«Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ (бұдан әрі – ЕРДО) дайындаған кадрларға қажеттіліктің 2023-2030 жылдарға арналған орта мерзімді болжамына сәйкес, ең ықтимал сценарийде жалдамалы жұмыскерлерге сұраныс, оның ішінде жаңа сұраныс пен ауыстыру бойынша сұраныс шамамен 1,9 млн адамды құрайды.
Жаңа сұраныс экономикалық өсуге (кеңеюге) байланысты жалдамалы жұмысшылар санының өсуін білдіреді. Осы зерттеу шеңберінде жалдамалы жұмысшыларды ауыстыру бойынша сұраныс күтілетін зейнеткерлікке шығудан және жұмыс істейтін жалдамалы жұмысшылардың күтілетін өлім-жітімнен тұрады.
Болжамға сәйкес, жаңа сұраныстың үлесі 45% (867 мың адам), ал ауыстыру бойынша сұраныстың үлесі 55% (1 млн адам) құрайды.
ЕРДО сарапшылары оптимистік сценарийі бойынша сұраныс көлемі 2,1 млн адам, ал пессимистік сценарийі бойынша 1,8 млн адам күтілетінін атап өтті.
Өңірлік бөліністе урбанизация мен мегаполистердегі халықтың шоғырлануы жалғасатын болады. Осылайша, жалдамалы жұмыскерлерге ең үлкен жиынтық сұранысы Астана мен республикалық маңызы бар қалаларда – Алматы мен Шымкентте күтіледі. Болжам бойынша олардың қажеттілігі сценарийге байланысты 420-дан 536 мың адамға дейін, яғни жалпы республикалықтан 24-26% құрайды. Бұл ретте ең ықтимал қажеттілік 476 мың адамды құрайды. Ең аз сұраныс орталық, шығыс және солтүстік облыстарда қалыптасады.
«Жалдамалы жұмысшыларға сұраныс 2028 жылы күтілетін ең жоғары деңгейге жеткенге дейін артады, сол кезде болжамды қажеттілік 261 мың адамды құрайды. Бұл ішінара 2023 жылдан 2028 жылға дейін әйелдердің зейнеткерлік жасын арттыру тоқтатыла тұратындығына байланысты», – деп атап өтті ЕРДО Болжау департаменті директорының орынбасары Қайырбек Аяшев.
Жалдамалы қызметкерлерге ең үлкен жиынтық қажеттілік білім беру (395,6 мың адам), ауыл шаруашылығы (196,3 мың адам) және сауда (193,2 мың адам) салаларында болады. Білім беру саласының кадрларға деген жоғары қажеттілігі елде 2000-шы жылдардың басынан бері байқалып келе жатқан «бэби- бумға» байланысты.
«Жалпы алғанда, жалдамалы жұмыскерлерге сұраныстағы өндірістік сектордың (ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп және құрылыс) үлесі 27-29%-ды құрайды, ал қызмет көрсету саласының үлесіне тиісінше 71-73%-ды құрайды. Бұл ретте кадрларға ең үлкен қажеттілік – білім беру, денсаулық сақтау, мемлекеттік басқару секторына тиесілі болады, онда ол 547-ден 678 мың адамға дейін немесе жиынтық сұраныстың 31-33%-ын құрайды», – деді ЕРДО өкілі.
Тауарларды тасымалдау және бөлу саласында (сауда, көлік және қоймалау, тұру және тамақтану қызметтері) көрсетілген кезеңде жалдамалы жұмыскерлерге сұраныс 336-дан 384 мың адамға дейін немесе жиынтықтан 18-19% – ға дейін болады деп күтілуде.
Бизнес-қызметтер саласында (ақпарат және байланыс, қаржы және сақтандыру, жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар, кәсіби және ғылыми қызмет, әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету) жалдамалы қызметкерлерге болашақ сұраныс 268-ден 314 мың адамға дейін немесе жиынтық сұраныстан15%-ы бағаланады.
Өнеркәсіпте жалдамалы жұмыскерлерге сұраныс 219-259 мың адам (жиынтықтан 12%), ауыл шаруашылығында – 193-200 мың адам (10-11%), өзге де қызметтер саласында – 105-130 мың адам (6%), құрылыс секторында – 91-111 мың адам (5%) деңгейінде күтіледі.
