ҚР экономикасын несиелендіру бір жылда 25% өсті

Биылғы қараша айының басына екінші деңгейлі банктерден (ЕДБ) экономикаға берілген несиелер 21,5 трлн теңгеге жетті, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 24,9% артық. Бұл өте маңызды өсім (2021 жылдың қазан айында өсім 19,1%). Жалпы, Қазақстандағы несиелендіру қарқыны тұрақты, оның ішінде ай сайынғы негізде және қатарынан 20 ай бойы — және толығымен үзіліссіз өсуде.

Мәселен, егер 2014–2018 жылдар кезеңінде ҚР ЕДБ несие портфелі 12-13 трлн теңге шегінде болса, 2019 жылдан бастап біртіндеп өсу байқалады. Ең жоғары өсу қарқыны биыл және алдыңғы жылдары тіркелді.

Экономиканы несиелендірудің өсуі еліміздің барлық аймақтарында байқалады. Ең жоғары көрсеткіштер Түркістан облысында (55,6% көбейіп, 338 млрд теңгеге жетті), Астанада (40,1% өсіп, 3 трлн теңгеге жетті) және Ақмола облысында (34,4% өсіп, 400,2 млрд теңгеге жетті) тіркелді.

Несиелеудің өсуі барлық сегменттерде байқалады. Ипотекалық несиелер бір жылда 47,1% өсіп, 4,4 трлн теңгеге жетті. Өз кезегінде тұтынушылық несиелер, оның ішінде жеке кәсіпкерлердің ШОБ субъектілеріне берілген несиелері бір жылда 25,2% өсіп, 7,3 трлн теңгеге, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне берілген несиелер 31,4% өсіп, 4,3 трлн теңгеге жетті.

Биыл қазан айының соңында экономикаға қарыздар бойынша мерзімі өткен берешектің үлесі бір жыл бұрын 3,6%, 2020 жылы — 6,7%, 2019 жылы — 6,85%, ал 2011–2014 жылдары белгілі бір аралықтарда ол тіпті 20%-дан асып кетті.

Айта кету керек, несиелендіру көлемі ғана емес, сонымен қатар несие портфелінің сапасы да артып келеді, бұл нашар несиелер деңгейінің төмендеу тенденциясының дәлелі. Несиелер тәуекелдерді және реттеушінің бақылауын ескере отырып, экономиканың сегменттері бойынша бөлінеді.

Несиелеудің өсуімен қатар банктердің депозиттерді тарту түріндегі қорлануы да артып келеді. Мәселен, биылғы қазан айындағы жағдай бойынша ҚР ЕДБ-дегі депозиттер 26,6 трлн теңгеге жетті, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 16,8% артық. Ал 2019 жылғы «коронадағдарыс» алдындағы уақытпен салыстырғанда депозиттердің өсімі 64,1% құрады.

Бұған дейін халықаралық рейтинг агенттіктері мәлімдегендей, Қазақстанның банк секторы жаһандық дағдарыстарға төзімдірек болды.