берғы пайдасының қысқаруына шығының артуы әсер еткен. Мәселен, 2023 жылдың сәйке кезеңінде қаржы құралдарын нарықтан төмен мөлшерлеме бойынша бастапқы танудан болатын таза шығын 2,7 млрд теңге болса, биыл ол 4 есе өскен. Нәтижесінде 11,2 млрд теңге шығын қалыптасқан.

Сонымен қатар қаржы есебінде биыл кредит міндеттемелер резервін қалпына келтіру теріс мәнге өткені байқалады. 2023 жылы бұл көрсеткіш...

Әлемдегі алғашқы мемекоин саналатын Dogecoin АҚШ сайлауына бір күн қалғанда капиталдандыру бойынша 100 ең ірі криптовалюта арасында ең жақсы баға динамикасын көрсетті. Бұл өсім Bitcoin динамикасынан асып түсіп, 11 қарашаға дейін жалғасып келеді.

Мемекоин (немесе memecoin) – бұл іргелі мәні жоқ және әзіл ретінде жасалған алғашқы криптовалюта. Сарапшылар оның бағасының күрт өсуін X әлеуметтік желісінің бас директоры, миллиардер Илон Маскпен байланыстырады.

Себебі Маск Трамптың сайлауалды науқаны кезінде осы Dogecoin-ға басымдық беретінін жеткізген. Тиісінде бұл ақпараттан соң мемкоинға деген нарық қатысушыларының қызығушылығы күрт артып, оның құны өсті.

«Маск DOGE-ды алға жылжыту үшін қолынан келгеннің бәрін...

Федералдық резерв өкілдері пайыздық мөлшерлемені төмендету жайын қарастырмақ. АҚШ-тағы президент сайлауынан кейінгі қор нарығында не өзгерді? Трамптың жеңісі үміт сыйлап, сарапшылардың көбі акциялардың одан әрі өсуін күтіп отыр. Ал бөлшек сауда секторының құлдырауы жалғасуы ықтимал. Осы және өзге де тақырыптар туралы өткен демалыс күндеріне арналған әлемдік БАҚ шолуынан оқыңыз.

Нил Кашкари: Ставкаларды төмендетуге қатысты мәселе бар

Федералды резервтің Миннеаполистегі бөлімшесінің президенті Нил Кашкари Дональд Трамптың импортқа баж салығын арттыру жоспары ұзақ мерзімді инфляцияның өсуіне ықпал етуі мүмкін, деп мәлімдеді. Әсіресе, Қытай және басқа елдер «қарсы шаралар» қабылдайтын болса, жағдай ушығуы ықтимал, деп хабарлады CNBC.

Кашкаридің айтуынша, желтоқсан айындағы ФРЖ отырысында...

Үкімет Алматы мен Алатау қалалары арасында аэромобильдер қозғалысын сынақтан өткізуді жоспарлап отыр. Бұл туралы премьер-министрдің орынбасары Қанат Бозымбаевтың төрағалығымен Алатау қаласын дамыту мәселесі жөніндегі жобалық кеңсенің екінші отырысында айтылды.

Үкіметтің баспасөз қызметінің мәліметінше, Алатау қаласында Urban Air Mobility жобасы аясында әуе көлігіне арналған тест орталығы және жұмыс тобы құрылмақ.

Аэромобильдер жолаушылар мен жүк тасымалдау үшін арналған. Жоба сәтті жүзеге іске асқан жағдайда, Алматы қаласында жаңа көлік жүйесі пайда болады деп күтіліп отыр.

Еске сала кетейік, бұған дейін Қытайда ұшатын көліктер шығаратын зауыт салынатыны туралы жазған едік.

Қытайлық басылым мәліметінше, зауыттың аумағы 10 мың гектарды құрайды және Қытайды...

Елдегі 34 жобадан 79 млрд теңге көлемінде бюджет қаражаты үнемделді. Бұл жайлы Қаржы мониторингі агенттігінң баспасөз қызметі хабрлады.

