Қазақстанда электр энергиясын сату-сатып алумен айналысатын бірыңғай оператор құрылды

Фото: Энергетика министрлігі

Елімізде 1 шілдеден электр энергиясын орталықтандырылған сатып алу және сату моделі күшіне енеді. Электр энергиясын бірыңғай сатып алушы болып Энергетика министрлігіне бағынатын – «Жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі қаржы – есеп айырысу орталығы» ЖШС анықталған.

Бұл – энергия жүйесіндегі теңгерімсіздікті, электр энергиясы тапшылығын, энергия өндіруші ұйымдардың әртүрлі тарифтеріне байланысты қолға алыған шара.

Электр энергиясын бірыңғай сатып алу:

• электр энергиясын сатып алу және сату кезінде алыпсатарлықты болдырмауға;
• электр станцияларының техникалық мүмкіндігі негізінде тәуліктік кестелерді қалыптастырудан бас тарту және тұтынушылардың нақты графиктерге көшуі есебінен көрші мемлекеттердің энергия жүйелерімен электр энергиясы ағындарының ауытқуын барынша азайтуға;
• жұмыс істеп тұрған станциялардың ағымдағы тарифтерімен тапшылық кезінде жаңадан іске қосылатын энергия көздерінің жоғары тарифтерін және импорттық электр энергиясының бағаларын теңестіруді қамтамасыз етуге, сондай-ақ болашақта өңірлер арасында электр энергиясына тарифтерді теңестіруді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

«Электр энергиясы мен қуаты рыногының Қазақстандық операторы» электр энергиясын  орталықтандырылған электронды сауда-саттық алаңында электр стансияларынан бір тәулік бұрын сатып алады.

Отандық электр станцияларынан алған электр энергиясы жетпесе, көрші мемлекеттерден алады. Импорттық электр энергиясының құны барлық көтерме тұтынушыларға бірдей бөлінеді.

Электр энергиясы:

• елдегі ЖЭО-дан;
• ҚЕАО-мен ЖЭК-ті қолдау тетігі бойынша келісімдері бар ЖЭК объектілерінен;
• тендер мен аукцион бойынша енгізіл ген жаңа дәстүрлі электр станцияларынан;
• Энергетика министрлігі жаңғыртуға, реконструкциялауға және кеңейтуге арналған инвестициялық келісімдер бойынша енгізген энергия қуатынан сатып алынады.

Бұл тізбеге кірмейтін электр станциялары ең төменгі құнды ұсыну арқылы сұраныс үшін бәсекелеседі.

1 маусымнан елдегі электр энергиясының тарифтері көтерілді. Министрлік елдегі станциялардан түскен өтінімдерді қарастырып, 47 энерго ұйымның 27-сі бойынша шекті тарифтерді түзеткен. Тарифтердің орташа өсімі шамамен 24% құрайды.

Қазіргі уақытта Қазақстанның энергия өндіруші ұйымдарының генерациялаушы қуатының тозуы шамамен 58%-ды құрайды. Соның ішінде бірқатар ЖЭО-да тозу деңгейі 90%-ға дейін жеткен. Айталық, Степногор ЖЭО-сы – 82%, Риддер ЖЭО-сы – 75%, Орал ЖЭО 86% тозып түр.