Қазақстан интернетті өшіруден 410 млн АҚШ долларын жоғалтты

Орталық Азия үкіметтерінің оппозицияны басу үшін интернетті жауып тастайтын әдеті бар. Бұл ұлттық экономикаға миллиондаған доллар зиян келтіреді. 2022 жылы Қазақстан 410,3 млн АҚШ долларын жоғалтып, интернетті жоғалтудан келген шығын бойынша әлемдегі «көшбасшылар» үштігінің қатарынан көрінді.

Екінші орында Иран. Ондағы интернетті өшіруден 773 млн АҚШ доллары шығын болды. Ал Ресей интернетті өшіремін деп 21,59 млрд АҚШ долларын жоғалтты.

Жалпы былтыр 23 ел интернетті өшірді. Мұндай деректер Top10VPN талдаушылары жүргізген және осы жылдың қаңтарында жарияланған зерттеуде көрсетілген.

Есепке сонымен қатар Қырғызстаннан басқа Орталық Азияның барлық елдері кірді. Қырғызстанда ғана ауқымды түрде интернет өшірілмеген.

Қазақстанда интернет негізінен 2022 жылдың қаңтарындағы наразылықтарға байланысты өшірілді. Наразылық сұйытылған газ бағасының күрт көтерілуінен кейін бейбіт шерулер ретінде басталды, бірақ бірден бүкіл ел бойынша үлкен қақтығыстарға ұласты.

4 қаңтарда билік мобильді интернетті шамамен бір тәулікке өшіріп тастады, содан кейін бес күн бойы, кейде бір уақытта 24 сағатқа дейін интернет қосылмады, делінген зерттеуде.

2022 жылы «қанды қаңтар» оқиғалары және басқа да оқиғалар кезінде интернет өшірілген жалпы уақыт 144 сағатты құрады. Қазақстан бойынша 16 млн-ға жуық интернет пайдаланушысы одан зардап шекті.

Өзбекстан да айтарлықтай экономикалық шығынға ұшырады: интернет желісінің өшірілуінен келген зиян 219,7 млн АҚШ долларын құрады. Сонымен қатар, жалпы интернет өшірілген уақыт 5630 сағат болды. Оның себебі жазда Қарақалпақстан автономиялық облысындағы наразылықтарға. Сондай-ақ 2022 жылы Өзбекстан танымал әлеуметтік желілерді, соның ішінде Twitter-ді жергілікті заңды бұзды деп айыптап бұғаттауын жалғастырды. Дегенмен, әлеуметтік желіге тыйым салу 2022 жылдың жазында алынып тасталды.

Рейтингте оныншы орында тұрған Түрікменстанға келсек, мұнда биліктің талабы бойынша ел тұрғындары жалпы саны 40 сағатқа интернеттен айырылған. Бұл елге 29 млн АҚШ доллары көлемінде экономикалық шығын әкелді.

Түрікменстандағы репрессиялық режимнің кесірінен электр қуатын өшіру туралы ақпарат аз. Алайда мұндай тоқтаулар елдің жаңа президенті, әкесінің орнына келген Сердар Бердімұхамедовтің инаугурациясынан кейін көп ұзамай бостандық пен әділ сайлаудың жоқтығына байланысты халықаралық сынға ұшыраған кезде орын алды.

Аймақтағы ең аз зардап шеккен Тәжікстан болды, жыл бойына интернеттің 936 сағат үзілуі салдарынан 2,1 млн АҚШ доллар шығынға ұшырады. Тәжікстан үкіметі мамыр айында Таулы Бадахшан автономиялық облысында интернетті қамтамасыз етуді тоқтатқан болатын. Бұл «антитеррорлық операцияның» басталуымен тұспа-тұс келіп, тұрғындар әскери колоннаның жолын жауып тастады. Алдыңғы үзіліс туралы ресми мәлімдемесіз интернетке қосылу бір айдан кейін қалпына келтірілді, оның барысында 30 адам қаза тауып, жүздеген адам ұсталды.