Агенттік президенттің мемлекеттік бюджетті тиімді пайдалану тапсырамасын орындау мақсатында инфрақұрылымдық және әлеуметтік жобаларды іске асырылу барысын тексерген. Нәтижесінде артық шығындар тәуекелдерін анықтап, біршама қаражаттың үнемделуіне жол ашқан.

«ҚМА мен жергілікті атқарушы органдардың бірлескен әрекеттері нәтижесінде 80 млрд теңгеге жуық қаражат үнемделді

Бұл жұмыстар жергілікті атқарушы органдармен және квазимемлекеттік сектор өкілдерінің қатысуымен жүзеге асырылып жатыр. Мұндай шаралар нәтижесінде осы жылдың қаңтар айынан бастап 34 жоба бойынша бюджет қаражатынан 79 млрд теңге үнемделген.

Мәселен, Қарағанды...

Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі «Астана моторс», ««Orbis Auto», «Mercur Autos», «Toyota Tsusho Kazakhstan», «Автоцентр Ақтөбе», «Zhayik Motors», «Еуразия Моторс Шымкент» және басқа да компанияларға шара қолданды. Бұған көлік сатушы компаниялардың қосымша жабдықтар, аксессуарлар мен өзге де қызметтерді таңғаны түрткі болған.

Агенттіктің хабарлауынша, бұдан кейін көліктің жалпы құнын арттырып, тұтынушылардың таңдауын шектейтін мәжбүрлі сату тоқтатылған.

Айталық, 2022 жылы жеңілдетілген автонесие бағдарламасы іске қосылған кезде жаңа көлікті тізгіндегісі келген қазақстандықтарға автодилерлер сигнализация, төсемше, дефлектор, картер қорғанысы және басқа да элементтерді қоса сатып алуға мәжбүр еткен. Ол кезде онсыз да жаңа көліктер бәріне бірдей жетпей тұрған-ды.

Автосалондар сатып алушылар осы опцияларды...

Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының талдау орталығы 2024 жылдың қарашасында қаржы нарығының кәсіби қатысушыларының кезекті сауалнамасы нәтижелерін жариялады.

Сарапшылардың пайымынша, 2025 жылы базалық мөлшерлеме мен мұнай бағасы төмендеп, импорт артады. Сонымен қатар сыртқы қарыз бойынша ірі төлемдер (2025 жылы Қаржы министрлігінің 2,5 млрд долларға еурооблигациялары өтелуі тиіс) жүргізіледі. Аталған факторлар ұлттық валюта бағамына қысым жасайды.

«Бір жылда USDKZT бағамы 507,1 (қазіргіге +3,1%) дейін көтерілуі мүмкін», – деп жазды Қазақстан қаржыгерлері қауымдасты.

Алайда келесі айда тоқсандық салық кезеңі басталып, Ұлттық қордан шетел валютасын сату көлемінің ұлғаюы аясында доллар бағамы 487,1 теңгеге (қазіргі уақытта 491,8) дейін...

11 қарашадан Қазақстан қаржы саласында электрондық хабар алмасу үшін ISO 20022 халықаралық стандартына көшеді. Банктер қарашаның соңына дейін жаңа стандартқа толық өтіп бітуі тиіс.

Бұл өзгерістер теңгедегі банкаралық төлемдерге, сондай-ақ Мемлекеттік кірістер комитетіне, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясына және Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қазынашылық комитетіне арналған төлемдерге әсер етеді.

Енді осындай төлем жасаған кезде қазақстандықтар нақты төлем жасаушыны (төлемді жүзеге асыратын тұлға) және нақты алушыны (ақша алушы) көрсетуі керек. Сондай-ақ бейрезидентке ақша аударса, ақша аударылатын елдің орнын жазады.

Клиенттерге төлем құжатының жаңартылған үлгісін банктерден ала алады. Көптеген қаржы ұйымдар оларды өз сайтында орналастырды.

Сондай-ақ клиенттерге өздерінің есеп жүйелеріне...

