Депутат барлық әлеуметтік аударымдарды бір қорға біріктіруді ұсынды
Депутат Айқын Қоныров мәжілістің пленарлық отырысында Сингапурдың тәжірибесін негізге ала отырып, қазақстандықтардың барлық әлеуметтік аударымдарын бір қорға жинақтауды ұсынды. Мәжілісмен бұл қадам әкімшілік шығындарды қысқартып, инвестициялық тәуекелді төмендетіп, көптеген азаматтардың баспаналы болу арманын орындап, лайықты білім мен зейнетақы алуға мүмкіндік береді деп тұжырымдайды.
«Соңғы статистикаға сүйенсек, қазақстандықтардың басым бөлігінің зейнетақы жинағы 1 миллионнан аспайды. Қалай десек те, баспана үшін осы миллионның тек бір бөлігін ғана алуға болады. Бұл болар-болмас қаржы азаматтардың баспана мәселесін шешуде үлкен көмек болмасы анық. Дегенмен тапсырманың (Президент тапсырмасы – «Курсив») орындалуы жинақтың шекті көлемін бекітуге кеп тіреліп, (оған көптеген салымшылардың қолы жетпейді) арты сұйылып кетпеуі керек. Азаматтардың қызығушылығынан бұл мәселе тереңде жатқанын және бүгінде өткір тұрғанын байқауға болады. Зейнетақы жинақтары мен баспана – әлеуметтік әл-ауқат пен тұрақтылықтың қос тағаны. Жылжымайтын мүлікті зейнетақы жинағы секілді, қаржылық кепіл ретінде қарастырған дұрыс», – деп өз ұсынысын алға тартты Айқын Қоңыров.
Мәжіліс депутаты өз сөзіне дәлел ретінде БЖЗҚ-да жинақталған активтердің жалпы көлемі 10,3 трлн теңгеден асып кеткенімен, шоттардың басым бөлігіндегі жинақ 1 миллоннан аспайтыны жайлы статистиканы келтірді.
«Сондықтан шоғырланған, яғни құрылысқа бір орталықтан инвестиция салу жолдарын қарастырудың қисыны бар», – деп атап өтті А.Қоңыров.
Бұл ретте депутат Сингапур тәжірибесін мысалға келтірді, ол жақта тұрғын үй жинақтары, медициналық сақтандыру, білім депозиттері мен зейнетақы жинақтары біріктіріліп, ортақ қорға түседі екен. Оны халықтың әлеуметтік әл-ауқатына жауапты Орталық резервтік қор басқарады.
Әр қызметкердің 3 есепшоты бар, оған жұмыс беруші аударатын жарналар: жалпы, арнайы және медициналық жинақ түсіп тұрады. Әлеуметтік жарнаның басым бөлігі жалпы есепшотқа түседі, бұл есепшоттағы қаржыны баспана сатып алуға, білімге жұмсауға болады. 55-ке толған кезде, тек зейнетақы жарналарына арналған есепшот ашылады. Жалпы және арнайы есепшоттардан қалған қаржы осы есепшотқа аударылады. Бұл қаржы көлемі белгіленген ең төменгі шектен төмен болмауы тиіс.
«Басқалай айтсақ, салымшы баспана сатып алып, қартайғанда зейнетақысыз қалмас үшін, мемлекет қаржылық жоспарлауды өз мойнына алады. Қазіргі кезде Сингапур тұрғындарының 80 пайызы осы ұйым салған үйлерде тұрады»,– дейді депутат.
Қазіргі кезде міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ) жинақталған жеке зейнетақы шоттарының саны 9,6 млн болса, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары – 482 мың, ал ерікті зейнетақы жарналары бойынша 37,9 мың шот бар.
Жеке зейнетақы шоттарындағы МЗЖ жинағының көлемі:
- 1 млн теңгеге дейін – 6,6 млн шот немесе 69%;
- 1 млн теңгеден 5 млн теңгеге дейін – 2,7 млн шот немесе 28%;
- 5 млн теңгеден 10 млн теңгеге дейін – 223 мың немесе 2% құрайды.
