Британдық экономикалық саясатты зерттеу орталығының (CEPR) сарапшыларының пікірінше, 6 ақпандағы жойқын жер сілкінісі және одан кейінгі Түркияның оңтүстік-шығысындағы 10 провинцияға әсер еткен әлсіз зілзала қысқа мерзімде ғана ел экономикасына теріс әсер етеді. Бұл туралы Kursiv.kz сайты жазды.
Ірі жер сілкіністерінен кейін бір жыл ішінде ЖІӨ өсімі экономикасы ұқсас басқа мемлекеттерге қарағанда орта есеппен 1 пайыздық тармаққа төмен. Бірақ, әдетте, жер сілкінісінің экономикаға кері әсері ұзаққа созылмайды. Өйткені оны тұрғын үй мен инфрақұрылым нысандарын қалпына келтіруге инвестициялардың, соның ішінде мемлекеттік қаржының күрт өсуі өтейді, деп жазады баяндама авторлары. Яғни 25 елдегі 40-тан астам ірі жер сілкінісінің салдарын талдаған авторлар осындай қорытынды жасады.
CEPR сарапшылары Түркиядағы жер сілкінісі жылдың басында болғанын және бұл макроэкономикалық статистикаға оң әсер ететінін және жер сілкінісінен мүлікті міндетті сақтандыру жүйесі банк секторына әсер етуді жеңілдететінін атап өтті.
«Ел экономикасы ағымдағы күнтізбелік жылдың өзінде қалпына келтіру жұмыстарының әсерін едәуір дәрежеде сезінеді. Сонымен қатар, жер сілкінісінен сақтандыру (Түркияда 2023 жылға қарай. – «Курсив») 1999 жылға қарағанда кең таралды (Түркияда қирау ауқымы бойынша салыстырмалы жер сілкінісі болған кезде. — «Курсив»), банк секторына әсері шектеулі болады деп күтілуде», – делінген олардың баяндамасында.
Тағы бір фактор-2023 жылдың ақпанында жер сілкінісі бірден 10 түрік провинциясына әсер еткенімен, олардың елдің қалған бөлігімен экономикалық байланысы 1999 жылы зардап шеккен аудандармен салыстырғанда онша тығыз емес.
«Зардап шеккен аудандарда ел халқының 15% — ы тұрады, бірақ олар ЖІӨ-нің шамамен 9% ғана береді», – делінген басылымда.
Turkish Catastrophe Insurance Pool (TCIP) міндетті тұрғын үйді сақтандыру бағдарламасын түрік үкіметі 2000 жылы іске қосты. Еуразия сақтандыру компаниясының мәліметі бойынша, 2023 жылғы ақпандағы жер сілкінісінен зардап шеккен Түркия провинцияларында үй иелерінің жартысына жуығы ғана міндетті сақтандырумен қорғалған.
6 ақпанға қараған түні Түркияда 7,7 баллдық жер сілкінісі болды, содан кейін бірқатар жаңғырықтар пайда болды, олардың біреуінің магнитудасы 7,6 болды. Анадолу мемлекеттік агенттігінің мәліметінше, Түркияда жер сілкінісі құрбандарының саны 44 мыңнан асты. «Әл-Жазира» телеарнасы Сирияда 5,8 мыңнан астам адам қаза тапқанын хабарлады.
Дүниежүзілік Банктің экспресс-бағалауына сәйкес, 6 ақпанда Түркияда болған жер сілкінісінен тікелей материалдық шығын 3 34,2 млрд құрады.
Түркияда жер сілкінісі әлі күнге дейін жалғасуда. Сонымен, 27 ақпанда елдің шығысындағы 5,6 баллдық жер сілкінісі Түркияның Малатия провинциясындағы бірнеше үйді қиратып, бір адам қаза тапты.