Apple компаниясы iPhone 16 және 16 Pro модельдерінің камералары, дисплейлері мен батареялары сияқты, қосалқы бөлшектерді өз дүкені арқылы сатуды бастады. Енді жаңа iPhone иелері смартфондарын өздері жөндей алады.

The Verge басылымының мәліметінше, Apple компаниясы өздігінен жөндеу үшін қосалқы бөлшектер ассортиментін кеңейтіп, iPhone 16 және 16 Pro модельдерінің жиі бұзылатын модульдері – камера, дисплей және артқы панельдерге арналған қосалқы бөлшектерді қосқан. Қыркүйек айында жарияланған ресми нұсқаулықтың көмегімен пайдаланушылар құрылғыны сервистік орталыққа бармай-ақ өздері жөндей алады.

iPhоne 16 және 16 Plus модельдеріне арналған камера модулінің бағасы 169 долларды құраса, 16 Pro және Pro Max үшін – 249 доллар. Жаңа дисплейлерд...

Қазақстандағы кәсіпорындардың қызметкерлері алдындағы қарызы тағы 1 миллардқа өсіп, 3,9 млрд теңгеге жетті. Сондай-ақ 7,1 мыңнан аса еңбек құқығының бұзылу дерегі анықталып отыр. Осындай мәлімет келтірген Еңбек және халықты әлеуметітк қорғау министрлігі ұйымдар мен кәсіпорындарға жүргізілген тексеру нәтижелерін жариялады.

Еңбек инспекторларының мәліметінше, 1 қарашадағы жағдай бойынша елдегі 264 кәсіпорын 17,8 мың жұмыскерге уақытылы жалақы төлей алмай отыр.

«Жалақы бойынша берешегі бар кәсіпорындардың басшыларына орындауға міндетті 235 ұйғарым берілді және 46,5 млн теңгеден астам сомаға айыппұл салынды. Қабылданған шаралардың, оның ішінде жалақы бойынша берешекті өтеудің қатаң кестелері мен мерзімдерін белгілеудің нәтижесінде 16,5 мыңнан астам жұмыскердің құқықтары қорғалды. Оларға 3,1 млрд...

Жапония санкциялық құжаттарды түзетіп, Ресейге гибрид автокөліктерді импорттауға рұқсат берді. Енді ресейліктер нарықта Honda, Suzuki, Mazda, Mitsubishi, Nissan, сондай-ақ Mercedes және Audi гибрид модельдерді сатылады.

Сарапшылар «бұл талапты жеңілдету емес, нақтылау» деген тоқтамға келді. Өйткені гибридтерді экспорттауға тыйым салу бастапқыда қарастырылмаған. Жапондық брокерлердің айтуынша, қазір гибридтердің сатылымы төмендей бастаған. Сондықтан жапондық компаниялар тыйымдарды қайта қарауға шешім қабылдады.

Бұл ретте экспортқа рұқсат алуға құқылы автокөліктердің ішінде: Honda Fit, CR-Z, Insight; Nissan Day-Z; Suzuki Swift, Solio, Hustler және Mazda Carol бар.

Шектеу алынғанға дейін Жапониядағы Honda Insight немесе Honda Fit сияқты танымал модельдер 1 млн рубльден төмен бағаға сатып алуға болады...

Үкімет 2025 жылы ЛГБТ бірлестіктерінің жұмысына қатысты ғылыми зерттеу жүргізеді. Бұл жайлы депутат Ринат Зайытовтың депутаттық сауалына берген жауабында премьер-министр Олжас Бектенов айтқан.

«Қазіргі уақытта мүдделі мемлекеттік органдар ЛГБТ қозғалысының кәмелетке толмағандарға әлеуметтік, психологиялық, медициналық және басқа ықпал ету факторларын зерттеуде. Бұдан басқа, 2025 жылы осы мәселе бойынша ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізу жоспарланған»,- делінген жауапта.

Премьер-министр Қазақстанда осындай үш ұйым бейресми жұмыс істеп жатқанын айтқан. Олар – «Калейдоскоп», «Feminita» және «KazFem» бірлестіктері. Құқық қорғау органдарының мәліметінше, бұл бірлестіктер осы жылы жергілікті атқарушы органдармен келіспей, топтық акциялар ұйымдастырған. Олардың бұл әрекетін құзырлы органдар Қазақстан...

2025 жылдың сәуір айына дейін еліміз Сырдария өзені арқылы Шардара су қоймасына шамамен 11 млрд текше метр су келеді. Бұл туралы Су ресурстары және ирригация министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.

Орталық Азия елдерінің өкілдерімен келіссөздер барысында осындай келісімге қол жеткізіліп отыр. Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітов еліміздің атынан Түркіменстанның Ашхабад қаласында өткен Мемлекетаралық су шаруашылығын үйлестіру комиссиясының отырысына қатысты. Бас қосуға Өзбекстанның, Тәжікстанның және Түркіменстанның су шаруашылығы басшылары келді. Қырғызстан аталмыш комиссияға бақылаушы ретінде қатысып отыр.

Отырыс кезінде қатысушы елдер Сырдария және Әмудария өзендері бассейндеріне жататын су қоймаларының жұмыс кестесін бекіткен.

«Қырғызстанмен су-энергетикалық ынтымақтастық туралы...

Алматыда балалар үйірмелері мен секциялар бағасы 60-80%-ға қымбаттайды. Бұл туралы Алматы қаласының әкімдігі жаңа қаулы қабылдауы мүмкін. Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындар ұйымдастыратын балалар үйірмелері мен секцияларына қатысу ақысын 60-80%-ға көтеру туралы құжат Ашық НҚА порталына жарияланды. Құжаттың қоғамдық талқылауы 6 қарашада аяқталған.

Қалалық білім басқармасының басшысы Сайран Сайфеденов бағаның өсуін инфляциямен түсіндірді. Оның айтуынша, 2016 жылдан бастап 2024 жылға дейін инфляция деңгейі 70%-дан асып кеткен.

2016 жылдың 22 желтоқсанында Алматы қаласының әкімдігі қабылдаған «Алматы қаласының білім басқармасының коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындары көрсететін қызметтерге баға белгілеу туралы» қаулысы күшін жояды. Осы қаулыға сәйкес, музыка теориясы, ән айту және домбыра үйрету бағасы...

Бір жыл бұрын павлодарлық тұрғынға қарақшылық шабуыл жасап, артынша 200 мың теңге мөлшеріндегі мүлкін ұрлап кеткен қазақстандық ұсталды. Күдікті осы уақытқа дейін халықаралық іздеуде болған.

Бас прокуратура Қазақстан азаматын қарақшылық шабуыл жасағаны үшін қылмыстық жауаптылыққа тарту мақсатында Ресей Федерациясынан экстрадициялағанын  хабарлады.

Ер адам былтыр тамыз айында Павлодарда біреудің мүлкін күш қолдану арқылы иемденіп алмақшы болған. Бұл іске ол өзінің танысын да тартып, екеуі  бірігіп жасауға келіседі.

«Жоспарларын жүзеге асыру үшін күдіктілер түнгі уақытты пайдаланып, мас күйінде бұрын таныс болған жәбірленушіні қараңғы жерге апарып, есінен танып қалғанша ұрып-соғып, 200 мың теңге мөлшердегі мүлкін жымқырған. Көптеген дене жарақаттарының салдарынан жәбірленушінің денсаулығына...

Шешенстан президенті Рамзан Қадыров Өзбекстан президентінің бұрынғы баспасөз хатшысы Комил Алламжоновқа жасалған қастандыққа «шешендердің қатысы жоғын» айтып, «арандатушы ақпараттың» артында кім тұрғанын анықтауға уәде берді. 

«Тергеу нәтижелерін күтпестен, елдегі кейбір оппозициялық БАҚ» «шешен ізі» туралы ақпаратты өршітіп, кінәні бізге әкеліп тіреді», — деп жазды Қадыров Telegram-арнасында. 

Шешенстан басшысы тараған ақпаратты саяси ойындардың құралы, сондай-ақ, Шешенстан мен Өзбекстан арасында алауыздық туғызу әрекеті деп атады. 

«Қандай жағдай болмасын, мен және Өзбекстандағы қымбатты бауырларым осы арандатушы ақпараттың артында кім тұрғанын міндетті түрде анықтаймыз», – деп атап өтті Қадыров. 

Комил Алламжоновқа шабуыл...

ҚазМұнайГаз ұлттық компаниясы 2024 жылдың 9 айында ілеспе және табиғи газ өндіру көлемін 2,8% ұлғайтқан. Бұл туралы компанияның баспасөз қызметі хабарлады.

Компания ақпаратына сүйенсек, тоғыз ай ішінде 196 млн м³ газ өндірілген.

«2024 жылдың тоғыз айында ілеспе және табиғи газды өндіру көлемі (кері айдау көлеміне дейін) 2,8%-ға ұлғайып, 7 202 млн м³ жетті (2023 жылы 7 008 млн м³ өндірілді)», – делінген компания хабарламасында.

Ақпаратқа сай көрсеткіштің артуына компанияның технологиялық процестерінің дамуы әсер етіп, ресурстарды тиімді басқару өз септігін тигізген. 

Негізінен газ өндіру деңгейінің өсімі «Өзенмұнайгаз» және «Маңғыстаумұнайгаз» компанияларына тиесілі болған. 2023 жылдың соңында өндірістік иегерілуі басталған Рожков кен...

АҚШ-тың жаңа сайланған президенті Дональд Трамп 7 қарашада Ресей президенті Владимир Путинмен телефон арқылы бейресми түрде тілдескен. Бұл туралы 10 қарашада The Washington Post (WP) басылымы жазды.

Басылымның жазуынша, американдық саясаткердің өзі Флоридадағы курортынан Ресей президентіне қоңырау шалған. Әңгіме барысында Ақ үйдің болашақ басшысы «Ресей президентіне Украинадағы соғысты өршітпеуге» кеңес берген. 

Трамп Путинмен соғыстың «тез тоқтатылуын» талқылау үшін тағы сөйлесуге дайын екенін айтқан. Ол Ресей басып алған аймақтардың тағдыры туралы да сөз қозғаған. Украина-Ресей шекарасының қазіргі қалыпта немесе 2014 жылғы қалыпта туралы талқылаған.

WP қоңыраудың бейресми болғанына назар аударған. Себебі Трамп әлі президенттік билікті алған жоқ және ел басшысы ретінде...

10 қараша әлеуметтік желіде азаматтық некедегі жарын өлтірген бұрынғы ұлттық экономика министрі Қуандық Бишімбаев түрмеден қашып кетті деген ақпарат тараған. Ішкі істер министрлігінің жанындағы қылмыстық-атқару жүйесі комитеті ақпаратты жоққа шығарды.

«Әлеуметтік желіде сотталған Қуандық Бишімбаев түрмеден қашты деген жалған ақпарат тарап жатыр. Бұл шындыққа жанаспайды. Сотталған азамат жазасын қауіпсіздігі барынша жоғары мекемеде өтеп жатыр», – делінген комитет жауабында.

Комитет жалған ақпарат тарату фактісі бойынша қылмыстық іс қозғалғанын атап өтті. Азаматтарды тек ресми дереккөздерге сенуге шақырды.

«Жалған ақпарат тарату бойынша қылмыстық іс қозғалғанын хабарлаймыз. Кінәлілер жауапқа тартылады», – делінген хабарламада.

Айта...

Қазақстандықтар Бразилияда жасөспірімдер арасында (U14-U18) шахматтан өткен әлем чемпионатында үш күміс пен бір қола медаль алып келді. Open 14 санатында халықаралық шебер IM Эдгар Мамедов, Girls 18-де WIM Амина Қайырбекова,  Open 18-де IM Алдияр Ансат күміс жүлдеге ие болды. Сондай-ақ Open 14 санатта халықаралық шебер IM Сауат Нұрғалиев қола медаль иеленді. Биылғы көрсеткіштерімен шахматшыларымыз өткен жылғы нәтижелерді жақсартты. 

U14–U18 әлем чемпионаты (FIDE World Youth Chess Championships 2024) 29 қазан мен 9 қараша аралығында Атлант мұхитының жағалауындағы Флорианополис қаласында өтті. Чемпионатта әлемнің 63 елінен келген 500-ден астам шахматшы сынға түсті. Командада 1 гроссмейстер (GM), қыздар арасында 1 гроссмейстер (WGM), 22 халықаралы...

Шығыс Қазақстан облысында автожолдар жабылды. Күн райы бұзылып, трассаларды көлікпен жүруге тыйым салынды. Бұрқасын жүріп, түтек болғасын, жолаушылар әуре-сарсаңға түсті.

«Қазавтожол» 10 қараша күні сағат 17:00-де мына учаскелер жабық болатынын хабарлады:

– Алматы – Өскемен – Шемонаиха – РФ шекарасы, 1123-1191 шақырым аралығы (Предгорное ауылынан Шемонаиха қаласына дейін);

– Алматы – Өскемен – Шемонаиха – РФ шекарасы, 1194-1212 шақырым, (Шемонаиха қаласынан РФ шекарасына дейін);

– Өскемен – Риддер – РФ шекарасы автожолының 15-105 шақырымы аралығы (Белоусовка ауылынан Риддер қаласына дейін).

Егер ауа райы жақсарса, автожолдар 11 қарашада, сағат 06:00-де ашылады.

9-10 қараша күндері Ақмола облысында бұрқасын салдарынан көлік қозғалысы қиындаған...

Дональд Трамп кезекті саяси науқанда басым дауыс жинады. Трамп «құбылмалы штаттардың» соңғысы – Аризонада 11 сайлаушының дауысына ие болды. Ол бұған дейін Пенсильвания, Мичиган, Висконсин, Солтүстік Каролина, Джорджия және Невада штаттарында Камала Харристі жеңді.

APNews хабарлағандай, Трамп жеті штат бойынша бас аяғы 312 дауыс жинады. Негізінен бұл жүйеде 270 дауыс жеткілікті. АҚШ-тағы Сайлау алқасы жүйесіне 538 сайлаушы қатысады.

Осылайша, кәсіпкер «құбылмалы штат» болып есептелінетін  Аризона, Джорджия, Мичиган, Невада, Солтүстік Каролина, Пенсильвания, Висконсинда қарсы кандидаттан басым түсті. АҚШ-тың 47-ші Президентінің инаугурациясы 2025 жылдың 20 қаңтарында өтеді.

10 қарашаға қараған түні Ресей әскерлері Украинаға 145 Shahed 131/136 дрондармен және белгісіз ұшқышсыз ұшақтармен шабуыл жасады. Әуе қорғанысы күштері 62 әуе нысанын атып түсірді. Бұл туралы Украина қарулы күштерінің Әскери-әуе күштері хабарлады.

Осылайша, оккупанттар уақытша басып алынған Қырымда орналасқан Приморско-Ахтарск, Орел, Брянск және Чауда мүйісі сияқты төрт бағытта дрондарды ұшырды.

Әуе шабуылына зениттік-зымырандық күштер, авиация, радио-электронды соғыс бөлімшелері, Әскери-әуе күштері мен қорғаныс күштерінің мобильді атыс топтары тойтарыс берді.

Сағат 09:30-дағы жағдай бойынша Әскери-әуе күштері Одесса, Киев, Житомир, Харьков, Полтава, Сумы, Винница, Хмельницкий, Чернигов, Днепропетровск, Николаев, Запорожье және Донецк облыстарында 62 ұшқышсыз ұшақтың құлатылғанын растады.

Тағы  ресейлік 67 ұшқышсыз ұша...